Carlsen so với các huyền thoại cờ vua: Đánh giá và so sánh

Trong suốt lịch sử 54 năm của hệ thống xếp hạng kỳ thủ do FIDE (Liên đoàn Cờ vua Thế giới) thiết lập, chỉ có 7 người từng vươn lên vị trí số một thế giới. Đó là những tên tuổi lừng lẫy: Bobby Fischer, Anatoly Karpov, Garry Kasparov, Vladimir Kramnik, Veselin Topalov, Viswanathan Anand và Magnus Carlsen. Thứ hạng này được xác định dựa trên chỉ số Elo ở nội dung cờ tiêu chuẩn.

Mặc dù vậy, nhiều đại kiện tướng cờ vua đương đại, trong đó có cả Carlsen, đều đồng thuận rằng Garry Kasparov mới là kỳ thủ vĩ đại nhất trong lịch sử. Minh chứng rõ ràng nhất cho nhận định này là kỷ lục 255 tháng (hơn 21 năm) ngự trị trên đỉnh bảng xếp hạng thế giới của Kasparov. Carlsen hiện đang xếp thứ hai với 182 tháng (hơn 15 năm). Để vượt qua kỷ lục của Kasparov, kỳ thủ người Na Uy cần thêm khoảng 6 năm nữa giữ vững vị trí số một, một mục tiêu hoàn toàn khả thi.

Tuy nhiên, Carlsen lại đang nắm giữ một kỷ lục mà Kasparov chưa từng đạt được: 14 năm liên tiếp đứng đầu bảng xếp hạng thế giới. Trong giai đoạn thống trị của mình, Kasparov đã có những thời điểm bị Karpov vượt qua.

Trong lịch sử 139 năm của các trận chung kết cờ vua thế giới, có 18 kỳ thủ được công nhận là “Vua cờ” không thể tranh cãi, không tính đến những người chơi cờ ở các thời kỳ trước đó như Paul Morphy. Danh hiệu “không thể tranh cãi” này chỉ được trao khi không có nhiều hơn một trận chung kết cờ vua thế giới diễn ra cùng thời điểm.

Carlsen (trái) và Anand trong trận chung kết cờ vua thế giới 2014 ở thành phố Sochi, Nga, tháng 11/2014. Ảnh: CNBC
Ảnh: Carlsen vs Anand – Chung kết cờ vua thế giới 2014, Sochi. Ảnh: Internet

Carlsen đã 5 lần giành chức vô địch thế giới vào các năm 2013, 2014, 2016, 2018 và 2021. Tuy nhiên, thành tích này vẫn còn kém xa so với kỷ lục 6 lần vô địch thế giới của Emanuel Lasker. Lasker còn nắm giữ một kỷ lục khác vô cùng ấn tượng, đó là 27 năm giữ vững ngôi vị Vua cờ. Người đứng thứ hai sau ông là Alexander Alekhine với 17 năm. Cần lưu ý rằng, những kỷ lục này được thiết lập cách đây gần một thế kỷ, khi các trận chung kết thế giới chưa được tổ chức thường xuyên như hiện nay.

Mặc dù không dẫn đầu về số lần đứng số một thế giới hay số lần vô địch chung kết, Carlsen vẫn sở hữu những kỷ lục đáng ngưỡng mộ. Anh đang là người có chỉ số Elo cao nhất mọi thời đại, đạt 2.882 vào năm 2014 và 2019. Kasparov đứng thứ hai với hệ số 2.851.

Hệ số Elo được tính dựa trên kết quả của từng ván đấu và sự chênh lệch về thứ hạng giữa các kỳ thủ. Điều này có nghĩa là, một kỳ thủ có Elo càng cao sẽ càng nhận được ít điểm hơn khi đối đầu với những đối thủ có Elo thấp hơn.

Tuy nhiên, hệ số Elo cũng có thể bị ảnh hưởng bởi yếu tố “lạm phát”. Trong thời đại ngày nay, số lượng kỳ thủ giỏi với Elo cao ngày càng tăng. Nếu một kỳ thủ đứng đầu có trình độ vượt trội so với phần còn lại, họ sẽ có nhiều cơ hội hơn để nâng cao hệ số Elo của mình. Dù vậy, việc thống trị một sân chơi với rất nhiều cao thủ cũng không phải là điều dễ dàng.

Nhiều người tin rằng Carlsen sẽ có cơ hội chiến thắng cao hơn nếu được đối đầu với Kasparov hay Fischer ở thời kỳ đỉnh cao của họ. Bởi vì, nhờ sự hỗ trợ của máy tính, khả năng khai cuộc và kỹ thuật đánh tàn của các kỳ thủ đương đại đã được nâng lên một tầm cao mới.

Ván cờ giữa Carlsen (13 tuổi) và Kasparov
Carlsen 13 tuổi đấu cờ chớp với Kasparov tại Reykjavik 2004. Ảnh: Internet

“Fischer sẽ thua tất cả những cao thủ như chúng tôi,” kỳ thủ số hai thế giới Hikaru Nakamura nhận định vào năm 2020. “Vì cờ vua đã thay đổi rất nhiều trong 50 năm qua. Nhưng nếu Fischer có thể tập luyện với máy tính trong vài năm, ông ấy hoàn toàn có thể đạt đến đẳng cấp của chúng tôi.”

Kể từ khi giành chức vô địch cờ chớp đầu tiên vào năm 2009, Carlsen đã có tổng cộng 20 lần vô địch thế giới ở các thể loại cờ khác nhau. Trong cùng khoảng thời gian này, không có kỳ thủ nào khác giành được nhiều hơn ba danh hiệu thế giới. Sự chênh lệch về đẳng cấp giữa kỳ thủ số một và phần còn lại cũng có thể là một thước đo để so sánh những huyền thoại cờ vua ở các thời kỳ khác nhau.

Đã có thời điểm Carlsen có Elo cao hơn 74 điểm so với kỳ thủ đứng thứ hai là Kramnik (tháng 10/2013). Tuy nhiên, kỷ lục về chênh lệch Elo lớn nhất vẫn thuộc về Fischer với 125 điểm (2.785 so với 2.660 của Boris Spassky) vào tháng 7/1972. Kasparov đứng thứ hai với khoảng cách 82 điểm (2.851 so với 2.769 của Anand) vào tháng 1/2000.

Dù vậy, những thống kê này cũng tồn tại một số hạn chế, đó là chất lượng của các kỳ thủ đứng thứ hai thế giới ở mỗi thời kỳ là khác nhau. Ví dụ, Spassky không thể so sánh với Karpov – đối thủ lớn của Kasparov trong khoảng 20 năm. Chênh lệch giữa Kasparov và kỳ thủ số ba thế giới cũng có thời điểm lên tới 125 Elo.

Kasparov (phải) và học trò cũ, Carlsen tại giải RAW World Chess Challenge ở thành phố New York, Mỹ, ngày 10/9/2010. Ảnh: CNN
Ảnh: Kasparov và Carlsen tại giải RAW World Chess Challenge, New York 2010. Ảnh: Internet

Tuy nhiên, không ai có thể phủ nhận sự thống trị tuyệt đối của Fischer trong làng cờ vua vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970. Ông từng vô địch nước Mỹ với 11 ván toàn thắng vào năm 1964, khi mới 21 tuổi. Tại giải đấu chọn người thách đấu Vua cờ năm 1972, Fischer đã toàn thắng 6 ván trước Mark Taimanov và Bent Larsen. Mặc dù thời kỳ đỉnh cao của Fischer không kéo dài, ông vẫn được Nakamura đánh giá là kỳ thủ số ba mọi thời đại, sau Kasparov và Carlsen.

Trong danh sách những Vua cờ vĩ đại nhất do trang Chess24 bình chọn vào năm 2020, Kasparov cũng đứng đầu, tiếp theo là Carlsen và Fischer. Đứng đầu thế giới là một chuyện, nhưng duy trì vị thế số một trong hàng chục năm lại là một câu chuyện khác. Kasparov vẫn là kỳ thủ số một trong lịch sử. Tuy nhiên, Carlsen đang ngày càng tiến gần hơn đến vị trí của người tiền bối.

Admin


Nguồn: VnExpress

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *