Scandinavia: Tại sao sản sinh ra nhiều trung phong hàng đầu như Haaland, Isak, Gyokeres?

Tại một sân vận động nhỏ ở Vallingby, phía tây Stockholm, Thụy Điển, vào một ngày thứ Bảy lạnh lẽo tháng 10 năm 2015, hai tiền đạo trẻ Alexander Isak và Viktor Gyokeres đã có cuộc chạm trán đầu tiên. Khi đó, cả hai còn là những cầu thủ tuổi teen, chưa có nhiều kinh nghiệm, thi đấu ở giải U19 Quốc gia.

Một nhóm nhỏ khán giả đã chứng kiến đội bóng Brommapojkarna của Gyokeres đánh bại AIK, đội bóng của Isak. Lần gặp gỡ tiếp theo của họ hứa hẹn sẽ rất khác biệt, thu hút sự chú ý của hàng trăm triệu người hâm mộ trên toàn thế giới.

Viktor Gyokeres, 27 tuổi, đã chính thức gia nhập Arsenal từ Sporting Lisbon với mức phí chuyển nhượng có thể lên đến gần 90 triệu đô la Mỹ, tùy thuộc vào các điều khoản phụ.

Trong khi đó, Newcastle United vẫn kiên quyết giữ chân Alexander Isak. Tuy nhiên, tiền đạo 25 tuổi này đã bày tỏ mong muốn được rời câu lạc bộ. Theo tờ The Times, Newcastle sẽ chỉ chấp nhận mức giá không dưới 200 triệu đô la Mỹ cho Isak. Nếu thương vụ này thành công, người hâm mộ có thể chứng kiến cuộc đối đầu đỉnh cao giữa Isak và Gyokeres ngay ở mùa giải mới, khi Arsenal làm khách trước Liverpool vào ngày 31 tháng 8 tại Ngoại hạng Anh.

Isak và Gyokeres sinh ra tại Stockholm, chỉ cách nhau 15 tháng và lớn lên ở hai vùng ngoại ô khác nhau, cách nhau 11 km. Trong bối cảnh các lò đào tạo trẻ ở Anh đang thiếu hụt các trung phong chất lượng, câu hỏi đặt ra là tại sao khu vực Scandinavia lại sản sinh ra nhiều tài năng tấn công đến vậy?

Bên cạnh Isak và Gyokeres của Thụy Điển, bóng đá Na Uy cũng đang trải qua giai đoạn hoàng kim với sự xuất hiện của Erling Haaland, Jorgen Strand Larsen của Wolves và Alexander Sorloth, người đã ghi 26 và 24 bàn trong hai mùa giải gần đây cho Villarreal và Atletico Madrid.

Đan Mạch không chỉ kỳ vọng vào Rasmus Hojlund của Manchester United, mà còn sở hữu nhiều tiền đạo trẻ đầy triển vọng khác như William Osula (Newcastle) và Conrad Harder (Sporting), những người đã gây ấn tượng tại giải U21 châu Âu.

Haaland gia hạn với Man City đến năm 34 tuổi
Haaland gia hạn hợp đồng với Man City đến năm 2034. Ảnh: Internet

Ngoài ra, Chido Obi, tài năng 17 tuổi của Manchester United, người từng được đào tạo tại Copenhagen trước khi gia nhập lò Arsenal ở tuổi 14, cũng là một cái tên đáng chú ý. Obi đã 36 lần khoác áo các đội trẻ Đan Mạch và cũng đủ điều kiện thi đấu cho tuyển Anh, khi đã có hai lần ra sân cho đội U16 xứ sở sương mù.

Cựu cầu thủ Theo Walcott gần đây đã đặt câu hỏi: “Tại sao chúng ta không thể tìm được một số 9 thực thụ?”. Ông chỉ ra rằng các học viện ở Ngoại hạng Anh đang sản sinh ra rất nhiều tiền đạo cánh và số 10 tài năng, nhưng lại thiếu những trung phong chất lượng.

Walcott nhận xét thêm: “Rất khó để tìm ra họ vì ai cũng muốn trở thành mẫu cầu thủ dễ đoán… thích di chuyển vào trung lộ”.

Quan điểm của Walcott tương đồng với nhận xét của Gus Poyet, người cho rằng các học viện ở Ngoại hạng Anh “chỉ dạy một cách duy nhất”. Các cầu thủ ở mọi vị trí đều thực hiện những kỹ năng giống nhau như rê bóng, chuyền bóng trong không gian hẹp, nhưng lại thiếu sự chủ động, khả năng tranh chấp và những pha dứt điểm quyết đoán. Đây có thể là lý do khiến các lò đào tạo ở Anh thiếu hụt trung vệ, tiền vệ phòng ngự và tiền đạo cắm.

Bryan King, cựu thủ môn của Millwall và là một chuyên gia tuyển trạch tài năng ở Scandinavia, người từng đưa Haaland đến thử việc tại Everton, nhận xét: “Tại sao bóng đá Anh giờ đây không sản sinh ra những thủ môn, trung vệ to lớn và tiền đạo cắm chất lượng? Trước đây, chúng ta là những người tiên phong ở các vị trí này. Nhưng ở Na Uy, Thụy Điển, Đan Mạch, nếu bạn là một tay săn bàn, họ sẽ khuyến khích bạn phát huy khả năng đó. Họ cho phép một đứa trẻ được tự do thể hiện như Haaland thay vì bắt chúng lùi sâu, liên kết lối chơi và làm những việc khác”.

King nói thêm: “Tôi nghĩ người Scandinavia có nhiều tự do hơn khi tập luyện. Họ để các cầu thủ trẻ tự do thể hiện từ nhỏ”.

Leif Smerud, người từng làm việc với Haaland, Strand Larsen và Sorloth trong chín năm dẫn dắt đội U21 Na Uy, nhận thấy xu hướng “Pep Guardiola hóa” trong đào tạo trẻ ở Anh. Các huấn luyện viên cố gắng áp dụng các khuôn khổ chiến thuật, triết lý bóng đá định hướng vị trí và kiểm soát bóng, kìm hãm bản năng tự nhiên của các cầu thủ trẻ, đặc biệt là mong muốn giành bóng và ghi bàn.

Smerud, một nhà tâm lý học và cố vấn hiệu suất cao, chia sẻ: “Có người nói với tôi rằng khi chúng tôi lớn lên, bóng đá là cách để làm điều gì đó ngoài trường học, nhưng nay bóng đá chính là trường học. Bạn thấy sự kìm nén ở một số cầu thủ trẻ. Nhưng để đạt hiệu suất tối đa, nó phải xuất phát từ một nơi chân thực, và với các trung phong, cần có bản năng và trực giác”.

Ông tin rằng các hệ thống đào tạo trẻ ở Scandinavia giỏi hơn trong việc bảo tồn những yếu tố này. “Ở Na Uy, các cầu thủ trẻ được ở lại với bóng đá cộng đồng lâu hơn. Có những quy định giữ họ ở lại với câu lạc bộ ban đầu và khu vực của mình lâu hơn”, Smerud giải thích.

Liên đoàn Bóng đá Na Uy đóng vai trò quan trọng hơn so với cơ quan tương đương ở Anh, chịu trách nhiệm giám sát quá trình phát triển của các cầu thủ trẻ. Smerud cũng nhận thấy sự khác biệt trong phương pháp huấn luyện. Các huấn luyện viên người Anh tập trung quá nhiều vào các mô hình chiến thuật bài bản, trong khi ở Scandinavia, họ chú trọng vào lối chơi tự do hơn.

Một số pha bóng hay của Isak
Tuyển tập những pha bóng hay nhất của Isak. Ảnh: Internet

Smerud nhận xét: “Công tác huấn luyện dựa theo mô hình này mang tính chỉ đạo cao: bạn làm thế này rồi thế kia, di chuyển đến đây rồi đến đó, tạo ra những cầu thủ luôn suy nghĩ và cố gắng làm điều đúng đắn, thay vì phản ứng theo tình huống. Ở Scandinavia, chúng tôi chú trọng vào lối chơi tự do hơn. Có thể chúng tôi thiếu trình độ kỹ thuật ở cấp độ cơ sở, nhưng các cầu thủ tự nhiên có nhiều sự tự do để lựa chọn hơn”.

Các trung phong cần những yếu tố như vậy để phát triển. Họ cần tự do dứt điểm khi có cơ hội. Haaland, chẳng hạn, không suy nghĩ quá nhiều và thể hiện những phẩm chất tự nhiên về thể hình lẫn sức mạnh.

Smerud nói thêm: “Thực ra, cách đây vài năm, trước khi Erling xuất hiện, chúng tôi đã đau đầu vì không phát triển được các trung phong và trung vệ. Trong một thời gian, các buổi tập ở những lứa trẻ của đội tuyển quốc gia không bao gồm việc chơi bóng có khung thành, vì các huấn luyện viên thể lực cho rằng sử dụng khung thành dễ gây chấn thương. Các buổi tập của chúng tôi trở nên quá chú trọng vào kiểm soát bóng, và trong một thời gian, chúng tôi chỉ mang đến các đợt tập trung của đội tuyển quốc gia những tiền vệ nhỏ con. Đó là một sai lầm”.

Chính Smerud, người trao cơ hội ra mắt đội U21 cho Haaland và Strand Larsen, đã góp phần thay đổi tư duy này.

Thụy Điển có hệ thống khác với Na Uy, nhưng nguồn gốc tương tự cũng được nhận thấy trong hành trình khởi nghiệp của Isak và Gyokeres. Giống như Haaland trưởng thành từ câu lạc bộ địa phương Bryne, Gyokeres bắt đầu từ đội bóng nhỏ IFK Aspudden-Tellus.

Haaland ghi bàn trong trận Man City thắng Ipswich 4-1 ở vòng 2 Ngoại hạng Anh trên sân Etihad ngày 24/8. Ảnh: AFP
Haaland ghi bàn: Man City thắng Ipswich 4-1 tại Ngoại hạng Anh. Ảnh: Internet

Cả ba cầu thủ đều tiến bộ qua từng bước nhỏ: Haaland qua Molde, Strand Larsen qua Sarpsborg, Gyokeres qua Brommapojkarna. Phát triển là mục tiêu cốt lõi của Brommapojkarna, nơi sản sinh ra những ngôi sao như Dejan Kulusevski và Lucas Bergvall. Giám đốc thể thao Philip Berglund nhấn mạnh: “Điều quan trọng là chúng tôi khuyến khích các cầu thủ trẻ chơi tự phát và chỉ đơn giản là chơi bóng, thay vì chỉ có những buổi tập bóng đá cứng nhắc”.

Lần lượt từ trái qua là Isak, Gyokeres và Haaland - những trung phong hàng đầu bóng đá châu Âu hiện nay.
Isak, Gyokeres, Haaland: Những trung phong hàng đầu châu Âu. Ảnh: Internet

Cha của Gyokeres, Stefan, huấn luyện anh tại Aspudden và cho biết từ nhỏ, con trai ông “chưa bao giờ bị ép buộc gì ngoài việc ‘hãy cứ vui vẻ’”.

Trong khi đó, AIK là một câu lạc bộ lớn hơn, và Isak đã ở trong hệ thống của họ từ năm sáu tuổi. Giám đốc học viện Peter Wennberg cho biết: “Chúng tôi làm việc với những cầu thủ đường phố, những người chơi bóng tự do”. Cá tính riêng của Isak được nuôi dưỡng, và các huấn luyện viên từng ngạc nhiên khi thấy bóng trong kho liên tục biến mất. Họ phát hiện ra Isak và bạn bè của mình lấy trộm bóng để tự tập thêm vào ban đêm trên sân.

Isak (trái) và Gyokeres thi đấu cho đội tuyển Thuỵ Điển.
Isak và Gyokeres tỏa sáng trong màu áo đội tuyển Thụy Điển. Ảnh: Internet

Ở Thụy Điển, Isak thường được so sánh với Zlatan Ibrahimovic, và Ibrahimovic là thần tượng của Gyokeres. Tầm ảnh hưởng văn hóa của Zlatan lan tỏa khắp Scandinavia và là một yếu tố quan trọng trong việc sản sinh ra các trung phong.

Thoạt nhìn, nguồn năng lượng đầy lôi cuốn của Haaland, Isak, Gyokeres và Strand Larsen dường như trái ngược với sự khiêm tốn và tính đồng nhất của văn hóa Scandinavia. “Luật Jante” mô tả tính bình đẳng truyền thống của vùng đất này, trong đó quy tắc đầu tiên là bạn không được nghĩ mình đặc biệt.

Tuy nhiên, Smerud cho biết: “Tầm ảnh hưởng của Zlatan rất lớn. Tôi biết anh ấy là nguồn cảm hứng lớn cho Erling, và tôi thậm chí gọi Strand Larsen là ‘Stratan’. Zlatan có phần không giống người Scandinavia, tự tin hơn, cởi mở hơn, lập dị hơn – điều đó đi ngược lại Luật Jante. Nhưng Zlatan có đạo đức làm việc, tác phong tuyệt vời và là một đồng đội tốt, những điều lại rất phù hợp với Luật Jante. Vì vậy, Zlatan đã giúp thế hệ trẻ tìm được con đường của mình”.

Ian Burchnall, người từng có giai đoạn huấn luyện thành công ở Na Uy và Thụy Điển, cho rằng các cầu thủ trẻ ở Scandinavia “ít bị huấn luyện quá mức và có nhiều bản năng hơn”. Ông nói thêm: “Mặt sân nhân tạo có ở khắp mọi nơi. Có lẽ môi trường bóng đá đường phố được xây dựng nhiều hơn”.

Burchnall chỉ ra con đường phát triển chung của các trung phong ở Scandinavia. Những cầu thủ này chơi ở giải đấu hàng đầu trong nước từ 16 hoặc 17 tuổi, sau đó tiến bộ qua các bệ phóng: Haaland (Salzburg và Dortmund), Isak (Dortmund, Willem II, Real Sociedad), Gyokeres (Brighton, Coventry City, Sporting), Strand Larsen (Groningen, Celta Vigo).

Ông giải thích: “Ở Anh, ngay cả ở League One hay Two, bạn có thể chơi gần 60 trận mỗi mùa, trong khi giải Na Uy chỉ có 30 trận với một tuần trọn vẹn giữa các trận để làm việc trên sân tập, và Thụy Điển cũng tương tự. Các giải đấu này rất kỹ thuật, hoàn hảo cho các cầu thủ trẻ. Họ có cơ hội ra sân và có thời gian để tập luyện, chuẩn bị”.

Burchnall tin rằng sự kiên nhẫn là đức tính đặc biệt giúp ích cho các trung phong, vị trí khó tìm cơ hội nhất ở các câu lạc bộ lớn.

Bryan King cho rằng vẫn còn nhiều tài năng Scandinavia chưa được khám phá, chỉ cần Ngoại hạng Anh chịu khó tìm kiếm. Ông kể lại câu chuyện người bạn quá cố Tommy Moller Nielsen từng giới thiệu Haaland, Isak và Mohammed Kudus cho Manchester United khi còn là tuyển trạch viên của câu lạc bộ này.

“Manchester United đã có thể sở hữu cả ba với giá khoảng 10 triệu đô la Mỹ. Isak lúc đó ở AIK nhưng họ cho rằng cậu ấy quá mảnh khảnh. Tottenham cũng từ chối cậu ấy. Các câu lạc bộ Anh đã ngủ quên ở Scandinavia”, King kể. Giờ đây, cả thế giới bóng đá đã thức tỉnh với các trung phong đến từ vùng đất lạnh giá này.

Admin


Nguồn: VnExpress

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *