Xe giường nằm, với những tiện nghi như khoang riêng, ghế nằm có rèm che, đèn đọc sách, ổ cắm sạc, wifi, nước uống, chăn gối sạch, TV cá nhân, suất ăn nhẹ và WC, mang đến trải nghiệm khác biệt so với xe khách thông thường.

Lần đầu tiên tôi sử dụng loại xe này vào năm 2011 và cảm thấy rất ấn tượng bởi sự hiện đại, sang trọng, riêng tư và thoải mái. Tuy nhiên, trong những chuyến đi sau đó, tôi dần cảm thấy bất an, đặc biệt trên những đoạn đường xấu, nhiều dốc, khúc cua hoặc khi xe gặp phải ổ gà, ổ voi.
Lịch sử của xe giường nằm ít được biết đến. Từ thời cổ đại, ở phương Đông đã xuất hiện những chiếc “xe nằm” thô sơ. Xe giường nằm theo cách hiểu hiện đại bắt nguồn từ phương Tây, với tên gọi “nightliner” hay “sleeper bus”, ban đầu được thiết kế cho các ban nhạc lưu diễn để có không gian nghỉ ngơi thoải mái. Dần dần, nó trở thành phương tiện vận tải hành khách phổ biến ở nhiều quốc gia.
Tại Trung Quốc, xe giường nằm từng đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu đi lại. Số lượng xe có thời điểm lên đến hàng chục nghìn chiếc. Tuy nhiên, hơn 10 năm trước, chính phủ Trung Quốc đã ban hành chính sách ngừng sản xuất và đăng ký lưu thông loại xe này vì nhiều lý do khác nhau.
Ở Việt Nam, xe giường nằm đã xuất hiện từ gần 30 năm trước.
Nhờ trải nghiệm tích cực, giá cả hợp lý so với tàu hỏa và máy bay, xe giường nằm đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của người dân, đặc biệt là người có thu nhập thấp và trung bình. Số lượng xe giường nằm đã tăng trưởng nhanh chóng. Trong gần 10 năm đầu, có hơn 4.500 xe được đăng ký hoạt động, phần lớn được lắp ráp trong nước hoặc hoán cải từ xe khách thông thường. Hiện nay, hầu hết các tuyến đường dài đều sử dụng xe giường nằm. Nhiều nhà xe đã loại bỏ hoàn toàn xe ghế ngồi truyền thống trên các tuyến cố định từ 200 km trở lên. Mỗi ngày, hàng nghìn chuyến xe giường nằm hoạt động trên khắp cả nước.
Tuy nhiên, thiết kế hai tầng của xe giường nằm thường dẫn đến tình trạng nhồi nhét khách. Năm 2021, một xe 38 giường đã chở đến 95 hành khách trên cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ – Ninh Bình. Nhiều vụ tai nạn giao thông thương tâm liên quan đến xe giường nằm, đặc biệt là vụ tai nạn nghiêm trọng tại Sa Pa năm 2014 khiến 14 người thiệt mạng. Sự kiện này đã dẫn đến việc ban hành Thông tư 63/2014/TT-BGTVT, cấm xe giường nằm trên một số tuyến đường đồi núi. Gần đây, vụ tai nạn liên quan đến xe khách hai tầng tại Hà Tĩnh, dù nguyên nhân là do lỗi tốc độ, vẫn làm dấy lên lo ngại về an toàn của loại phương tiện này.
Tại hội nghị về an toàn giao thông do Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) tổ chức vào ngày 1/8, đã có những đề xuất về việc hạn chế hoặc cấm xe giường nằm.
Theo số liệu của Cục, trong 7 tháng đầu năm 2025, cả nước xảy ra 4.000 vụ tai nạn liên quan đến xe tải và xe khách, làm chết 2.466 người. Dù chỉ chiếm 2,49% tổng số phương tiện, xe tải và xe khách lại gây ra 37,1% số vụ và 40,27% số người chết do tai nạn giao thông.
Vậy, đã đến lúc cấm xe giường nằm hay chưa?
Tôi cho rằng chưa, vì hệ thống cao tốc và đường sắt vẫn chưa hoàn thiện, việc di chuyển trên 300 km vẫn mất nhiều thời gian. Hơn nữa, chi phí đi lại bằng đường hàng không, thậm chí đường sắt, còn khá cao, hạn chế khả năng tiếp cận của người thu nhập thấp. Vận tải hành khách đường bộ vẫn là nền tảng cốt lõi của hệ thống giao thông Việt Nam, chiếm gần 90% tổng lượng hành khách. Theo thống kê năm 2021, cả nước có 11.694 tuyến vận tải hành khách cố định liên tỉnh với 19.639 xe, trong đó xe giường nằm chiếm tỷ lệ lớn. Vì vậy, việc cấm hoàn toàn xe giường nằm là khó khả thi khi chưa có các phương tiện đường dài khác thay thế.
Để giảm thiểu tai nạn liên quan đến xe giường nằm, cần tăng cường các quy định, quy chuẩn về thiết kế kỹ thuật, hạn chế số lượng giường, đặc biệt ở tầng hai. Cần kiểm soát chặt chẽ việc trang bị các công cụ hỗ trợ khẩn cấp như búa thoát hiểm, cửa thoát hiểm. Nên cấm xe giường nằm lưu thông ở khu vực đồi núi (quy định hiện hành chỉ cấm xe giường nằm hai tầng trên các tuyến đường cấp 5 và 6 miền núi). Đồng thời, cần tăng cường bảo trì đường bộ, đảm bảo chất lượng hạ tầng giao thông.
Cấm xe giường nằm hoạt động từ 2-5h sáng cũng là một giải pháp cần cân nhắc để đảm bảo sức khỏe của tài xế. Các nhà xe sẽ cần điều chỉnh lịch trình phù hợp, có thể phải bố trí chỗ nghỉ ngơi giữa chặng cho hành khách trên các tuyến đường dài. Tuy nhiên, an toàn tính mạng và sức khỏe của hành khách phải được ưu tiên hàng đầu.
Cuối cùng, tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp và ý thức tuân thủ pháp luật của đội ngũ tài xế là yếu tố quan trọng nhất để giảm số lượng và mức độ nghiêm trọng của các vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe giường nằm.
“Hàng không mặt đất” có lẽ sẽ tiếp tục thực hiện sứ mệnh vận tải của mình trong những năm tới. Tuy nhiên, ngành giao thông cần cân nhắc kỹ lưỡng hơn về lộ trình và thời gian để chuẩn bị cho sự “về hưu” của loại phương tiện này trong tương lai, khi hệ thống đường cao tốc tiếp tục được mở rộng, nâng cao chất lượng và hoàn thiện đồng bộ hơn.
Trương Thế Nguyễn
Admin
Nguồn: VnExpress