Sốt Chikungunya là một bệnh do virus Chikungunya gây ra, bệnh lây truyền qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Loại muỗi này thường hoạt động mạnh vào ban ngày.
Virus Chikungunya lưu hành ở nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt là các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của châu Phi, châu Á và châu Mỹ, nơi có sự xuất hiện của muỗi Aedes aegypti hoặc Aedes albopictus, vật chủ chính của virus. Thông qua những du khách bị nhiễm bệnh, virus cũng đã lan sang các khu vực mới, đôi khi gây ra các đợt dịch bệnh ở châu Âu và Bắc Mỹ.
Chu trình lây nhiễm bệnh bắt đầu khi muỗi chưa nhiễm bệnh đốt người mang virus Chikungunya trong máu. Lúc này, muỗi sẽ nuốt phải virus. Virus sau đó nhân lên trong cơ thể muỗi trong vài ngày, xâm nhập vào tuyến nước bọt, và có thể lây truyền sang người mới khi muỗi đốt. Virus lại tiếp tục nhân lên trong cơ thể người mới nhiễm và đạt nồng độ cao trong máu, từ đó lây nhiễm sang các con muỗi khác, duy trì chu kỳ lây truyền.
Các triệu chứng của bệnh Chikungunya thường xuất hiện sau 4 đến 8 ngày kể từ khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt, bao gồm: sốt cao đột ngột, đau khớp dữ dội, đau cơ, đau đầu, phát ban da, mệt mỏi hoặc suy nhược và đôi khi buồn nôn. Điều đáng lo ngại là các triệu chứng này tương tự như sốt xuất huyết và Zika, gây khó khăn cho việc chẩn đoán chính xác và thống kê số lượng người nhiễm bệnh.
Trong phần lớn trường hợp, bệnh nhân sẽ cảm thấy khỏe hơn trong vòng một tuần. Tuy nhiên, một số triệu chứng như đau khớp có thể kéo dài vài tuần, thậm chí vài tháng. Một số ít bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài đến hai năm.
Mặc dù Chikungunya có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, một số nhóm có nguy cơ cao hơn về các triệu chứng nghiêm trọng hoặc thời gian phục hồi kéo dài, bao gồm người lớn tuổi (đặc biệt là trên 65 tuổi), trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, và những người có bệnh nền như huyết áp cao, tiểu đường, hoặc bệnh tim. Bất kỳ ai có triệu chứng nghi ngờ nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế sớm, đặc biệt nếu thuộc nhóm nguy cơ cao.
Việc chẩn đoán bệnh Chikungunya chỉ dựa trên các triệu chứng lâm sàng có thể gặp nhiều khó khăn do sự tương đồng với các bệnh khác như sốt xuất huyết hoặc Zika. Để xác nhận tình trạng nhiễm bệnh, cần thực hiện các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Trong tuần đầu tiên khi các triệu chứng xuất hiện, bệnh có thể được chẩn đoán bằng cách phát hiện virus trong mẫu máu thông qua xét nghiệm phân tử hoặc phân lập virus. Sau tuần đầu tiên, xét nghiệm có thể phát hiện kháng thể (phản ứng miễn dịch của cơ thể) với virus. Các xét nghiệm này thường được thực hiện cách nhau 1 đến 2 tuần để xác nhận tình trạng nhiễm trùng gần đây hoặc đã từng mắc bệnh.
Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh Chikungunya. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng bằng cách sử dụng paracetamol (acetaminophen) hoặc metamizole (nếu có) để hạ sốt và giảm đau khớp. Cần tránh dùng aspirin, ibuprofen và các thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) khác cho đến khi loại trừ được các bệnh nhiễm trùng khác, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu. Bệnh nhân cần được khuyến khích uống đủ nước và nghỉ ngơi đầy đủ để hỗ trợ quá trình phục hồi. Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời.
Do sốt Chikungunya lây lan qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tránh bị muỗi đốt. Đối với những người sống hoặc đến thăm các khu vực có dịch bệnh, cần lưu ý: mặc quần áo dài để che chắn da, sử dụng thuốc chống côn trùng chứa DEET, IR3535 hoặc picaridin trên da hoặc quần áo theo hướng dẫn, ngủ dưới màn chống muỗi (tốt nhất là màn đã được xử lý bằng thuốc diệt côn trùng), đặc biệt là vào ban ngày. Bảo vệ những người có nguy cơ cao như bệnh nhân, người già và trẻ nhỏ khỏi muỗi đốt. Sử dụng lưới chắn ở cửa sổ và cửa ra vào để ngăn muỗi xâm nhập vào nhà.
Để giảm thiểu sự sinh sản của muỗi, cần đổ hết nước và làm sạch các thùng chứa nước ít nhất một lần một tuần, đậy kín các bình chứa nước và vật chứa, vứt rác thường xuyên và đúng cách để tránh đọng nước. Trong thời gian bùng phát dịch bệnh, cơ quan y tế có thể thực hiện các biện pháp bổ sung như phun thuốc diệt côn trùng tại các khu vực bị ảnh hưởng và phun thuốc diệt côn trùng lên các bề mặt trong nhà để tiêu diệt muỗi trưởng thành. Ngoài ra, có thể sử dụng các sản phẩm đặc biệt để tiêu diệt ấu trùng muỗi trong nước.
Hiện tại, đã có hai loại vaccine Chikungunya được phê duyệt và khuyến nghị sử dụng cho các nhóm dân số có nguy cơ tại một số quốc gia, tuy nhiên, chúng vẫn chưa được phổ biến rộng rãi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các chuyên gia đang tiếp tục xem xét dữ liệu thử nghiệm và dữ liệu hậu mãi để đưa ra các khuyến nghị sử dụng vaccine khả thi trong bối cảnh dịch tễ học toàn cầu.
Admin
Nguồn: VnExpress
