Theo dự kiến, Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh vào ngày 15/8 tại bang Alaska, Mỹ. Đây là cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra, làm dấy lên nhiều kỳ vọng nhưng cũng không ít lo ngại.
Giới quan sát kỳ vọng hội nghị thượng đỉnh này có thể tạo ra bước ngoặt, thúc đẩy Nga đạt được một thỏa thuận liên quan đến Ukraine, hướng tới chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài hơn ba năm. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia và người dân Ukraine bày tỏ sự hoài nghi về khả năng này, thậm chí lo ngại Kiev sẽ phải chịu thêm những bất lợi.
Taras, một thương binh Ukraine 32 tuổi, chia sẻ với Al Jazeera: “Sẽ không có phép màu hay thỏa thuận hòa bình nào cả. Ông Putin sẽ tìm mọi cách để khiến ông Trump tin rằng Ukraine là bên không mong muốn hòa bình”.
Taras lo ngại rằng, Tổng thống Putin có thể đang tìm cách đáp ứng mong muốn xây dựng hình ảnh “người kiến tạo hòa bình” mà Tổng thống Trump đang theo đuổi. Theo anh, cuộc gặp có thể là một phần trong chiến thuật của ông Putin nhằm tránh các lệnh trừng phạt kinh tế mới từ Mỹ, đồng thời tiếp tục thúc đẩy đà tiến quân ở miền đông Ukraine.
Nhóm phân tích Deep State, có liên hệ với Bộ Quốc phòng Ukraine, ngày 11/8 công bố bản đồ cho thấy quân đội Nga đã xuyên thủng phòng tuyến ở phía bắc thành trì Pokrovsk, tỉnh Donetsk, tiến vào các khu dân cư Kucheriv Yar, Zolotyi Kolodiaz và Vesele. Lực lượng Nga được cho là đang củng cố vị trí để kiểm soát hoàn toàn những khu vực này, chuẩn bị cho các đợt tấn công mới.
Taras nhận định: “Tổng thống Putin tin rằng đến mùa đông năm nay, lực lượng Nga sẽ giành được những lợi thế đáng kể, hoặc chọc thủng hoàn toàn phòng tuyến của Ukraine và áp đặt các điều khoản bất lợi cho Kiev”.
Sự bất an của người dân Ukraine còn liên quan đến những đồn đoán về các đề xuất mà ông Trump có thể đưa ra để thuyết phục ông Putin dừng chiến sự, bao gồm cả ý tưởng để Moskva kiểm soát hoàn toàn Donetsk và Lugansk, hai trong số bốn tỉnh mà Nga đã sáp nhập vào lãnh thổ vào năm 2022. Đổi lại, Nga có thể chấp thuận ngừng bắn, “đóng băng” tiền tuyến ở hai tỉnh Kherson, Zaporizhzhia và rút khỏi những khu vực đang kiểm soát ở tỉnh Sumy và Kharkov.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), có trụ sở tại Mỹ, nhận định rằng việc chiếm được tỉnh Donetsk sẽ giúp lực lượng Nga có vị thế thuận lợi để tiếp tục chiến dịch, tìm kiếm các điều khoản có lợi hơn trong khi tránh được giao tranh dai dẳng và đẫm máu trên thực địa.
Ngay sau khi Mỹ và Nga thông báo về cuộc gặp thượng đỉnh, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố rằng nước này luôn sẵn sàng cho những quyết định thực sự mang lại hòa bình, nhưng nhấn mạnh đó phải là “một nền hòa bình nghiêm túc” và khẳng định Kiev “sẽ không nhượng bộ lãnh thổ của mình”.
Binh sĩ Ukraine Vitalii bày tỏ với Kyiv Independent: “Tôi cũng không đồng ý từ bỏ lãnh thổ. Chúng tôi đã chiến đấu suốt ba năm rưỡi, nên chuyện này không thể xảy ra. Tôi đồng tình với Tổng thống Zelensky, làm sao họ có thể giải quyết vấn đề mà không có chúng tôi?”.
Hiện vẫn chưa rõ liệu Tổng thống Zelensky có được mời tham dự cuộc gặp với ông Trump và ông Putin ở Alaska hay không. Một cuộc gặp mà không có đại diện từ Ukraine sẽ làm tăng thêm lo ngại rằng nước này không có tiếng nói trong việc định hình tương lai của chính mình.
NBC News dẫn nguồn tin cho biết Nhà Trắng đang cân nhắc mời ông Zelensky. Tuy nhiên, nguồn tin từ văn phòng Tổng thống Zelensky ngày 11/8 cho hay các bên chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Trong khi đó, Điện Kremlin loại trừ khả năng đàm phán trực tiếp với ông Zelensky vào thời điểm này, cho rằng điều kiện chưa chín muồi.
Một số ý kiến cho rằng sự khác biệt quan điểm giữa Nga và Ukraine liên quan đến việc Kiev nghiêng về phương Tây và hướng tới gia nhập Liên minh châu Âu, tạo ra một thế cục khó đạt được giải pháp ngoại giao bền vững.
Iryna Kvasnevska, một giáo viên sinh học ở Kiev, nhận định: “Cuộc chiến ‘một mất một còn’ sẽ tiếp diễn”.
Đối với nhiều người dân Ukraine, sự hoài nghi về hội nghị thượng đỉnh ở Alaska bắt nguồn từ Tổng thống Trump. Ông từng đổ lỗi cho Ukraine về việc xung đột bùng phát, và các đại diện đàm phán của Mỹ cũng nhắc lại những luận điểm của Nga.
Đại tá về hưu Leonid Cherkasin ở thành phố cảng Odessa chia sẻ: “Ông Trump đã khiến chúng tôi thất vọng nhiều lần. Chỉ có người ngây thơ mới tin rằng ông ấy sẽ không làm như vậy lần nữa. Gần đây ông ấy có gây áp lực lên ông Putin, nhưng lời nói không đi đôi với việc làm”.
Cherkasin nhắc lại những tuyên bố của ông Trump trong quá trình tranh cử, hứa hẹn sẽ “chấm dứt chiến sự Nga – Ukraine trong vòng 24 giờ” và tối hậu thư áp thêm lệnh trừng phạt Moskva nếu ông Putin không có tiến triển trong đàm phán hòa bình. Tối hậu thư của ông Trump ban đầu kéo dài 50 ngày, sau đó được rút ngắn với hạn chót là ngày 8/8. Tuy nhiên, chỉ một ngày trước hạn chót đó, Mỹ và Nga thông báo về kế hoạch gặp thượng đỉnh, khiến lời đe dọa về lệnh trừng phạt chìm vào quên lãng.
Nghị sĩ Oleksandr Merezhko thuộc đảng cầm quyền Đầy tớ của Nhân dân ở Ukraine, bày tỏ với Le Monde: “Tổng thống Trump đã khiến chúng tôi vô cùng thất vọng. Những lệnh trừng phạt mà ông ấy nhắc đến trong tối hậu thư đâu? Thay vào đó, ông ấy như đang trao thắng lợi cho ông Putin khi tổ chức cuộc gặp song phương, giúp Nga chấm dứt hơn ba năm bị phương Tây cô lập. Đây là một chiến thắng quan trọng đối với Điện Kremlin”.
Giới phân tích không kỳ vọng cuộc gặp thượng đỉnh Trump – Putin sẽ mang lại kết quả đột phá, do các bên còn có những khác biệt quan điểm quá lớn. Họ cảnh báo về khả năng Mỹ đảo ngược chính sách, một lần nữa tìm cách gây áp lực để Ukraine chấp thuận các điều khoản từ Nga.
Daniel Hamilton, chuyên gia chính sách đối ngoại tại Viện Brookings, nhận định: “Khả năng cuộc gặp giữa ông Trump và ông Putin mang lại kết quả mà Ukraine có thể chấp nhận được là rất thấp”.
Admin
Nguồn: VnExpress
