Tại Hội nghị thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025 diễn ra ở TP.HCM, các chuyên gia và hiệp hội ngành hàng đã cùng nhau phân tích những thách thức và cơ hội mới nổi trên thị trường quốc tế.
Bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết, mặc dù xuất khẩu thủy sản trong bảy tháng đầu năm đạt 6,22 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ, nhưng một số mặt hàng chủ lực lại đang có dấu hiệu chững lại hoặc giảm. Điển hình như xuất khẩu cá ngừ giảm 2,8%, đạt 542 triệu USD, riêng tháng 7 giảm gần 19%. Áp lực từ thị trường, lượng tồn kho lớn ở Trung Quốc, và những vướng mắc liên quan đến Nghị định 37, gây thiếu hụt nguyên liệu, là những nguyên nhân chính. Bà Lan cũng cảnh báo về những khó khăn tiềm ẩn nếu Mỹ áp thuế đối ứng mới 20%, đặc biệt là đối với ngành cá tra, khi thị trường Trung Quốc có dấu hiệu chậm lại, buộc các doanh nghiệp phải tìm kiếm cơ hội ở các thị trường khác như ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông.
Nguy cơ tương tự cũng đang đe dọa ngành rau quả xuất khẩu sang Mỹ. Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết, trong sáu tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả đạt hơn 261,6 triệu USD, tăng 66% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, việc Mỹ áp thuế 20% có thể làm tăng chi phí nhập khẩu, giảm sức mua và làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng Việt so với các đối thủ từ Mexico, Nam Mỹ và ASEAN. Hơn nữa, thị trường Mỹ vốn nổi tiếng với các yêu cầu khắt khe về chất lượng, an toàn thực phẩm, bao bì, nhãn mác, sở hữu trí tuệ, trách nhiệm xã hội và môi trường. Nếu không có sự điều chỉnh thuế sau đàm phán song phương, nguy cơ sụt giảm đơn hàng từ Việt Nam là hoàn toàn có thể xảy ra.
Không chỉ thị trường Mỹ, xuất khẩu nông, thủy sản sang Trung Quốc cũng đặt ra nhiều thách thức song hành với cơ hội. Ông Nông Đức Lai, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Trung Quốc, cho biết, mỗi năm Trung Quốc nhập khẩu khoảng 2.500 tỷ USD hàng hóa, trong đó nông sản chiếm tới 210-230 tỷ USD. Mặc dù Trung Quốc đang mở cửa cho nhiều mặt hàng hơn, nhưng đồng thời cũng tăng cường kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng nâng cao tiêu chuẩn, cải thiện bao bì và xây dựng thương hiệu để tránh bị cảnh báo hoặc mất thị phần.
Trước những thách thức này, các hiệp hội ngành hàng đang nỗ lực đưa ra các giải pháp đồng bộ. VASEP xác định hai hướng tiếp cận song song để ứng phó với biến động thị trường. Thứ nhất, giảm thiểu rủi ro bằng cách tìm kiếm thị trường thay thế và tận dụng tối đa các ưu đãi từ các hiệp định thương mại. Thứ hai, kiến nghị sửa đổi các quy định bất cập, đặc biệt là một số điều trong Nghị định 37, để đảm bảo nguồn cung nguyên liệu chế biến. VASEP cũng kêu gọi tăng cường xúc tiến thương mại có trọng điểm, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận hệ thống phân phối tại ASEAN, Trung Đông và Nam Mỹ, nhằm giảm sự phụ thuộc vào một số thị trường lớn.
Hiệp hội Rau quả Việt Nam đề xuất thúc đẩy đàm phán song phương để giảm hoặc miễn thuế cho các mặt hàng có lợi thế cạnh tranh. Đồng thời, khuyến nghị doanh nghiệp đẩy mạnh chế biến sâu, cải tiến bao bì và đầu tư vào hệ thống truy xuất nguồn gốc. Hiệp hội cũng kiến nghị tăng cường nhập khẩu một số sản phẩm từ Mỹ không cạnh tranh với hàng nội địa, nhằm cân bằng thương mại và tạo lợi thế trong đàm phán.
Về phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết, Bộ sẽ tiếp tục triển khai các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống bán phá giá và mở rộng thị trường sang các khu vực mới như vùng Vịnh, Ai Cập, Singapore. Cục đang xây dựng hai đề án quan trọng: “Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu” và “Tận dụng các hiệp định thương mại tự do khi Mỹ áp thuế đối ứng”, nhằm đưa ra các giải pháp thiết thực hỗ trợ doanh nghiệp. Ông Sơn nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố “có đi có lại” trong đàm phán thương mại.
Ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ hỗ trợ doanh nghiệp về tỷ giá, tín dụng, logistics, đàm phán kỹ thuật, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn và phát triển chế biến giá trị gia tăng.
Các chuyên gia nhận định rằng, nguy cơ thuế đối ứng từ Mỹ là một lời cảnh báo về rủi ro khi quá tập trung vào một thị trường duy nhất. Tuy nhiên, nếu các giải pháp từ các hiệp hội và cơ quan quản lý được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả, ngành nông, lâm, thủy sản Việt Nam vẫn có cơ hội duy trì đà tăng trưởng và hoàn thành các mục tiêu xuất khẩu đề ra cho năm 2025.
Admin
Nguồn: VnExpress
