Quyết định sa thải người đứng đầu Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS), bà Erika McEntarfer, của Tổng thống Donald Trump tuần trước đã làm dấy lên nhiều tranh cãi. Nguyên nhân được cho là do cơ quan này điều chỉnh giảm hơn 250.000 việc làm so với số liệu công bố trước đó.
Tuy nhiên, động thái này của Tổng thống Trump chỉ là “giọt nước tràn ly” đối với những khó khăn mà BLS đang phải đối mặt. Vốn là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu cho các tổ chức và doanh nghiệp Mỹ để đưa ra quyết định, BLS đã phải chịu áp lực lớn trong nhiều năm qua do ngân sách hạn hẹp và tỷ lệ phản hồi khảo sát thấp. Thêm vào đó, lệnh ngừng tuyển dụng được Tổng thống Trump ban hành hồi tháng 1 càng khiến tình trạng thiếu nhân sự trở nên nghiêm trọng hơn.
Tổng thống Trump cáo buộc BLS “cố tình làm sai lệch các con số vì lý do chính trị” để khiến chính quyền của ông “trông tồi tệ”, đồng thời cho rằng việc điều chỉnh số liệu việc làm là quá lớn. Mặc dù không đưa ra bằng chứng cụ thể, ông Trump cho rằng những điều chỉnh thường xuyên của BLS là không thể chấp nhận được.
Ngược lại, nhiều nhà kinh tế đã lên tiếng bảo vệ bà McEntarfer, khẳng định việc BLS điều chỉnh số liệu là một quy trình bình thường, có từ hàng thập kỷ trước, nhằm đảm bảo tính đầy đủ, nhất quán, chính xác và đáng tin cậy của dữ liệu. Họ cho rằng đây là một yêu cầu tất yếu để cân bằng giữa tốc độ và độ chính xác.
Trong báo cáo gần đây nhất, BLS đã điều chỉnh giảm số liệu việc làm của tháng 5 và tháng 6 lần lượt là 125.000 và 133.000. Tổng mức giảm 258.000 việc làm trong hai tháng này là thay đổi lớn nhất kể từ khi số liệu được ghi nhận, nếu không tính năm 2020, thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát. Tuy nhiên, những đợt điều chỉnh của BLS diễn ra hàng tháng và những thay đổi lớn như vậy không phải là chưa từng có.
Thực tế, nhiều nhà phân tích đã dự đoán trước về việc số liệu tháng 6 sẽ bị điều chỉnh, bởi nó cho thấy sự gia tăng bất thường về số lượng việc làm trong ngành giáo dục vào khoảng thời gian mà hầu hết các trường học sắp nghỉ hè. Tính từ năm 1979, con số thay đổi trung bình hàng tháng đối với số liệu việc làm của BLS là 57.000.
Đáng chú ý, các đợt điều chỉnh có xu hướng lớn hơn trong thời kỳ kinh tế hỗn loạn. Ngoài những số liệu gần đây nhất và giai đoạn Covid-19 năm 2020, đã có 8 lần khác kể từ năm 2000, BLS điều chỉnh giảm số liệu việc làm hàng tháng nhiều hơn 100.000, phần lớn diễn ra vào khoảng thời kỳ khủng hoảng tài chính năm 2008. Chẳng hạn, BLS đã điều chỉnh giảm 143.000 việc làm trong số liệu tháng 1/2009, dưới chính quyền Tổng thống Barack Obama.
BLS cũng cho biết số lượng việc làm tăng thêm trong cả năm 2009 thấp hơn 902.000 so với ước tính ban đầu, đây là đợt điều chỉnh toàn năm lớn nhất trong lịch sử Mỹ. Tương tự, số việc làm được tạo ra trong năm 2024 dưới thời Tổng thống Joe Biden cũng được điều chỉnh giảm 598.000, gây ra những tranh cãi chính trị vào thời điểm đó.
Những số liệu điều chỉnh mới nhất đã làm nổi bật một thách thức lớn mà BLS phải đối mặt trong nhiều năm: làm thế nào để nhanh chóng tạo ra dữ liệu kinh tế chính xác trong bối cảnh ngày càng nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp trả lời khảo sát muộn hoặc không trả lời.
Mỗi tháng, BLS tiến hành khảo sát khoảng 120.000 nhà tuyển dụng qua điện thoại hoặc trực tuyến để theo dõi số lượng việc làm của nền kinh tế. Đây là cuộc thăm dò hàng tháng quy mô và phức tạp bậc nhất thế giới. Đến cuối tháng, BLS sẽ sử dụng dữ liệu thu thập được để đưa ra ước tính ban đầu về số lượng việc làm, sau đó cập nhật dữ liệu này trong hai tháng tiếp theo dựa trên những câu trả lời muộn và được điều chỉnh theo mùa.
Một thập kỷ trước, khoảng 20% doanh nghiệp không trả lời kịp thời khảo sát của BLS, nhưng con số này đã tăng gấp đôi trong những tháng gần đây. Nếu các nhà tuyển dụng trả lời muộn cung cấp thông tin khác so với nhóm đầu tiên, khả năng BLS phải đưa ra điều chỉnh lớn là rất cao. Ví dụ, dữ liệu ngày 1/8 cho thấy trong tháng 5 và 6, số lượng việc làm cho giáo viên tại các cơ sở công lập ít hơn khoảng 109.000 so với ước tính trước đó.
Theo Omair Sharif, người sáng lập công ty phân tích Inflation Insights, sự sai khác này phần lớn là do các trường học trả lời muộn khảo sát của BLS. Jonathan Pingle, nhà kinh tế học tại ngân hàng UBS, nhận định tỷ lệ phản hồi giảm đối với khảo sát công bố ban đầu sẽ khiến biên độ điều chỉnh lớn hơn, do BLS nhận được lượng thông tin bổ sung đáng kể sau thời hạn đầu tiên.
Năm ngoái, khi đang tranh cử nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump cũng từng bày tỏ sự không hài lòng về quy trình đối chiếu chuẩn hai lần mỗi năm của BLS, giúp điều chỉnh các số liệu hàng tháng với một bộ dữ liệu toàn diện ở cấp liên bang. Về lý thuyết, bộ dữ liệu này bao gồm gần như mọi nhà tuyển dụng trên cả nước, cho phép BLS nhìn trực diện vào số lượng công ty được thành lập và ngừng kinh doanh, vốn là điểm mù trong dữ liệu hàng tháng của cơ quan này.
Khi bản điều chỉnh này lần đầu tiên được công bố vào tháng 8/2024, nó cho thấy nền kinh tế đã tạo ra ít hơn 818.000 việc làm trong khoảng thời gian từ tháng 3/2023 đến tháng 3/2024 so với ước tính ban đầu. Ông Trump cho rằng các số liệu này cho thấy con số việc làm trước đó đã bị thổi phồng để nền kinh tế trông có vẻ mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, bản điều chỉnh cuối cùng, công bố vào tháng 3/2025, cho thấy số liệu ban đầu chỉ ước tính thừa 598.000 việc làm, thay vì 818.000.
Tỷ lệ phản hồi đối với những cuộc khảo sát hộ gia đình của BLS cũng dần sụt giảm. Nếu như một thập kỷ trước, BLS nhận được phản hồi từ gần 90% số hộ gia đình trong cuộc thăm dò hàng tháng, thì những tháng gần đây, con số này chỉ xấp xỉ 70%.
Mặc dù vậy, giới chuyên gia cho rằng tỷ lệ phản hồi giảm đến nay chưa ảnh hưởng đáng kể đến độ chính xác trong báo cáo. Các nhà kinh tế cho hay những đợt điều chỉnh có thể gây bối rối và khó hiểu, nhưng chúng là bằng chứng quan trọng cho thấy BLS nhất quán và đáng tin cậy, sẵn sàng cập nhật báo cáo với dữ liệu mới nhất bất chấp mọi hệ quả. David Wilcox, cựu lãnh đạo ủy ban cố vấn thống kê cho một cơ quan chính phủ khác đã bị chính quyền Trump giải thể, ví việc lập bảng thống kê kinh tế giống như “đo quần áo cho một người đang chạy hết tốc lực”.
Các cựu quan chức BLS cũng cho biết vấn đề ngân sách đã cản trở việc đầu tư nhằm hiện đại hóa cơ quan. Theo tính toán, ngân sách quốc hội phân bổ cho BLS đã giảm 22% kể từ năm 2010. Mặc dù ngân sách của BLS đã tăng từ 655 triệu USD vào năm 2021 lên 678 triệu USD vào năm 2024, tỷ lệ này trên thực tế lại giảm đi so với mức tăng mạnh của ngân sách liên bang tổng thể của Mỹ trong vài thập kỷ qua. Trong năm 2024, ngân sách dành cho BLS chỉ chiếm khoảng 0,01% tổng ngân sách liên bang.
Nhóm Những người bạn của Cục Thống kê Lao động, tổ chức ủng hộ việc cung cấp thêm nguồn lực cho BLS, nhấn mạnh rằng chỉ khi được cấp ngân sách lớn hơn, cơ quan này mới có thể theo đuổi các giải pháp dài hạn để cải thiện tỷ lệ và tốc độ phản hồi của các nhóm khảo sát.
Thêm vào đó, lệnh đóng băng tuyển dụng mà ông Trump ban bố với chính quyền liên bang đã khiến BLS không thể thay thế những nhân viên đã nghỉ việc, gây khó khăn đặc biệt cho việc thu thập dữ liệu báo cáo lạm phát, vốn thường phải nhờ đến hàng trăm nhân viên đến gặp trực tiếp các doanh nghiệp trên khắp đất nước để kiểm tra giá cả. Tình trạng thiếu hụt nhân sự buộc BLS phải ngừng thu thập dữ liệu giá ở các thành phố Lincoln, bang Nebraska, Provo, bang Utah, và Buffalo, bang New York. Tuần trước, BLS cho biết ở những khu vực khác, họ đang thiếu trung bình khoảng 15% dữ liệu về giá. BLS sẽ công bố báo cáo lạm phát tiếp theo vào ngày 12/8.
Guy Berger, chuyên gia kinh tế thị trường lao động, nhận xét: “Tôi không tin BLS không thể làm tốt hơn, nhưng nói rằng họ có thể làm tốt hơn một cách dễ dàng cũng không hoàn toàn có cơ sở”.
Giáo sư Katharine Abraham, người từng giữ chức lãnh đạo BLS từ năm 1993 đến 2001, nhấn mạnh việc cập nhật và điều chỉnh dữ liệu là một phần không thể thiếu của quy trình. Bà không ngạc nhiên khi thấy mức điều chỉnh lớn như vậy trong tháng 5 và tháng 6 vì việc thu thập phản hồi ngày càng khó khăn, thiếu đầu tư vào phương pháp mới và nền kinh tế đang chậm lại, một phần do những loại thuế quan mới. “Mọi thứ luôn trở nên khó khăn khi bạn đứng ở thời điểm mà bối cảnh có thể thay đổi nhanh chóng. Điều khiến thách thức thêm chồng chất là việc nhân sự thiếu hụt và cơ quan không có đủ nguồn lực để đầu tư vào việc theo dõi những người trả lời khảo sát như trước đây”, bà kết luận.
Admin
Nguồn: VnExpress
