Trong bối cảnh Cục Cảnh sát Giao thông (CSGT) và các doanh nghiệp vận tải đường bộ đang thảo luận về các biện pháp đảm bảo trật tự an toàn giao thông, đề xuất cấm xe giường nằm theo lộ trình đã trở thành một chủ đề được đặc biệt quan tâm.
Xe khách giường nằm là một phương tiện vận chuyển hành khách phổ biến tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác trên thế giới, kể cả ở châu Âu, nơi có các quy định rất khắt khe về giao thông. Tuy nhiên, một số quốc gia đã loại bỏ loại hình vận tải này, điển hình là Trung Quốc.
Tại Trung Quốc, xe giường nằm từng được ưa chuộng nhờ sự tiện lợi và giá cả phải chăng. Tuy nhiên, sau một loạt các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng, đặc biệt là thảm kịch năm 2012 làm 36 người thiệt mạng, loại hình xe này đã bị loại bỏ hoàn toàn khỏi các tuyến đường dài.
**Thảm họa năm 2012**
Vào rạng sáng ngày 26/8/2012, một chiếc xe khách giường nằm chở gần 40 hành khách đã bất ngờ va chạm với một xe bồn chở methanol trên đường cao tốc gần thành phố Diên An, tỉnh Thiểm Tây. Cú va chạm mạnh đã gây ra một vụ nổ lớn, thiêu rụi hoàn toàn chiếc xe khách.
Vụ tai nạn thảm khốc này đã cướp đi sinh mạng của 36 người, phần lớn trong số họ đang ngủ. Chỉ có ba người sống sót với những vết thương nghiêm trọng. Chiếc xe gặp nạn đang trên đường từ Nội Mông đến Tây An, hoạt động vào ban đêm và chỉ có một lối thoát duy nhất.
**Thời kỳ hoàng kim của xe giường nằm tại Trung Quốc**
Xe giường nằm từng là lựa chọn hàng đầu của nhiều nhà xe tại Trung Quốc do khả năng chở được nhiều hành khách, giúp tiết kiệm chi phí vận hành và mang lại sự thoải mái cho hành khách trên những hành trình dài. Ông Vương Đông Minh, nhà nghiên cứu tại Viện Giao thông Tổng hợp thuộc Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia ở Bắc Kinh, cho biết loại xe này bắt đầu xuất hiện vào đầu những năm 1990, khi mạng lưới đường sắt của Trung Quốc còn kém phát triển và không đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân.
Ngay cả ở những khu vực có hệ thống đường sắt phát triển, xe giường nằm vẫn được ưa chuộng nhờ sự tiện lợi. Trước khi có lệnh cấm, cứ mỗi 30 phút lại có một chuyến xe giường nằm khởi hành từ Bắc Kinh đi Linhe (khu tự trị Nội Mông) để phục vụ giới buôn hàng. Mặc dù giá vé cao hơn tàu hỏa khoảng 100 tệ (tương đương 360.000 đồng), xe giường nằm vẫn được lựa chọn vì lịch trình linh hoạt, khả năng vận chuyển hàng hóa tốt và tránh được tình trạng hết vé vào mùa cao điểm.
Theo thống kê của Đài Phát thanh Quốc gia Trung Quốc (China National Radio), vào năm 2012, có khoảng 37.000 xe khách giường nằm đang hoạt động trên hơn 5.000 tuyến đường, với tổng công suất gần 1 triệu chỗ.
**Nguyên nhân dẫn đến việc loại bỏ xe giường nằm**
Sau vụ tai nạn ở Diên An và hàng loạt các vụ tai nạn liên quan đến xe giường nằm trước đó, Trung Quốc đã bắt đầu tăng cường quản lý loại hình vận tải này. Các biện pháp ban đầu bao gồm yêu cầu lắp đặt hệ thống GPS, camera giám sát trên xe và cấm xe hoạt động từ 2 giờ đến 5 giờ sáng. Trước đó, chính phủ Trung Quốc đã ban hành lệnh ngừng sản xuất xe giường nằm từ ngày 1/3, đồng thời cơ quan an toàn lao động cũng triển khai các biện pháp để đảm bảo các nhà sản xuất tuân thủ quy định này.
Các chuyên gia chỉ ra rằng thiết kế hai tầng của xe giường nằm khiến trọng tâm xe cao, dễ bị lật. Hơn nữa, xe thường chỉ có một cửa thoát hiểm duy nhất, làm giảm cơ hội sống sót của hành khách trong trường hợp xảy ra tai nạn. Việc di chuyển vào ban đêm cũng làm tăng nguy cơ, vì phần lớn hành khách đang ngủ và không thể phản ứng kịp thời với các sự cố bất ngờ.
Ngoài ra, quy định yêu cầu phải có hai tài xế thay phiên nhau lái xe trên các tuyến đường dài thường bị các doanh nghiệp bỏ qua để tiết kiệm chi phí. Thêm vào đó, hành khách thường không muốn dừng nghỉ dọc đường, gây áp lực lên tài xế. Điều này dẫn đến việc nhiều tài xế phải cố gắng lái xe trong tình trạng buồn ngủ, bất chấp nguy hiểm.
**Giải pháp thay thế**
Sau khi lệnh cấm đăng ký mới xe giường nằm có hiệu lực vào năm 2012, các xe giường nằm hiện có được phép hoạt động cho đến hết thời hạn sử dụng, tối đa khoảng 5-6 năm. Đến năm 2017, loại xe này gần như không còn hoạt động tại Trung Quốc.
Khi xe giường nằm bị loại bỏ, người dân Trung Quốc đã chuyển sang sử dụng các phương tiện hiện đại và an toàn hơn. Tàu cao tốc trở thành lựa chọn phổ biến nhất nhờ tốc độ cao, mạng lưới rộng khắp và thời gian di chuyển linh hoạt hơn. Trên nhiều tuyến đường dài như Bắc Kinh – Thượng Hải, hành khách chỉ mất khoảng 5 tiếng di chuyển, thay vì hơn 10 tiếng như trước đây bằng xe giường nằm.
Bên cạnh đó, xe khách ghế ngồi vẫn được duy trì ở các tuyến ngắn hoặc những nơi chưa có tàu cao tốc. Đối với các hành trình dài, các chuyến bay giá rẻ cũng trở thành một lựa chọn thay thế. Sự thay đổi này đã làm thay đổi thói quen đi lại của người dân, từ việc ngủ qua đêm trên xe sang việc lựa chọn các phương tiện di chuyển nhanh chóng trong ngày.
Admin
Nguồn: VnExpress
