Sau những lời lẽ gay gắt qua lại với Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev trên mạng xã hội, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/8 tuyên bố đã ra lệnh điều động hai tàu ngầm hạt nhân đến “các khu vực thích hợp”. Động thái này, theo ông Trump, nhằm đề phòng những phát ngôn mang tính kích động không chỉ dừng lại ở lời nói.
Trước đó, ông Medvedev đã chỉ trích những đe dọa trừng phạt Nga từ phía ông Trump, gọi đó là “bước tiến đến chiến tranh”. Ông cũng bác bỏ tối hậu thư mà Tổng thống Mỹ đưa ra hôm 29/7, yêu cầu Nga giải quyết xung đột với Ukraine trong vòng 10 ngày, nếu không sẽ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt và thuế quan.
“Hãy cẩn thận ngôn từ, ông Medvedev! Ông đang tiến vào vùng cực kỳ nguy hiểm!”, ông Trump cảnh báo trên mạng xã hội hôm 31/7.
Đáp lại, ông Medvedev đăng tải trên Telegram, nhắc đến hệ thống răn đe hạt nhân Perimeter của Nga, một hệ thống chỉ huy bán tự động được thiết kế để đảm bảo khả năng tự động khai hỏa vũ khí hạt nhân trong trường hợp toàn bộ lãnh đạo Nga bị tiêu diệt trong một cuộc tấn công phủ đầu. Ông còn ám chỉ đến hậu quả của một cuộc chiến tranh hạt nhân bằng cách khuyến cáo Tổng thống Trump nên xem loạt phim hậu tận thế “The Walking Dead”.
Tổng thống Mỹ đã chỉ trích những bình luận này, đồng thời cảnh báo rằng “lời nói có thể dẫn tới những hậu quả không mong muốn”. Ông hy vọng rằng đây không phải là một trong số đó.
Việc Mỹ thường xuyên bố trí tàu ngầm chiến lược mang theo đầu đạn hạt nhân tại các vùng biển chiến lược được xem là một biện pháp thể hiện khả năng răn đe toàn cầu. Hiện chưa rõ liệu ông Trump có ý định triển khai thêm tàu ngầm hay không, hoặc tại sao việc di chuyển chúng đến các vị trí khác lại có thể tăng cường sức mạnh răn đe, bởi chúng vốn đã mang theo tên lửa có tầm bắn xuyên lục địa.
Một cựu quan chức cấp cao Lầu Năm Góc nhận định rằng, có khả năng ông Trump đang ám chỉ đến các tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân của Mỹ. Chúng có thể được điều động đến gần Nga hơn để đối phó với các tàu ngầm hạt nhân chiến lược của Moscow trong trường hợp xảy ra xung đột.
Ngoài ra, Mỹ còn sở hữu các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mang theo tên lửa hành trình Tomahawk, có khả năng tấn công các mục tiêu trên đất liền. Lầu Năm Góc từng sử dụng loại tàu ngầm này để phóng tên lửa Tomahawk vào cơ sở hạt nhân Isfahan của Iran hồi tháng 6.
Các nhà phân tích của WSJ cho rằng, tuyên bố điều động tàu ngầm của ông Trump không phải là một động thái leo thang quân sự giữa hai cường quốc hạt nhân, mà là một tín hiệu răn đe gửi tới Nga.
Kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra, ông Medvedev đã nhiều lần đưa ra những cảnh báo về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân, tuyên bố Nga có thể buộc phải sử dụng vũ khí nguyên tử ở Ukraine. Sau những thông điệp cứng rắn đó, chính quyền Tổng thống Joe Biden và các đồng minh châu Âu thường có xu hướng cân nhắc thận trọng hơn về việc hỗ trợ quân sự cho Ukraine và từ chối chuyển giao vũ khí tầm xa cho Kiev, do lo ngại nguy cơ xung đột trực tiếp với Moscow.
Tuy nhiên, ông Trump dường như tin rằng Mỹ không thể tiếp tục “nhún mình” trước những thông điệp hạt nhân từ Nga và cần có một phản ứng cứng rắn tương xứng.
Hiện tại, Mỹ sở hữu 71 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, trong đó có 14 tàu ngầm lớp Ohio mang tên lửa hạt nhân Trident II. Theo ước tính, khoảng 8-10 tàu ngầm hạt nhân này đang tuần tra trên các vùng biển vào bất kỳ thời điểm nào.
Các nhà phân tích nhận định rằng việc Mỹ triển khai tàu ngầm hạt nhân không phải là một động thái bất thường. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc thường giữ kín thông tin về hoạt động của chúng, vì việc giữ bí mật là yếu tố then chốt để duy trì khả năng răn đe và sẵn sàng tung đòn tấn công phủ đầu đối phương.
Do đó, việc ông Trump công khai thông báo “điều động tàu ngầm” được xem là một hành động bất thường. David Charter và George Grylls, hai nhà phân tích của The Times, cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy Tổng thống Mỹ đang tìm cách đáp trả mạnh mẽ khi bị khiêu khích.
Nhà Trắng tin rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ hiểu rằng cảnh báo về tàu ngầm hạt nhân không nhằm mục đích leo thang căng thẳng, mà chỉ là một lời răn đe và cảnh báo rằng không chỉ ông Medvedev mới có thể đưa ra những lời đe dọa hạt nhân.
Tổng thống Trump luôn tự tin vào khả năng đàm phán của mình. Mặc dù ngày càng chỉ trích Nga, ông vẫn thận trọng để không gây áp lực quá mức, bởi ông tin rằng quan hệ cá nhân giữa ông và Tổng thống Nga vẫn tốt đẹp và hai người có thể hợp tác được với nhau.
Tuy nhiên, nhiều cựu quan chức và chuyên gia phân tích đã bày tỏ lo ngại về tuyên bố mới của ông Trump. Họ cho rằng, ngay cả khi chỉ nhằm mục đích răn đe, lãnh đạo các nước cũng nên tránh những cuộc tranh luận về loại vũ khí hủy diệt này.
“Thông báo điều động tàu ngầm chắc chắn làm gia tăng căng thẳng trong cuộc khẩu chiến giữa hai bên”, Jim Townsend, cựu quan chức cấp cao Lầu Năm Góc về chính sách NATO, nhận định.
Giới quan sát lo ngại rằng những cuộc đấu khẩu như vậy có thể tiềm ẩn nguy cơ leo thang, dẫn đến những tính toán sai lầm giữa hai cường quốc hạt nhân.
Động thái này trái ngược với những bình luận trấn an hơn mà Tổng thống Mỹ đưa ra tuần trước, khi ông bày tỏ mong muốn duy trì giới hạn vũ khí hạt nhân tầm xa của Mỹ và Nga sau khi hiệp ước New START hết hạn vào tháng 2.
Daryl Kimball, thành viên tổ chức Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, cho rằng nếu ông Trump thực sự lo ngại về vũ khí hạt nhân của Nga, ông nên tham gia đàm phán nghiêm túc để duy trì giới hạn về kho vũ khí hủy diệt của hai nước, đồng thời đàm phán các biện pháp cụ thể để tránh xung đột và cắt giảm kho vũ khí.
Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ ước tính đến năm 2025, Nga sở hữu 5.459 vũ khí hạt nhân, trong khi con số của Mỹ là 5.177. Hai nước đều có khoảng 1.700 đầu đạn hạt nhân chiến lược đang được triển khai.
Theo Mike McFaul, cựu đại sứ Mỹ tại Nga, nếu muốn thu hút sự chú ý từ ông Medvedev, ông Trump nên cung cấp vũ khí mới cho Ukraine thay vì điều động tàu ngầm hạt nhân. Ông cho rằng việc điều động tàu ngầm hạt nhân là một cách tiếp cận sai lầm.
Admin
Nguồn: VnExpress
