Nằm trên ngọn đồi thuộc xã Tuy Phước Bắc, Tháp Bánh Ít sừng sững như một chứng nhân lịch sử, mang đậm dấu ấn kiến trúc Champa từ cuối thế kỷ XI đến đầu thế kỷ XII. Cái tên dân dã “Bánh Ít” xuất phát từ hình dáng độc đáo của ngọn tháp, gợi nhớ đến chiếc bánh ít lá gai trứ danh của vùng đất Bình Định.
Quần thể Tháp Bánh Ít bao gồm bốn công trình kiến trúc đặc sắc: Tháp Chính (Kalan) uy nghi, Tháp Cổng (Gopura) bề thế, Tháp Lửa (Kosagrha) huyền bí và Tháp Bia (Posah) cổ kính. Nơi đây từng là một trung tâm tôn giáo lớn của vương quốc Vijaya xưa, đồng thời là cụm tháp Chăm có số lượng tháp nhiều nhất trong số tám cụm tháp còn sót lại trên địa bàn tỉnh Bình Định ngày nay.
Tuy nhiên, một thực trạng đáng buồn đang diễn ra tại di tích này, đó là tình trạng xâm hại bằng các hình vẽ, chữ viết thiếu ý thức. Những dòng chữ nguệch ngoạc bằng phấn, bút, thậm chí khắc sâu vào những viên gạch cổ, xuất hiện dày đặc trên các bức tường của các ngọn tháp. Đặc biệt, bên trong Tháp Chính, nơi thờ thần Shiva, những vết vẽ bậy lan rộng, làm mất đi vẻ tôn nghiêm vốn có.
Không chỉ vậy, hai ngọn tháp Lửa và Bia, với chiều cao khoảng 10 mét, hiện đang bị hàng nghìn con dơi chiếm cứ. Dơi bám kín các bức tường, thải phân vương vãi khắp nền, gây ra mùi hôi khó chịu, khiến nhiều du khách không khỏi e ngại khi tham quan.
Ông Bùi Tĩnh, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Gia Lai, cho biết tình trạng xâm hại di tích bằng các hình vẽ và chữ viết đã diễn ra từ nhiều năm trước. Do Tháp Bánh Ít là di tích cấp quốc gia, mọi hoạt động tu sửa, bảo tồn đều phải được sự cấp phép của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đồng thời cần có sự tham vấn của các chuyên gia để đảm bảo giữ nguyên vẹn giá trị gốc của di tích.
Vào năm 2016, sau khi bố trí người bảo vệ thường xuyên, tình trạng xâm hại di tích đã giảm đáng kể. Hiện nay, khu di tích được trang bị sáu camera an ninh và các biển khuyến cáo du khách “không viết, vẽ bậy lên tường”.
Về vấn đề dơi trú ngụ, ông Tĩnh giải thích rằng địa hình cao ráo, kín đáo của Tháp Bánh Ít là điều kiện lý tưởng để dơi sinh sống. Mặc dù các cơ quan chức năng đã nhiều lần tìm cách xua đuổi nhưng chưa mang lại hiệu quả. Ông Tĩnh cũng cam kết sẽ chấn chỉnh ngay tình trạng không vệ sinh phân dơi trong các ngọn tháp.
Tháp Bánh Ít không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo, mang đậm dấu ấn của sự chuyển giao giữa hai phong cách Mỹ Sơn A1 và Bình Định, mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa vẻ trang nhã và sự hoành tráng của kiến trúc Champa. Năm 1982, quần thể Tháp Bánh Ít đã được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia, khẳng định giá trị lịch sử và văn hóa to lớn của di tích này. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của Tháp Bánh Ít không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là của cả cộng đồng, để di sản văn hóa này mãi trường tồn với thời gian.
Admin
Nguồn: VnExpress
