Trong bối cảnh lo ngại về nguy cơ bị bỏ rơi tại cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, các nhà lãnh đạo châu Âu đã có cuộc họp với các quan chức cấp cao của Ukraine và Mỹ vào ngày 9/8, tại ngoại ô London, Anh.
Theo hai quan chức châu Âu giấu tên am hiểu vấn đề, mục đích của cuộc gặp là thể hiện sự đoàn kết với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và nhấn mạnh với Mỹ về những lo ngại của châu Âu liên quan đến mục tiêu của Nga tại hội nghị thượng đỉnh.
Các quan chức châu Âu khẳng định sự ủng hộ đối với lập trường của Ukraine, nhấn mạnh rằng lệnh ngừng bắn phải được thực hiện trước khi đàm phán về bất kỳ thay đổi lãnh thổ nào. Đồng thời, mọi thỏa thuận cần đi kèm với các đảm bảo an ninh, bao gồm cả từ phía Mỹ.
Họ cũng nhấn mạnh rằng Mỹ và Nga không thể đạt được thỏa thuận mà không có sự tham gia của Ukraine và châu Âu, những bên mà Tổng thống Trump cho rằng phải chịu trách nhiệm về an ninh của Ukraine sau thỏa thuận. Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng cho rằng NATO sẽ không ngăn cản con đường gia nhập của Ukraine, mặc dù khả năng kết nạp Kiev trong tình hình hiện tại là không thực tế.
Cuộc họp do Ngoại trưởng Anh David Lammy và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance chủ trì, với sự tham gia của các quan chức cấp cao từ Ukraine và châu Âu. Đặc phái viên của ông Trump, Steve Witkoff, người đã gặp Tổng thống Putin vào ngày 6/8, cũng tham dự trực tuyến.
Trong cuộc họp, các quan chức châu Âu tập trung vào việc tìm hiểu những gì Tổng thống Putin đã thảo luận với ông Witkoff về một giải pháp nhằm chấm dứt xung đột Nga – Ukraine.
Từ lâu, Nga đã khẳng định rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải công nhận Crimea và bốn tỉnh đã sáp nhập ở miền đông Ukraine (Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia) là lãnh thổ của họ. Tuy nhiên, gần đây đã xuất hiện những dấu hiệu cho thấy Nga có thể sẵn sàng nới lỏng yêu cầu về lãnh thổ này.
Theo thông tin mà châu Âu nắm được, Tổng thống Putin hiện muốn duy trì kiểm soát Crimea và toàn bộ vùng Donbass của Ukraine, bao gồm cả những vùng lãnh thổ mà Moscow hiện không kiểm soát.
Đổi lại, Tổng thống Putin sẽ đồng ý với một lệnh ngừng bắn nhằm đóng băng các chiến tuyến hiện tại ở những khu vực khác, bao gồm Kherson và Zaporizhzhia, nơi quân đội Nga hiện cũng kiểm soát một phần lãnh thổ.
Ukraine từ lâu đã khẳng định mong muốn có một lệnh ngừng bắn trước khi thảo luận về vấn đề lãnh thổ. Kiev không sẵn lòng nhượng lại những khu vực mà Moscow hiện không kiểm soát, như Tổng thống Zelensky đã tuyên bố vào ngày 9/8. Ukraine cũng bác bỏ khả năng từ bỏ vĩnh viễn những vùng lãnh thổ đã được luật pháp quốc tế công nhận.
Hai quan chức châu Âu cho biết các nhà lãnh đạo châu lục lo ngại rằng Tổng thống Trump và Tổng thống Putin có thể đàm phán các điều khoản ngừng bắn và “chốt thỏa thuận”, sau đó buộc Ukraine phải tuân thủ. Họ đang cố gắng nhấn mạnh với ông chủ Nhà Trắng rằng Ukraine bắt buộc phải có mặt trên bàn đàm phán.
Sau cuộc họp, các nhà lãnh đạo châu Âu đã ra tuyên bố chung ủng hộ Ukraine, bác bỏ ý tưởng của Nga về việc nhượng bộ lãnh thổ trước khi ngừng bắn và kêu gọi Tổng thống Trump tăng áp lực với Moscow.
Tuyên bố từ các nhà lãnh đạo Anh, Phần Lan, Pháp, Đức, Italy, Ba Lan và Liên minh châu Âu (EU) hoan nghênh nỗ lực đàm phán của Tổng thống Trump, nhưng cũng khẳng định rằng bất cứ giải pháp ngoại giao nào đều phải bảo vệ lợi ích an ninh sống còn cho cả Ukraine và châu Âu.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng đăng tải một thông điệp tương tự trên mạng xã hội vào ngày 9/8, sau các cuộc điện đàm với người đồng cấp Ukraine, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Đức Friedrich Merz.
“Châu Âu chắc chắn cũng phải có vai trò trong giải pháp cho cuộc chiến, vì điều này liên quan đến an ninh của chúng tôi”, ông nhấn mạnh.
Trước đó, Tổng thống Trump đã thông báo với các nhà lãnh đạo châu Âu một số chi tiết về cuộc gặp giữa đặc phái viên Witkoff và Tổng thống Putin tại Moscow. Ông phác thảo các đề xuất từ người đồng cấp Nga, bao gồm ý tưởng hoán đổi lãnh thổ, điều gây bất ngờ trong giới chức châu Âu. Theo hai quan chức cấp cao EU, ông Trump không cung cấp nhiều thông tin chi tiết về đề nghị từ ông Putin, nhưng cho biết đề xuất hoán đổi sẽ liên quan đến việc Nga kiểm soát toàn bộ vùng Donbass.
Hiện tại, Nga đang kiểm soát hoàn toàn tỉnh Lugansk, nhưng không phải toàn bộ vùng Donetsk, mặc dù Moscow vẫn tuyên bố sáp nhập cả hai tỉnh.
Từ ngày 6/8, các nhà lãnh đạo châu Âu và Ukraine đã cố gắng làm rõ đề xuất về hoán đổi lãnh thổ của Tổng thống Putin, nhưng vẫn chưa giải quyết được các điểm mơ hồ.
Họ không rõ liệu thỏa thuận này sẽ khiến giao tranh ở Zaporizhzhia và Kherson đóng băng, hay Tổng thống Putin vẫn giữ nguyên lập trường ban đầu và yêu cầu Ukraine bàn giao luôn cả những khu vực đó, kể cả nhà máy điện hạt nhân quan trọng mà Nga đang kiểm soát ở Zaporizhzhia.
Tổng thống Trump và đặc phái viên Witkoff gần đây đã tăng cường nỗ lực tìm kiếm giải pháp nhanh chóng cho những cuộc xung đột lớn trên toàn cầu. Tuy nhiên, chiến sự ở Ukraine và Gaza được coi là hai vấn đề vô cùng phức tạp, khó có thể áp dụng chiến lược đàm phán chóng vánh như xung đột Campuchia – Thái Lan hay Ấn Độ – Pakistan.
Do đó, quan điểm giữa chính quyền Trump và châu Âu về cách xử lý những cuộc xung đột này ngày càng xa rời nhau. Châu Âu luôn mong muốn tìm kiếm một giải pháp lâu dài và đảm bảo được vị thế, lợi ích của họ, đặc biệt là trong vấn đề Ukraine.
EU đang nỗ lực đảm bảo rằng Mỹ sẽ lắng nghe những quan điểm của họ trước hội nghị thượng đỉnh tại Alaska vào ngày 15/8. Họ cũng đang nỗ lực để Tổng thống Zelensky được tham gia vào một cuộc gặp ba bên với người đồng cấp Nga – Mỹ, điều mà Moscow đến nay vẫn bác bỏ.
Thậm chí, châu Âu cũng mong muốn có một ghế trong bàn đàm phán, mặc dù điều này được cho là khó có khả năng xảy ra. Dù vậy, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã tham vấn với các đối tác châu Âu về hội nghị thượng đỉnh sắp tới.
Ông Rubio tuần trước cho biết Nga ít nhất đã làm rõ một số điều kiện đối với thỏa thuận tiềm năng và chúng không nhất thiết đồng nghĩa với việc Moscow phải giành thắng lợi trên toàn bộ lãnh thổ Ukraine. Tuy nhiên, ông ngụ ý Ukraine sẽ phải từ bỏ lãnh thổ để đạt được thỏa thuận.
Các quan chức châu Âu tin rằng Tổng thống Putin rất coi trọng ý nghĩa biểu tượng của một hội nghị thượng đỉnh giữa Washington và Moscow. Nhưng dù lãnh đạo Nga quan tâm đến việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt, ông đến nay vẫn cảm thấy không cần phải đưa ra những nhượng bộ đáng kể.
Và các quan chức châu Âu lo ngại rằng việc nhượng bộ quá nhiều cho Nga sẽ khiến tình hình an ninh khu vực trở nên phức tạp hơn trong tương lai.
Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna đã đăng trên X vào ngày 9/8, khẳng định Ukraine “có thể tin tưởng vào sự ủng hộ vững chắc của chúng tôi trong nỗ lực đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài”, đồng thời nhấn mạnh rằng “nếu biên giới có thể bị thay đổi bằng vũ lực, sẽ không có biên giới nào an toàn”.
Admin
Nguồn: VnExpress
