Trong dự thảo sửa đổi Luật Đất đai 2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất bổ sung hai trường hợp Nhà nước thu hồi đất cho các dự án phát triển kinh tế – xã hội, gây ra nhiều ý kiến trái chiều.
Đề xuất thứ nhất bao gồm các dự án có yêu cầu đặc thù về địa điểm đầu tư, các dự án đầu tư cấp bách phục vụ nhiệm vụ chính trị, đối ngoại, dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, và các dự án hỗn hợp như khu dân cư đô thị, du lịch, dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao.
Đề xuất thứ hai cho phép Nhà nước thu hồi đất đối với các dự án mà chủ đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất hoặc với trên 75% số người sử dụng đất trong phạm vi dự án.
Tại hội nghị lấy ý kiến các bộ, ngành và địa phương khu vực phía Bắc do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức ngày 8/8, ông Phan Trọng Tấn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ, bày tỏ lo ngại về tính khả thi của hai đề xuất này.
Ông Tấn cho rằng việc bổ sung trường hợp dự án hỗn hợp để thu hồi đất sẽ gây khó khăn cho địa phương, do mô tả dự án hỗn hợp chưa cụ thể. Theo ông, nhà đầu tư có thể lợi dụng kẽ hở này để “vẽ” ra các dự án đầu tư hỗn hợp nhằm yêu cầu Nhà nước thu hồi đất.
Ông Tấn dẫn ví dụ về dự án sân golf có thể bổ sung thêm các hạng mục thương mại, dịch vụ để được coi là dự án dịch vụ thể thao, văn hóa, xã hội và yêu cầu thu hồi đất. Ông cũng lo ngại việc sử dụng quyền lực nhà nước để thu hồi đất có thể phát sinh nhiều vấn đề, đặc biệt là về tài chính đất đai. Chi phí thu hồi, đền bù giải phóng mặt bằng sẽ được trừ vào tiền sử dụng đất của nhà đầu tư, dẫn đến nguy cơ Nhà nước bị âm tiền nếu chi phí này lớn hơn tiền thu từ nhà đầu tư, như trường hợp sân golf.
Đối với đề xuất Nhà nước đứng ra thu hồi đất khi chủ đầu tư đạt thỏa thuận 75%, ông Tấn cho rằng phương án này có thể tháo gỡ nhiều vướng mắc, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhà đầu tư có thể điều chỉnh dự án để đạt tỷ lệ 75%, sau đó yêu cầu Nhà nước can thiệp. Điều này có thể dẫn đến khiếu nại, tố cáo do thiếu công bằng giữa các chủ thể nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
Ngược lại, ông Phạm Đình Tứ, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Tuyên Quang, cho biết nhiều dự án cần thiết và hiệu quả cho sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh không thể triển khai do không thỏa thuận được với người dân. Tuyên Quang hiện có khoảng 50 dự án thuộc diện này. Có trường hợp, người dân nằm ở vị trí trung tâm dự án, không chấp nhận thỏa thuận dù đã được trả giá gấp 2-3 lần.
Ông Nguyễn Thanh Chức, Phó chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình, ủng hộ đề xuất của Bộ Tài nguyên và Môi trường, đồng thời cho rằng nên ưu tiên tiêu chí diện tích hơn là số hộ dân khi xem xét thu hồi đất. Theo ông, vướng mắc thường xảy ra ở những lối đi hoặc khu đất nhỏ nằm giữa dự án, liên quan đến nhiều chủ sở hữu nhưng diện tích lại không đáng kể.
Ông Nguyễn Tiến Dương, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Sơn La, cũng đồng tình với việc Nhà nước đứng ra thu hồi phần diện tích còn lại đối với các dự án gặp khó khăn. Tuy nhiên, ông đề nghị làm rõ nội hàm “các dự án có yếu tố đặc thù về địa điểm đầu tư” để việc triển khai được thuận lợi.
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết việc mở rộng đối tượng thu hồi đất đã được thảo luận nhiều lần. Ông cho rằng, trong quá trình thực hiện dự án, có trường hợp một số người dân đầu cơ, cố tình gây khó dễ, làm chậm tiến độ giải phóng mặt bằng.
Ông Ngân dẫn kinh nghiệm từ Nhật Bản, nơi Nhà nước công bố bảng giá đất hàng năm để thu thuế và mua đất của người dân. Khi xây dựng các công trình công cộng, Nhà nước sẽ đứng ra mua đất với giá cao nhất trong bảng giá. Nếu người dân không đồng ý, Nhà nước có thể kiện ra tòa để tước quyền sử hữu.
Thứ trưởng Ngân nhấn mạnh: “Họ làm rất mạnh, tại sao sở hữu tư nhân mà họ làm được như thế mà chúng ta cứ băn khoăn mấy phần trăm và người dân này khác. Chúng ta có quyền định đoạt việc đó tại sao lại trao cho người ta để rồi lại đi xin. Tất nhiên sẽ có khiếu kiện nhưng khiếu kiện không phải là ý chí của nhà nước mà là ý chí của người dân, người đi kiện. Trung ương đã thông qua cơ chế này rồi, chúng ta cần bàn giải pháp là thiết kế như thế nào”.
Những ý kiến trái chiều tại hội nghị cho thấy sự phức tạp và nhạy cảm của vấn đề thu hồi đất, đòi hỏi cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Admin
Nguồn: VnExpress
