Mỗi lần mở tờ báo The Times, tôi lại cảm thấy toát mồ hôi. Những bài viết về du lịch, làm vườn, giải trí, ca sĩ hay văn hóa xã hội sử dụng ngôn từ quá hoa mỹ, đến nỗi tra từ điển cũng khó lòng hiểu hết.
Họ thường dùng những từ ngữ địa phương, điển tích mà tôi phải tìm kiếm trên Google rất lâu mới ra thông tin.
Xem sách giáo trình của cháu, tôi cũng thấy ngập tràn câu chữ. Một vấn đề, một khái niệm được phân tích với vô vàn yếu tố tác động theo nhiều chiều hướng, mà tác giả cố gắng diễn tả bằng hàng loạt câu chữ, vừa né tránh việc liệt kê số liệu, vừa muốn tỏ ra khách quan.
Các bài viết cố gắng sử dụng vốn từ vựng và cú pháp đa dạng, cùng những phép so sánh, ẩn dụ để thu hút độc giả đại chúng quan tâm đến khoa học. Lượng thông tin trong một đoạn ngắn có thể rất lớn, đôi khi rời rạc, thiếu liên kết, khiến người đọc phải ghi nhớ nhiều thứ cùng lúc, dễ bị rối trí, bỏ sót ý và khó hiểu các đoạn sau do sự liên kết phức tạp giữa các ý.
Hoặc đơn giản nhất, khi đọc một bài viết trên Wikipedia tiếng Anh, tôi phải mất thời gian tra cứu mới hiểu được đại ý. “Real English” là như vậy, bởi cuộc sống luôn có những điều phức tạp.
Tôi tò mò thử làm đề thi tốt nghiệp môn tiếng Anh năm 2025 và nhận ra ba yếu tố quan trọng. Thứ nhất, phải hiểu nghĩa từ vựng tiếng Anh. Thứ hai, phải nắm vững cấu trúc câu. Thứ ba, cần có khả năng suy đoán.
Nếu Toán, Lý là một “trò chơi” với luật chơi là các định lý, định luật, thì với tiếng Anh, luật chơi nằm ngay trong câu chữ của đề bài. Trước hoặc sau yêu cầu, thường có một hoặc vài gợi ý được cài cắm ở những vị trí dễ thấy.
Mạch tư tưởng của văn bản trong đề thi thường đi theo kiểu “ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác”. Nói chung, tùy vào hoàn cảnh và năng lực, mỗi người sẽ linh hoạt vận dụng ba yếu tố này theo cách riêng để tìm ra đáp án.
Nhiều người than phiền đề thi có quá nhiều từ khó. Điều này đúng, nhưng không nhất thiết phải hiểu hết tất cả. Ví dụ, trong cụm “burn the midnight oil”, tôi chỉ cần biết chữ “midnight”; hay trong “sleight of hand”, tôi vẫn nhận ra chữ “hand”. Quan trọng là phải cảm nhận được giọng điệu khen hay chê, để ý xem có từ “nhưng” hay không, rồi từ đó suy đoán.
Những từ vựng lạ, tôi không biết thì hỏi các cháu học lớp 8, lớp 9, và được biết chúng đều có trong tài liệu luyện thi tiếng Anh tăng cường.
Vậy tại sao nhiều người cảm thấy đề thi khó?
Một phần là do phụ huynh thương con, nhưng chưa chắc đã hiểu hết cảm giác của con em mình. Người lớn đi làm, học sinh đi học. Người đi làm có trăm thứ phải lo, những kiến thức trong sách vở lâu ngày sẽ quên, hoặc có những điều chưa kịp học kỹ thì đã tốt nghiệp rồi.
Mặt khác, học sinh ngày nay học khác với thời trước. Các em phải học đủ bốn kỹ năng tiếng Anh, trong khi thời gian và sức lực có hạn. Các em giao tiếp nhanh nhạy, còn chúng ta thì phải “rặn” từng chữ, nhớ trước quên sau.
Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng câu chữ, dù ở ngôn ngữ nào, cũng nên đơn giản và ngắn gọn, không nên quá hoa mỹ. Bản thân tôi học khối A, tốt nghiệp đại học với một ngoại ngữ khác, và chưa từng thi IELTS vì thấy tốn kém. Tôi cũng chưa từng học ở trung tâm tiếng Anh.
Tôi chỉ học bộ sách giáo khoa bìa trắng khổ nhỏ, in trắng đen trên giấy xám vàng trong suốt bảy năm.
Trong bộ sách này, chúng tôi đọc bài khóa và làm bài tập. Phần ngữ pháp và bài khóa có những mẫu câu rất uyển chuyển. Thời đó, tôi đã được làm quen với những cú pháp, cấu trúc phức tạp và hiểu được ý nghĩa đại loại của chúng.
Về sau, tôi có thêm những giáo trình khác, với cách trình bày tương tự, những câu văn từ ngữ lạ và hoa mỹ, yêu cầu học thuộc và điền khuyết vào mẫu câu. Mẹ tôi còn mua cho cuốn “Từ điển Anh Việt” dày cộp, bìa bọc giấy thô màu xanh biển, tựa màu trắng, được in năm 1995.
Thời đó, Internet chưa phát triển, chưa có Google, chứ đừng nói đến Google dịch hay ChatGPT chỉ có trong truyện viễn tưởng. Nhưng chúng tôi đọc sách giáo khoa khá kỹ, nên dù câu cú trong bài có dài, chúng tôi vẫn hiểu được đại ý.
Kỳ thi là một cuộc so tài lớn đầu tiên trước khi bước vào đời. Dù điểm số của các bạn thế nào, đây cũng chỉ là bước khởi đầu của một chặng đường đời chưa biết đích đến. Trong cuộc sống, có những thứ có thể cố gắng để cạnh tranh, nhưng số phận thì không thể.
Admin
Nguồn: VnExpress
