Nám da, với những mảng sậm màu xuất hiện đối xứng trên mặt như gò má, trán, mũi, cằm và quanh môi, không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý của nhiều người. Tình trạng này xảy ra do sự rối loạn trong quá trình sản xuất và phân bổ melanin, sắc tố da tự nhiên.
Theo ThS.BS Quách Thu Trang từ khoa Da liễu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, nám da thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi 20-50, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai, sau sinh hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai. Mặc dù không gây hại về mặt thể chất, nám da có thể được cải thiện đáng kể nếu được chăm sóc đúng cách và điều trị phù hợp. Tuy nhiên, nhiều người không đạt được kết quả mong muốn do mắc phải những sai lầm phổ biến sau đây.
Một trong những sai lầm lớn nhất là không xác định đúng nguyên nhân gây nám. Nám da có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau như rối loạn nội tiết tố, tác động của ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử, căng thẳng kéo dài, yếu tố di truyền, rối loạn chuyển hóa hoặc thậm chí là tác dụng phụ của một số loại thuốc. Việc chỉ tập trung điều trị các biểu hiện trên bề mặt da mà bỏ qua việc tìm kiếm và giải quyết nguyên nhân gốc rễ sẽ khiến việc điều trị kém hiệu quả và nám dễ tái phát.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị không phù hợp cũng là một sai lầm thường gặp. Nám da được chia thành ba thể chính: thượng bì, trung bì và hỗn hợp. Mỗi thể có độ sâu và mức độ sắc tố khác nhau, do đó cần phương pháp điều trị riêng biệt. Ví dụ, nám trung bì (nám sâu) thường khó cải thiện chỉ bằng các sản phẩm bôi ngoài da. Ngược lại, việc sử dụng laser với thông số không phù hợp hoặc thực hiện sai kỹ thuật điều trị nám nông có thể gây kích ứng, tăng sắc tố sau viêm và làm tình trạng nám trở nên nghiêm trọng hơn.
Sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc cũng là một nguy cơ lớn. Việc tự ý sử dụng mỹ phẩm không nhãn mác hoặc các sản phẩm không được kiểm định có thể khiến da sáng lên nhanh chóng do bào mòn lớp sừng, làm da mỏng yếu, giãn mao mạch, dễ kích ứng và tăng sắc tố trở lại. Một số sản phẩm còn có thể chứa corticoid hoặc các hoạt chất gây hại khác. Do đó, việc điều trị nám cần được chỉ định bởi bác sĩ da liễu, với các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thành phần được kiểm chứng và phù hợp với từng loại da.
Một sai lầm khác là tự ý kết hợp nhiều loại mỹ phẩm hoặc thuốc bôi chứa hoạt chất mạnh mà không hiểu rõ cơ chế hoạt động của chúng. Điều này có thể khiến da bị “quá tải”, gây kích ứng, viêm da tiếp xúc, dẫn đến nám lan rộng hoặc trở nên nghiêm trọng hơn. Các hoạt chất điều trị nám phổ biến như hydroquinone, tretinoin, acid glycolic… cần được sử dụng theo chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ da liễu.
Việc tẩy tế bào chết và peel da không đúng cách cũng có thể gây hại. Tẩy tế bào chết quá thường xuyên hoặc sử dụng các sản phẩm peel da có nồng độ cao khi da đang bị tổn thương sắc tố có thể làm hỏng hàng rào bảo vệ da, dẫn đến kích ứng, viêm nhiễm và làm tình trạng nám trở nên nghiêm trọng hơn. Bác sĩ Trang khuyến cáo nên tẩy tế bào chết 1-2 lần mỗi tuần bằng các sản phẩm dịu nhẹ, phù hợp với tình trạng da. Các phương pháp peel sâu hoặc lột da hóa học cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Bên cạnh đó, việc không chống nắng đầy đủ cũng là một yếu tố quan trọng khiến nám da trở nên khó điều trị. Tia cực tím (UV) là tác nhân chính kích thích da tăng sản xuất melanin, sắc tố gây nám. Do đó, việc sử dụng kem chống nắng phổ rộng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, thoa trước khi ra ngoài khoảng 20-30 phút và bôi lại sau mỗi 2-3 giờ là vô cùng quan trọng. Nên sử dụng kem chống nắng ngay cả khi ở trong nhà hoặc ngồi trong xe. Đồng thời, cần kết hợp đội mũ rộng vành, đeo kính râm và mặc áo chống nắng để tăng cường bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
Ngoài việc chăm sóc da từ bên ngoài, việc duy trì một lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị nám. Chế độ ăn uống thiếu vi chất, thói quen ngủ muộn và căng thẳng kéo dài có thể kích thích quá trình tăng sắc tố. Stress làm tăng nồng độ cortisol, một hormone có thể gián tiếp thúc đẩy sản xuất melanin gây nám. Do đó, cần xây dựng một lối sống lành mạnh bằng cách ngủ đủ giấc, uống đủ nước, bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, E, kẽm, selen và các chất chống oxy hóa từ rau xanh và trái cây.
Một sai lầm khác cần tránh là tự điều trị nám bằng các mẹo dân gian. Việc bôi nước cốt chanh, giấm táo, kem đánh răng hay nghệ tươi lên da để làm mờ nám chưa được chứng minh hiệu quả về mặt khoa học và có thể gây hại cho da. Các chất này có thể làm mất lớp dầu bảo vệ tự nhiên của da, gây kích ứng hoặc khiến da trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng, làm cho nám khó kiểm soát hơn. Để điều trị nám hiệu quả, cần hiểu rõ cơ chế tăng sắc tố, lựa chọn các hoạt chất phù hợp và theo dõi đáp ứng của da. Việc tự điều trị không đúng cách không chỉ tốn kém thời gian và tiền bạc mà còn có nguy cơ làm tổn thương da.
Cuối cùng, cần tránh tâm lý nóng vội trong quá trình điều trị nám. Nám da là một tình trạng mãn tính, cần điều trị lâu dài, thường kéo dài từ vài tháng đến hơn một năm tùy thuộc vào cơ địa và mức độ nám. Việc thay đổi sản phẩm liên tục, ngắt quãng liệu trình hoặc kết hợp quá nhiều phương pháp cùng một lúc có thể khiến da yếu đi, rối loạn sắc tố và làm giảm hiệu quả điều trị.
Để điều trị nám da một cách an toàn và bền vững, nên tìm đến bác sĩ da liễu để được khám và xác định chính xác loại nám, độ sâu của sắc tố và các yếu tố thúc đẩy bệnh. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định phối hợp nhiều phương pháp điều trị như thuốc bôi, viên uống hỗ trợ, peel hóa học, laser chuyên biệt hoặc mesotherapy. Đồng thời, cần chăm sóc da đúng cách, chống nắng đầy đủ, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và kiểm soát căng thẳng, cũng như tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi đáp ứng của da và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.
Admin
Nguồn: VnExpress
