Delhi từng là hình mẫu cho cả nước về phát triển xe điện, nhưng giờ đây lại chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng về doanh số. Sự thay đổi này cho thấy những bất cập trong thực thi chính sách, lập kế hoạch tài chính và niềm tin của người dân, biến câu chuyện thành công thành một lời cảnh báo.
**Từ vị trí dẫn đầu đến tụt hậu chỉ trong thời gian ngắn**
Vào tháng 12/2023, xe điện chiếm gần 20% số xe đăng ký mới tại Delhi, tương đương 19,5% thị phần. Tuy nhiên, đến tháng 7/2024, con số này đã giảm xuống chỉ còn 4,8%. Mặc dù lệnh cấm xe chạy xăng và dầu trên 10 và 15 năm vẫn có hiệu lực, chỉ có 3.425 xe điện được bán ra trong tổng số 67.000 xe mới.
**Nguyên nhân của sự đảo ngược**
Việc ngừng trợ cấp mua xe điện vào tháng 1/2024 là một bước ngoặt quan trọng. Các ưu đãi tiền mặt theo Chính sách Xe điện Delhi năm 2020 đã giúp xe điện trở nên hấp dẫn và phù hợp với túi tiền của người dân. Tuy nhiên, khi chương trình này kết thúc mà không có thông báo rõ ràng từ chính phủ, sự quan tâm đến xe điện đã giảm sút đáng kể.
**Khủng hoảng tài chính và sự tê liệt của chính sách**
Trước đây, gói trợ cấp giúp xe điện cạnh tranh về giá. Xe hai bánh được hỗ trợ 5.000 rupee (tương đương 57 USD) cho mỗi kWh dung lượng pin, tối đa 30.000 rupee (340 USD) mỗi xe. Xe rickshaw điện và xe điện chở khách trong khu vực khép kín nhận hỗ trợ cố định 30.000 rupee, còn xe đạp điện được giảm giá 25%, tối đa 5.500 rupee.
Khi đảng BJP lên nắm quyền, nhiều người kỳ vọng chương trình trợ cấp sẽ được gia hạn hoặc mở rộng. Tuy nhiên, chính phủ chỉ gia hạn hiệu lực của chính sách xe điện mà không khôi phục các ưu đãi tài chính.
Thêm vào đó, vẫn còn khoảng 5,5 triệu USD tiền trợ cấp chưa được thanh toán cho những người đã mua xe điện. Điều này càng làm suy giảm niềm tin của người dân.
**Người mua chuyển sang các bang lân cận**
Trong khi Delhi cắt giảm ưu đãi, các bang lân cận vẫn duy trì chính sách xe điện hấp dẫn. Ví dụ, tại Uttar Pradesh, giá xe điện rẻ hơn tới 3.400 USD nhờ các khoản trợ cấp địa phương. Do đó, người dân Delhi bắt đầu đăng ký xe điện tại các thành phố như Ghaziabad và Gautam Budh Nagar ở Uttar Pradesh.
Sự dịch chuyển này không chỉ làm suy yếu mục tiêu xe điện của Delhi mà còn cho thấy sự cạnh tranh giữa các bang trong việc thu hút người tiêu dùng bằng ưu đãi. Trong khi Maharashtra, Gujarat và Uttar Pradesh vẫn duy trì hoặc mở rộng chính sách xe điện, sự thiếu chủ động của Delhi đã khiến thành phố này gặp bất lợi.
**Hậu quả đối với các nhà sản xuất**
Các nhà sản xuất đã điều chỉnh dòng xe điện cho thị trường Delhi, nhưng giờ đây phải đối mặt với doanh số giảm sút và dự báo nhu cầu không rõ ràng. Nhiều nhà sản xuất định giá sản phẩm dựa trên các giả định về trợ cấp, và giờ đang phải xem xét lại chiến lược của mình.
**Sự chậm trễ trong chính sách và bỏ lỡ cơ hội**
Delhi đã không đạt được mục tiêu 25% tỷ lệ sử dụng xe điện vào năm 2024, khi thực tế tỷ lệ này dưới 5%. Trước đây, Delhi từng có tỷ lệ sử dụng xe điện cao nhất vào tháng 3/2022, đạt 12,5% chỉ trong một tháng.
Lệnh cấm nghiêm ngặt đối với xe cũ lẽ ra phải tạo ra cơ hội cho việc chuyển sang xe điện. Tuy nhiên, người mua lại chọn xe chạy xăng hoặc dầu mới, do không muốn mạo hiểm với xe điện nếu không có trợ cấp.
Các thủ tục hành chính rườm rà cũng gây ảnh hưởng đến việc áp dụng xe điện. Người mua phải liên kết số Aadhaar (số định danh cá nhân bằng sinh trắc học) với tài khoản di động và ngân hàng để nhận trợ cấp, gây ra sự nhầm lẫn và chậm trễ. Nhiều người tiêu dùng đủ điều kiện đã không hoàn tất quy trình hoặc cho rằng chương trình đã kết thúc.
Dự thảo Chính sách xe điện 2.0 đang được xây dựng, hứa hẹn một cách tiếp cận có cấu trúc hơn. Các đề xuất bao gồm trợ cấp lên đến 36.000 rupee (410 USD) cho phụ nữ mua xe hai bánh điện và 10.000 rupee (114 USD) cho mỗi kWh, tối đa 30.000 rupee (340 USD) cho những người khác. Tuy nhiên, sự chậm trễ trong việc hoàn thiện chính sách chỉ càng làm kéo dài thêm bất ổn.
**Liệu Delhi có thể lấy lại đà tăng trưởng xe điện?**
Hậu quả không chỉ dừng lại ở doanh số xe. Delhi tiếp tục phải đối mặt với mức chất lượng không khí tồi tệ nhất toàn cầu, với khí thải từ phương tiện giao thông là một yếu tố quan trọng. Chính sách xe điện không chỉ là về công nghệ, mà còn là một phần của cuộc chiến lớn hơn để đạt được không khí trong lành và cuộc sống đô thị lành mạnh.
Delhi đang có nguy cơ mất đi vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực di chuyển điện. Các bang khác đang tiến lên với những ưu đãi vững chắc, khuôn khổ chính sách mạnh mẽ và sự tham gia của công chúng. Trong khi đó, Delhi đang bị mắc kẹt trong tình trạng trì trệ, với các kế hoạch không rõ ràng và niềm tin thị trường đang bị xói mòn.
Để phục hồi, Delhi cần hành động phối hợp, đặt ra mốc thời gian rõ ràng cho Chính sách xe điện 2.0, thanh toán kịp thời các khoản phí còn tồn đọng, đơn giản hóa cơ chế giải ngân trợ cấp và cam kết bền vững đối với di chuyển sạch. Nếu không có những thay đổi này, kinh nghiệm của Delhi có thể là bài học về việc đà tăng trưởng có thể bị mất đi nhanh chóng như thế nào và việc lấy lại sẽ khó khăn ra sao.
Admin
Nguồn: VnExpress
