Bộ phim “Chốt đơn” đã có buổi chiếu dành cho giới báo chí tại TP.HCM vào ngày 4/8, sau gần hai tháng trì hoãn do diễn viên chính, hoa hậu Thùy Tiên, vướng vào những rắc rối pháp lý. Điều đáng chú ý, ê-kíp làm phim đã sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), bao gồm cả kỹ thuật digital human (tạo người ảo), để xây dựng một nhân vật hoàn toàn mới, từ hình dáng đến khuôn mặt. Giọng nói của nhân vật này sẽ do diễn viên Huỳnh Bảo Ngọc lồng tiếng. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử điện ảnh Việt Nam, một diễn viên bị thay thế bằng công nghệ AI do những ồn ào cá nhân.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sơn, đại diện pháp lý của đoàn phim, cho biết ê-kíp đã nghiên cứu kỹ lưỡng các vấn đề pháp luật trước khi quyết định sử dụng công nghệ để tái tạo nhân vật. Ông Sơn giải thích: “Nếu chỉ thay đổi khuôn mặt mà giữ nguyên hình thể của Thùy Tiên, chúng tôi sẽ vi phạm quyền nhân thân. Vì vậy, chúng tôi quyết định tạo ra một nhân vật mới hoàn toàn.”
Theo ê-kíp sản xuất, các điều khoản trong hợp đồng đã ký với Thùy Tiên cho phép họ toàn quyền sử dụng hoặc không sử dụng hình ảnh của diễn viên trong mọi trường hợp. Hợp đồng cũng bao gồm nhiều điều khoản ràng buộc về đạo đức và hình ảnh nghề nghiệp của diễn viên. Luật sư của đoàn phim khẳng định: “Trong tình huống này, Thùy Tiên đã vi phạm các điều khoản với nhà sản xuất, do đó cô không có quyền pháp lý để khiếu nại.”
Khi Thùy Tiên đối mặt với các cáo buộc pháp lý, nhà sản xuất đã yêu cầu công ty quản lý của hoa hậu giải trình sự việc. Tuy nhiên, công ty này cho biết họ không được ủy quyền để giải quyết các vấn đề liên quan đến Thùy Tiên, mà chỉ đại diện cho cô trong việc ký kết hợp đồng làm phim.
Phiên bản phim sử dụng công nghệ AI đã được Cục Điện ảnh cấp phép phát hành. Ông Đặng Trần Cường, Cục trưởng Cục Điện ảnh, cho biết cơ quan quản lý đã tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý và luật sư trong quá trình duyệt phim. Ông khẳng định: “Việc cấp phép được thực hiện đúng quy trình, tuân thủ nghiêm túc các quy định của Luật Điện ảnh.”
Đại diện Cục Điện ảnh cũng nhấn mạnh rằng việc cấp phép cho bộ phim này nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị và dự án tiếp cận với xu hướng phát triển của điện ảnh thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực AI. Theo ông, điều này thể hiện sự hưởng ứng Nghị quyết số 57 của Trung ương về phát triển và ứng dụng công nghệ thông minh, chuyển đổi số quốc gia, trong đó có ngành điện ảnh. “Từ góc độ quản lý, chúng tôi khuyến khích các đơn vị sản xuất phim ứng dụng công nghệ một cách có kiểm soát và tuân thủ pháp luật,” ông Cường cho biết.
Luật sư Hoàng Hà thuộc Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết, mặc dù Việt Nam chưa có khung pháp lý riêng về AI, việc sử dụng công nghệ này vẫn phải tuân thủ các quy định về quyền nhân thân và quyền hình ảnh trong Bộ luật Dân sự.

Theo luật sư Hoàng Hà, khi sử dụng AI, nhà sản xuất thường phải dựa trên nền tảng diễn xuất, hình thể và các đặc điểm ban đầu của diễn viên gốc để xử lý và thay đổi. Ông nhận định: “Nó vẫn được xem là một hình thức sử dụng hình ảnh của diễn viên đó. Vì vậy, nhà sản xuất chỉ được phép thực hiện điều này nếu có sự thỏa thuận và đồng ý từ trước của diễn viên, và điều này thường được quy định rõ trong hợp đồng.”

Ngoài ra, việc sử dụng AI cũng cần tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 về quyền tác giả đối với tác phẩm điện ảnh và quyền của người biểu diễn.
Luật sư Hoàng Anh Sơn, cũng thuộc Đoàn Luật sư TP.HCM, cho rằng việc thay thế hình ảnh của Thùy Tiên cần được xem xét thận trọng, tránh xâm phạm đến hình ảnh cá nhân của cô. Ông dẫn khoản 1 Điều 31 Hiến pháp năm 2013, quy định “Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật”. Do đó, đến nay, Thùy Tiên vẫn chưa được coi là có tội.
Luật sư Sơn cũng lưu ý rằng pháp luật Việt Nam hiện chưa có quy định về việc “cấm sóng nghệ sĩ” khi vi phạm pháp luật. Ông cho rằng các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu kỹ lưỡng mức độ vi phạm pháp luật nào sẽ dẫn đến việc “cấm sóng” để tránh tình trạng lạm quyền và cảm tính hóa.

Bên cạnh những vấn đề pháp lý, “diễn viên AI” cũng bị nhận xét là thiếu sự sống động và gặp hạn chế trong các cảnh đòi hỏi chiều sâu tâm lý. Nhiều khán giả sau buổi chiếu ngày 4/8 nhận xét rằng biểu cảm khuôn mặt của nhân vật nữ chính trong cảnh tranh cãi với chồng có phần thô cứng, ảnh hưởng đến trải nghiệm xem phim. Tuy nhiên, khi quay cận cảnh, đường nét của “nhân vật ảo” này khá giống với Thùy Tiên.
Ê-kíp sản xuất cho biết họ đã nỗ lực tối đa trong việc áp dụng công nghệ và lường trước những ý kiến trái chiều của khán giả về tạo hình nhân vật. Đạo diễn Bảo Nhân chia sẻ: “Ban đầu, chúng tôi gặp khủng hoảng vì không tìm được hướng xử lý. Tuy nhiên, khi xem một số bản dựng thử từ các công ty AI gửi về, chúng tôi quyết định chọn giải pháp này vì thấy khả thi nhất.”
Ê-kíp không tiết lộ chi phí cụ thể cho khâu AI, nhưng cho biết con số này khá cao do sử dụng công nghệ mới. Họ nhận được sự hỗ trợ xử lý hình ảnh từ một đơn vị chuyên về AI trong nước, và công ty này cũng quyết định góp vốn đầu tư vào dự án. Tuy nhiên, chi phí phát sinh đã gây khó khăn cho ê-kíp, ảnh hưởng đến khâu truyền thông và quảng bá phim.
Nhà sản xuất khẳng định rằng việc sử dụng phương pháp AI là một tình thế bắt buộc và họ “chưa bao giờ muốn tiên phong trong chuyện này”. Bà Đinh Thị Thanh Hương, CEO của Galaxy Studio, cho biết đây là tác phẩm gây nhiều khó khăn nhất cho hãng trong hơn 30 năm hoạt động. Bà Hương thậm chí đã có lúc muốn từ bỏ dự án vì tốn kém tiền bạc và tinh thần. “Chúng tôi vẫn quyết định phải giới thiệu bộ phim vì trách nhiệm với đoàn làm phim, các nghệ sĩ và cổ đông,” bà nói.
Trên thế giới, nhiều tác phẩm đã gây tranh cãi vì bị cho là lạm dụng AI. Ví dụ, bộ phim “A Legend” năm 2024 đã áp dụng công nghệ để biến diễn viên Thành Long, trong vai một vị tướng cổ đại, từ 70 tuổi trở thành một thanh niên 27 tuổi. Tuy nhiên, nhiều khán giả nhận xét rằng diện mạo của Thành Long sau khi chỉnh sửa trông thiếu tự nhiên và không thể hiện được cảm xúc, ngay cả trong những phân đoạn bi kịch.
“Chốt đơn” của đạo diễn Bảo Nhân và Nam Cito là bộ phim điện ảnh Việt Nam đầu tiên khai thác đề tài về nghề livestream bán hàng online. Kịch bản xoay quanh cuộc sống bận rộn của Hoàng Linh, giám đốc một công ty kinh doanh livestream, và ông An (do Quyền Linh thủ vai), một tài xế xe ôm công nghệ. Phim còn có sự tham gia của các diễn viên Hồng Vân, Hồng Đào, Khương Lê, Lê Lộc, Mai Bảo Vinh, Đỗ Nhật Hà và bé Mộc Trà.

Về phần Thùy Tiên, cô đã bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) tạm giam với cáo buộc liên quan đến sai phạm về sản phẩm kẹo Kera trong vụ án liên quan đến Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs. Theo C01, Thùy Tiên góp vốn 30% vào Công ty Chị Em Rọt và được hưởng lợi nhuận theo tỷ lệ này. Đến thời điểm sai phạm bị phát hiện, công ty đã bán hơn 135.000 hộp kẹo Kera cho hơn 30.000 khách hàng. Trước đó, cô cũng đã bị xử phạt hành chính do không thông báo rõ cho người tiêu dùng về việc được tài trợ khi cung cấp thông tin sản phẩm trên mạng xã hội.
Sự việc này đã gây ảnh hưởng đến nhiều đơn vị liên quan. Thương hiệu thời trang Dior (Pháp) đã gỡ hình ảnh của Thùy Tiên khỏi fanpage, mặc dù trước đó đã công bố cô là “Bạn thân thương hiệu” (Friend of the House). Đoàn phim “Chốt đơn” cũng phải lùi lịch chiếu và khóa fanpage trong một thời gian.
Nguyễn Thúc Thùy Tiên, 27 tuổi, quê ở TP.HCM, từng theo học chương trình quản lý khách sạn và nhà hàng quốc tế tại Đại học Hoa Sen. Cô đăng quang Miss Grand International vào tháng 12/2021 tại Thái Lan. Danh hiệu này đã giúp cô nhận được nhiều lời mời quảng cáo, trở thành gương mặt đại diện của nhiều thương hiệu thời trang, và nổi bật trong làng giải trí, các game show truyền hình trong nước. “Chốt đơn” là bộ phim thứ hai của Thùy Tiên, sau “Linh miêu” (đạo diễn Lưu Thành Luân), bộ phim đã đạt doanh thu hơn 87 tỷ đồng theo số liệu của Box Office Vietnam.
Admin
Nguồn: VnExpress