Chính sách thuế quan 100% mà Mỹ dự kiến áp dụng đang tạo ra một động lực mạnh mẽ, thúc đẩy các tập đoàn công nghệ chuyển dịch sản xuất về nước để tránh những khoản chi phí khổng lồ. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Apple vừa công bố kế hoạch đầu tư thêm 100 tỷ USD vào Mỹ trong giai đoạn 2025-2030.
Theo Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn (SIA), kể từ năm 2020, đã có hơn 130 dự án sản xuất chip với tổng trị giá 600 tỷ USD được công bố tại Mỹ. Các “ông lớn” như TSMC (165 tỷ USD), Nvidia (500 tỷ USD cho hạ tầng AI) và GlobalFoundries (16 tỷ USD) đang dẫn đầu làn sóng đầu tư này, theo số liệu từ Reuters.
Trong một sự kiện tại Phòng Bầu dục, một lãnh đạo cấp cao nhấn mạnh rằng việc sản xuất tại Mỹ sẽ giúp các công ty tránh được thuế. Lời hứa miễn thuế này được xem là “củ cà rốt” hấp dẫn, khuyến khích các tập đoàn như TSMC, Samsung và SK Hynix đầu tư mạnh mẽ vào các nhà máy trên đất Mỹ. TSMC hiện đang xây dựng 3 nhà máy tại bang Arizona với tổng vốn đầu tư lên tới 165 tỷ USD, dự kiến tạo ra 6.000 việc làm chất lượng cao, theo SIA. Apple, một trong những khách hàng lớn nhất của TSMC, cũng vừa cam kết đầu tư thêm 100 tỷ USD vào Mỹ trong 4 năm tới, nâng tổng cam kết đầu tư lên 600 tỷ USD.
Tuy nhiên, việc sản xuất chip tại Mỹ không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Theo Bernstein, chi phí sản xuất tại các nhà máy ở Mỹ, ví dụ như nhà máy của TSMC ở Arizona, có thể cao hơn từ 20-30% so với chi phí tại Đài Loan. TSMC cũng đang đối mặt với thách thức trong việc tuyển dụng đủ lao động tay nghề cao, buộc công ty phải đưa hàng ngàn kỹ sư từ Đài Loan sang Mỹ. Mặc dù vậy, chính sách thuế quan này đang tạo ra một động lực lớn để các công ty tái cấu trúc chuỗi cung ứng của mình, biến Mỹ trở thành một trung tâm sản xuất chip toàn cầu.
Sự phụ thuộc vào nguồn cung chip từ nước ngoài, đặc biệt là từ châu Á, được xem là một điểm yếu chiến lược của Mỹ. Năm 2024, Mỹ chỉ sản xuất khoảng 12% tổng số chip trên toàn cầu, giảm mạnh so với mức 40% vào năm 1990. TSMC của Đài Loan hiện cung cấp hơn 50% số chip trên toàn thế giới, trong khi Trung Quốc kiểm soát phần lớn chuỗi cung ứng nguyên liệu thô và linh kiện, theo New York Times. Tình hình căng thẳng địa chính trị ở eo biển Đài Loan và các hạn chế thương mại với Trung Quốc đang khiến Mỹ lo ngại về nguy cơ gián đoạn nguồn cung.
Chính sách áp thuế 100% đối với chip và chất bán dẫn nhập khẩu cũng là một nỗ lực quyết liệt nhằm giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào nguồn cung từ Trung Quốc và Đài Loan. Bằng cách tạo ra các rào cản tài chính, chính phủ Mỹ đang thúc đẩy các công ty chuyển nhà máy về nước hoặc đầu tư vào các quốc gia đồng minh.
Ví dụ, Samsung và SK Hynix, hai tập đoàn lớn của Hàn Quốc, đã cam kết đầu tư lần lượt 40 tỷ USD và 15 tỷ USD vào các nhà máy tại bang Texas và Indiana, theo Reuters. Điều này không chỉ giúp Mỹ giảm thiểu rủi ro từ cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc mà còn củng cố liên minh kinh tế với các quốc gia như Hàn Quốc và Nhật Bản.
Tuy nhiên, chính sách này cũng có thể gây ra những gián đoạn cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc áp thuế lên các thiết bị sản xuất chip, chẳng hạn như công cụ quang khắc của ASML (Hà Lan), có thể làm tăng chi phí sản xuất và ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng các nhà máy mới tại Mỹ. Hơn nữa, các quốc gia như Philippines và Malaysia lo ngại rằng thuế quan sẽ khiến hàng xuất khẩu của họ trở nên đắt đỏ hơn, làm mất thị phần tại Mỹ.
Chip bán dẫn không chỉ là nền tảng của nền kinh tế số mà còn là một yếu tố sống còn trong lĩnh vực quốc phòng và trí tuệ nhân tạo (AI). Với nguy cơ xung đột ở eo biển Đài Loan ngày càng gia tăng, Mỹ lo ngại rằng một cuộc khủng hoảng có thể cắt đứt nguồn cung chip, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho các hệ thống quốc phòng và kinh tế.
Giáo sư Martin Chorzempa, một chuyên gia tại Viện Peterson về Kinh tế Quốc tế, nhấn mạnh rằng việc chỉ sản xuất 12% số chip trên toàn cầu là một điểm yếu chiến lược của Mỹ. Chính sách thuế quan mới này nhằm đảm bảo rằng Mỹ có thể tự chủ trong các lĩnh vực công nghệ then chốt.
Chính sách áp thuế 100% cũng được kỳ vọng sẽ giúp củng cố lợi thế của Mỹ trong cuộc đua AI với Trung Quốc. Nvidia, một công ty hàng đầu về chip AI, đã cam kết đầu tư 500 tỷ USD vào hạ tầng AI tại Mỹ, phần lớn thông qua hợp tác với TSMC tại Arizona. Bằng cách kiểm soát chuỗi cung ứng chip, Mỹ không chỉ bảo vệ an ninh quốc gia mà còn duy trì vị thế dẫn đầu trong công nghệ AI, lĩnh vực được xem là chiến trường công nghệ của tương lai.
Mặc dù mang trong mình những tham vọng lớn, chính sách thuế 100% đối với chip và chất bán dẫn nhập khẩu cũng không tránh khỏi những thách thức. Chi phí sản xuất chip tại Mỹ cao hơn so với châu Á có thể đẩy giá các thiết bị điện tử tăng vọt, ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng. Trong đại dịch Covid-19, tình trạng thiếu hụt chip đã khiến giá ô tô tăng từ 20-30%. Một kịch bản tương tự có thể xảy ra, như một người dùng trên mạng xã hội X đã nhận xét rằng người tiêu dùng Mỹ sẽ phải trả giá cho chính sách này.
Hơn nữa, tính pháp lý của chính sách thuế quan này cũng đang gây ra nhiều tranh cãi. Theo Ernie Tedeschi, giám đốc kinh tế tại Budget Lab, Đại học Yale, Quốc hội Mỹ mới là cơ quan có quyền áp thuế. Các chi tiết về phạm vi áp dụng của thuế quan, chẳng hạn như liệu nó có áp dụng cho chip thô, linh kiện hay sản phẩm cuối cùng, vẫn chưa rõ ràng. Các quốc gia như Philippines gọi chính sách này là một “thảm họa” đối với xuất khẩu của họ, trong khi Đài Loan và Hàn Quốc trấn an rằng các công ty lớn sẽ được miễn thuế nhờ vào các khoản đầu tư tại Mỹ, theo Bloomberg.
Admin
Nguồn: VnExpress
