Trong bộ 600 câu hỏi lý thuyết lái xe hiện hành, có 6 câu hỏi đặc biệt gây chú ý vì cách biên soạn khác lạ so với phần còn lại. Điểm khác biệt nằm ở chỗ, đề bài đưa ra hình ảnh của ba biển báo giao thông, nhưng câu hỏi chỉ tập trung vào ý nghĩa của một biển duy nhất. Sự bất thường này không chỉ tạo ra trải nghiệm làm bài thi khác biệt mà còn có thể ảnh hưởng đến tính chính xác trong việc đánh giá kiến thức của người học, từ đó tác động đến chất lượng sát hạch lý thuyết lái xe.
Sáu câu hỏi này đều có chung cấu trúc: hình ảnh minh họa hiển thị ba biển báo khác nhau, được đánh số rõ ràng là Biển 1, Biển 2 và Biển 3. Tuy nhiên, nội dung câu hỏi chỉ đề cập đến một trong ba biển đó. Ví dụ, “Câu hỏi 338: Biển số 1 có ý nghĩa như thế nào?” hoặc “Câu hỏi 446: Biển số 3 có ý nghĩa như thế nào?”. Điều đáng nói là, ngoài 6 câu hỏi này, không có bất kỳ câu hỏi nào khác trong toàn bộ đề thi lại sử dụng cách ra đề thừa dữ kiện như vậy.
Thoạt nhìn, việc cung cấp thêm thông tin có vẻ không gây hại, nhưng thực tế, nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đánh giá, khả năng đo lường chính xác kiến thức và trải nghiệm tổng thể của thí sinh.
Việc trình bày ba biển báo trong khi chỉ hỏi về một biển có thể tạo ra sự nhiễu loạn về nhận thức. Trong quá trình làm bài, với mong muốn tránh sai sót, thí sinh có thể tự hỏi liệu các biển còn lại có liên quan đến đáp án hay không, hoặc liệu câu hỏi có ẩn ý đặc biệt nào không. Điều này làm phân tán sự tập trung và buộc người học phải xử lý nhiều thông tin hơn mức cần thiết so với những câu hỏi chỉ tập trung vào một biển báo duy nhất.
Từ góc độ tâm lý học nhận thức, đây là một dạng gánh nặng nhận thức không cần thiết. Thay vì tập trung hoàn toàn vào việc hiểu và chọn đáp án đúng cho một biển báo, thí sinh phải tiêu tốn năng lượng để phân tích và loại trừ các yếu tố gây nhiễu không liên quan.
Một trong những nguyên tắc quan trọng trong thiết kế câu hỏi trắc nghiệm là sự tương thích và thống nhất giữa các thành phần của câu hỏi, bao gồm phần dẫn (hình ảnh minh họa, nếu có) và các phương án lựa chọn. Việc câu hỏi chỉ yêu cầu nội dung liên quan đến một biển báo, nhưng hình minh họa lại bao gồm ba biển, tạo ra sự lệch pha giữa yêu cầu đánh giá và thông tin được cung cấp. Điều này làm giảm tính tập trung của câu hỏi.
Nếu mục tiêu chỉ là kiểm tra khả năng nhận biết hoặc hiểu nội dung của một biển báo, việc thêm hai biển không liên quan có thể gây hoang mang, giảm sự tập trung và làm chậm quá trình ra quyết định của thí sinh. Ngược lại, nếu mục đích là kiểm tra khả năng phân biệt giữa các biển báo tương tự, câu hỏi cần hướng người học đến việc so sánh và đối chiếu các biển với nhau.
Xét về mặt kỹ thuật trắc nghiệm, việc chèn thêm hình ảnh không có tác dụng đánh giá thực chất là một sự lãng phí thông tin và làm giảm hiệu quả của câu hỏi. Điều này đi ngược lại với nguyên tắc: thông tin trong đề chỉ nên xuất hiện khi nó đóng vai trò hỗ trợ trực tiếp cho việc lựa chọn phương án đúng.
Việc chỉ hỏi về một biển báo trong khi cung cấp hình ảnh của ba biển là một sự lãng phí cơ hội sư phạm. Đề thi có thể khai thác tốt hơn bằng cách yêu cầu thí sinh phân tích, phân biệt hoặc lựa chọn giữa các biển báo tương tự. Ví dụ, câu hỏi 302 buộc người thi phải phân tích và so sánh giữa Biển 1 (cấm ô tô), Biển 2 (cấm xe tải và xe khách) và Biển 3 (cấm xe kéo rơ-moóc).
Những câu hỏi dạng so sánh như vậy có thể đánh giá được khả năng tư duy phân loại, liên kết kiến thức và vận dụng vào các tình huống giao thông thực tế, là những kỹ năng quan trọng đối với người lái xe. Ngược lại, câu 424 lại là một ví dụ tốt về sự tập trung, khi chỉ có một biển báo được đưa ra và câu hỏi cũng chỉ xoay quanh biển báo đó.
Việc không tận dụng hết các khả năng sư phạm có thể làm giảm tính phân hóa của câu hỏi. Những thí sinh giỏi có thể không được thử thách đúng mức, trong khi những người học yếu có thể bị “nhiễu” bởi lượng thông tin không cần thiết. Trong điều kiện thi cử căng thẳng, thời gian giới hạn và áp lực cao, điều này có thể dẫn đến kết quả không phản ánh chính xác năng lực thực tế của người học.
Đáng chú ý, 6 câu hỏi này vốn là những câu hỏi cũ, được giữ nguyên khi đưa vào bộ 600 câu hỏi mới.
Admin
Nguồn: VnExpress
