Loãng xương sau sinh là tình trạng suy giảm mật độ xương, khiến xương trở nên yếu và dễ gãy. Tình trạng này có thể xuất hiện sớm trong vài tuần đến vài tháng sau sinh, đôi khi diễn ra âm thầm và chỉ được phát hiện khi người mẹ có các biểu hiện đau nhức, mỏi cơ ở vai, khớp vùng lưng, vai hoặc bàn chân. Trong trường hợp loãng xương nặng, xương có thể dễ dàng gãy sau những va chạm nhẹ. Bác sĩ Hoàng Tiến Lên từ Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã chỉ ra những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.
Một trong những nguyên nhân hàng đầu là sự giảm mật độ xương trong quá trình mang thai và cho con bú. Trong giai đoạn này, đặc biệt là ba tháng cuối thai kỳ và thời kỳ cho con bú, cơ thể người mẹ cần cung cấp một lượng lớn canxi cho thai nhi và sữa mẹ. Nếu cơ thể mẹ không tích lũy đủ khối lượng xương, nguy cơ thiếu hụt khoáng chất sau sinh sẽ tăng cao. Sự mất cân bằng giữa quá trình tạo xương và tiêu xương kéo dài trong thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ loãng xương.
Thiếu hụt canxi và vitamin D cũng là một yếu tố quan trọng. Nhu cầu canxi của người mẹ tăng cao trong thai kỳ và giai đoạn cho con bú, vì thai nhi cần canxi để hình thành xương và răng, và sau sinh, canxi tiếp tục được chuyển hóa vào sữa mẹ. Nếu không được bổ sung đầy đủ qua chế độ ăn uống hoặc các sản phẩm bổ sung, người mẹ sẽ bị thiếu hụt canxi. Khi đó, cơ thể sẽ phải lấy canxi từ xương, làm cho xương yếu dần theo thời gian.
Vitamin D cũng đóng vai trò thiết yếu trong việc hấp thụ canxi từ ruột. Thiếu vitamin D sẽ làm giảm khả năng hấp thụ canxi của cơ thể, dẫn đến rối loạn chuyển hóa xương và tăng nguy cơ loãng xương. Phụ nữ mang thai và sau sinh thường ít ra ngoài tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và có chế độ ăn uống không cân bằng, làm tăng nguy cơ thiếu vitamin D.
Sự thay đổi nội tiết tố cũng là một nguyên nhân đáng kể. Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc xương. Trong quá trình mang thai, lượng estrogen trong cơ thể tăng lên, giúp gắn kết canxi vào xương và duy trì mật độ xương ổn định. Tuy nhiên, sau khi sinh, nồng độ estrogen giảm xuống, gây mất cân bằng trong quá trình tái hấp thu và hình thành xương, làm tăng hoạt tính của tế bào hủy xương, khiến xương trở nên xốp, yếu và dễ gãy.
Chế độ ăn uống không cân bằng sau sinh cũng góp phần vào tình trạng loãng xương. Việc thiếu hụt các vi chất thiết yếu cho xương như canxi, phốt pho, magie, kẽm, vitamin K2 và vitamin C có thể làm suy yếu xương. Ngoài ra, chế độ ăn quá nhiều muối cũng làm tăng thải canxi qua nước tiểu, và việc tiêu thụ nhiều trà đặc, cà phê hoặc nước ngọt có gas có thể cản trở hấp thu canxi hoặc tăng bài tiết khoáng chất.
Áp lực thể chất và stress sau sinh cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương. Việc chăm sóc trẻ sơ sinh đòi hỏi người mẹ phải thức khuya và ít vận động, gây ra stress kéo dài. Điều này có thể cản trở hệ tiêu hóa, giảm khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm canxi, và ảnh hưởng đến hoạt động của tế bào tạo xương, làm cho xương dễ bị tổn thương.
Ít vận động cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ loãng xương. Vận động hợp lý sau sinh giúp phục hồi thể trạng và duy trì sức mạnh của cơ bắp và hệ xương. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ sau sinh dành phần lớn thời gian để nằm nghỉ hoặc chăm sóc con trong tư thế ngồi một chỗ, ít vận động và ít tiếp xúc với ánh nắng, làm tăng nguy cơ mất khối lượng xương và giảm mật độ xương.
Ngoài ra, một số phụ nữ có tiền sử sử dụng thuốc corticosteroid kéo dài để điều trị các bệnh như hen suyễn, lupus ban đỏ hoặc viêm khớp có thể bị ảnh hưởng đến quá trình tạo xương. Các bệnh lý như cường giáp, viêm ruột mạn tính hoặc bệnh thận cũng có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa xương, làm tăng nguy cơ loãng xương nếu không được kiểm soát tốt.
Bác sĩ Tiến Lên cho biết, loãng xương ở phụ nữ sau sinh chủ yếu là loãng xương sinh lý và có thể tự cải thiện sau khi ngừng cho con bú từ 6 đến 12 tháng nếu người mẹ áp dụng chế độ dinh dưỡng phù hợp. Trong một số trường hợp, đặc biệt là ở những người có bệnh lý nền, thiếu canxi nặng hoặc thiếu vitamin D, bác sĩ có thể chỉ định đo mật độ xương bằng kỹ thuật DXA trong thời gian mang thai và cho con bú. Phương pháp này sử dụng tia X năng lượng kép để đo lượng canxi và khoáng chất tại cột sống và vùng hông. Kết hợp với kết quả xét nghiệm máu, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định bổ sung canxi và vitamin D phù hợp để bảo vệ sức khỏe xương và phòng ngừa các biến chứng.
Để phòng tránh loãng xương, bác sĩ Tiến Lên khuyến cáo phụ nữ mang thai nên duy trì lối sống khoa học, bao gồm việc bổ sung đầy đủ vi chất trong chế độ ăn uống và tránh kiêng khem quá mức. Thai phụ cần bổ sung khoảng 1.200-1.300 mg canxi mỗi ngày thông qua thực phẩm như sữa, sữa chua, phô mai, cá hồi, rau xanh đậm, đậu phụ, dầu vừng, ngũ cốc và yến mạch, kết hợp với việc uống vitamin D theo hướng dẫn của bác sĩ. Những phụ nữ có yếu tố nguy cơ cao nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện và xử trí kịp thời các vấn đề về xương.
Admin
Nguồn: VnExpress
