5 năm trước, chị Ngọc trải qua điều trị ung thư cổ tử cung, bao gồm phẫu thuật cắt bỏ tử cung, nạo hạch và hóa trị. Hai năm trở lại đây, chân trái của chị bắt đầu sưng to và thỉnh thoảng gây đau nhức. Ban đầu, bác sĩ chẩn đoán chị bị suy tĩnh mạch chi dưới và điều trị bằng thuốc giãn tĩnh mạch, mang vớ tĩnh mạch nhưng không hiệu quả. Khi chân trái đã to gần gấp đôi chân phải, chị đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM để thăm khám.
ThS.BS.CKI Lê Chí Hiếu, khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, cho biết ngoài suy tĩnh mạch chi dưới, chị Ngọc còn bị phù bạch huyết, một biến chứng thường gặp ở bệnh nhân sau điều trị ung thư.
Hệ thống bạch huyết, bao gồm tủy xương, tuyến ức, lách, hạch bạch huyết, hệ thống bạch mạch và dịch bạch huyết, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và bệnh tật. Mạng lưới bạch huyết phân bố khắp cơ thể, vận chuyển chất dinh dưỡng, tế bào miễn dịch và đào thải các tế bào lạ như vi khuẩn, virus.
Phù bạch huyết xảy ra khi dòng chảy của hệ thống bạch huyết bị tắc nghẽn cục bộ, dẫn đến sưng nề và chèn ép tại chỗ. Tình trạng này thường gặp sau điều trị các bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư phụ khoa, ung thư tiết niệu – sinh dục, sarcoma phần mềm chi và ung thư đầu – cổ. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm nhiễm trùng, vết thương chậm lành sau phẫu thuật, cắt bỏ hạch bạch huyết, phẫu thuật hoặc xạ trị trước đó, thừa cân béo phì và bệnh phù chân voi do ký sinh trùng.
Bác sĩ Hiếu giải thích rằng bất kỳ yếu tố nào gây cản trở hoặc thay đổi dòng chảy của dịch bạch huyết đều có thể dẫn đến phù bạch huyết. Ở bệnh nhân ung thư như chị Ngọc, các khối u thường di căn theo hệ bạch huyết tại chỗ. Mặc dù phẫu thuật, hóa trị và xạ trị có thể giải quyết tình trạng bệnh, nhưng chúng cũng có thể gây tổn thương hệ bạch huyết tại chỗ, gây ứ trệ bạch huyết ở chi dưới (hoặc trên). Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến sưng phù, tê liệt, đau đớn và giảm khả năng vận động.
Chị Ngọc đã được điều trị nội khoa bằng cách đặt băng ép toàn bộ chân trái để tạo áp lực, hỗ trợ lưu thông dịch bạch huyết và ngăn ngừa tắc nghẽn. Bác sĩ cũng hướng dẫn chị cách massage và các bài tập phù hợp để hỗ trợ điều trị. Sau hai tuần, tình trạng phù chân của chị đã giảm đáng kể. Bác sĩ Hiếu đánh giá chị đáp ứng tốt với phương pháp băng ép và dự kiến chân trái sẽ trở lại kích thước bình thường trong vòng 3 tháng tới.
Phù bạch huyết có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở cánh tay hoặc chân. Những người mắc ung thư âm hộ, âm đạo, buồng trứng, nội mạc tử cung, cổ tử cung, tuyến tiền liệt hoặc đại trực tràng thường bị phù bạch huyết ở chân, bộ phận sinh dục hoặc bụng. Người mắc ung thư đầu và cổ có thể bị sưng ở mặt, cổ hoặc dưới cằm, cổ họng.
Bác sĩ Hiếu khuyến cáo bệnh nhân đang hoặc sau điều trị ung thư cần bảo vệ tay, chân, hạn chế chấn thương và chăm sóc vết thương cẩn thận để tránh nhiễm trùng. Nên tập thể dục hàng ngày một cách vừa phải, không gắng sức. Nâng cao vùng cơ thể bị phù bạch huyết (ví dụ, giữ cánh tay cao hơn tim khi ngồi hoặc nghỉ ngơi nếu bị phù bạch huyết ở tay, hoặc kê cao chân khi nằm nếu bị phù ở chân). Duy trì cân nặng ở mức bình thường (BMI dưới 23). Mặc quần áo rộng rãi, không bó sát. Tránh mang túi xách hoặc vật nặng bằng tay bị ảnh hưởng. Uống nhiều nước và giảm lượng muối trong chế độ ăn để thúc đẩy lưu thông dịch bạch huyết.
Admin
Nguồn: VnExpress
