Dưới ánh nắng dịu nhẹ đầu tháng 9, ông Riêm cẩn thận chăm sóc khu vườn rộng gần 1.000 m2 tại phường Mỹ Ngãi. Từng cọng cỏ non được ông thu gom cho đàn bò, còn phần già thì phơi khô, ủ thành phân hữu cơ. Ông chia sẻ: “Cây cỏ lấy chất từ đất thì mình phải trả lại cho đất.”
Khu vườn của ông Riêm nói không với phân bón và thuốc hóa học. Thay vào đó, ông tự tay ủ phân từ phân bò, rơm rạ, cỏ khô, kết hợp với các loại nấm có lợi để thúc đẩy quá trình phân hủy, tạo nên môi trường vi sinh phong phú cho đất. Ông còn tận dụng ốc, cá để ủ thành phân bón lá, giã tỏi, ớt pha dung dịch trừ sâu rầy, và trồng hoa quanh vườn để thu hút các loài thiên địch.
Ông Riêm, người đã gần 70 tuổi, cho biết: “Nếu sâu ít thì tôi bắt bằng tay. Còn bọ nhảy ăn lá thì tôi rải hạt giống xong là trùm lưới luôn, ngăn bướm đẻ trứng. Cách này hiệu quả lắm.”
Thời gian đầu chuyển sang trồng hữu cơ, rau của ông vừa nhú mầm đã bị sâu ăn sạch. Năng suất giảm, thu nhập cũng theo đó mà sụt theo, trong khi giá bán lại tương đương với rau thường ngoài chợ. Dù bị vợ cằn nhằn, ông vẫn kiên trì với mong muốn tạo ra thực phẩm sạch cho mọi người.
Gần đây, nhờ các phiên “chợ xanh tử tế” do Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp tổ chức, nông sản hữu cơ của ông đã có giá cao gấp 2-3 lần so với trước, thu nhập ổn định hơn và lợi nhuận cũng cao hơn 20-30% so với phương pháp trồng truyền thống. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể kiên trì theo đuổi con đường này. Nhóm trồng rau hữu cơ ban đầu của ông Riêm từ ba người nay chỉ còn một, khiến ông phải tham gia vào một nhóm ở xã lân cận.
Từ những hộ sản xuất riêng lẻ, tỉnh Đồng Tháp đã thành lập các tổ, nhóm để cùng nhau giám sát, hỗ trợ và bảo vệ uy tín thương hiệu. Hàng tháng, các thành viên họp mặt để chia sẻ kinh nghiệm, kiểm tra chéo và loại bỏ những vườn không đạt chuẩn. Cán bộ nông nghiệp cũng thường xuyên động viên, giám sát quy trình để đảm bảo chứng nhận PGS (Participatory Guarantee System) – một hệ thống đảm bảo cùng tham gia.
PGS là chứng nhận hữu cơ cộng đồng, được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia, dựa trên sự tham gia của người sản xuất, người tiêu dùng và các bên liên quan. Khác với các chứng nhận do bên thứ ba cấp, PGS đề cao tính minh bạch, tin cậy và trách nhiệm cộng đồng. Tại Việt Nam, PGS tuân theo các tiêu chuẩn do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ban hành.
Không chỉ có rau, mô hình hữu cơ còn được áp dụng cho cả cây xoài. Tại vùng xoài Cao Lãnh, ông Trần Phú Hậu cùng 11 nông dân khác đã thành lập tổ hợp tác sản xuất an toàn theo hướng hữu cơ, nói không với thuốc diệt cỏ và các loại thuốc ngoài danh mục, giảm dần việc sử dụng phân hóa học và đảm bảo thời gian cách ly trước khi thu hoạch.
Sau hai năm, chỉ có 6 thành viên đạt được chứng nhận, số còn lại bị loại do vi phạm quy định, chẳng hạn như lén lút sử dụng thuốc ngoài danh mục. Các thành viên thường xuyên kiểm tra “đột xuất” lẫn nhau để bảo vệ uy tín chung. Ông Hậu nhấn mạnh: “Một người làm sai là ảnh hưởng đến cả tổ, nên phải nghiêm khắc.”
Xoài hữu cơ có hương vị thơm ngon, thịt chắc, ngọt và có thời gian bảo quản lâu hơn so với xoài thông thường sử dụng nhiều phân thuốc, vốn dễ bị chín rục, ruột lỏng và hương vị kém. Ngay trong năm đầu tiên, một doanh nghiệp đã bao tiêu 17 tấn xoài (tương đương 25% sản lượng) với giá cao hơn thị trường 10.000 đồng/kg để chế biến và xuất khẩu sang Nhật Bản.
Hiện tại, Đồng Tháp có 12 nhóm nông dân sản xuất hữu cơ theo tiêu chuẩn PGS với gần 30 thành viên. Họ nhận được sự hỗ trợ từ tổ chức phi chính phủ Seed to Table do bà Mayu Ino (người Nhật Bản) điều hành, bao gồm việc giám sát mô hình, kết nối đầu ra và hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất.
Mô hình trồng rau hữu cơ cũng đã được đưa vào 22 trường học, nơi giáo viên và học sinh cùng nhau gieo trồng, xem đó như một bài học thực tế về quy trình sản xuất, giá trị của lao động và trách nhiệm đối với người tiêu dùng.
Ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, cho biết tỉnh đã triển khai mô hình PGS từ năm 2019, tổ chức các buổi tập huấn, giám sát và cấp chứng nhận. Ông chia sẻ: “Quy trình sản xuất hữu cơ rất khắt khe, đòi hỏi người nông dân phải có đam mê và sự kiên trì. Chúng tôi định hướng giữ ổn định số lượng, nâng cao chất lượng và chỉ mở rộng quy mô khi có vùng canh tác biệt lập và đầu ra ổn định.”
Đầu tháng này, Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp đã khai trương một cửa hàng chuyên bán hơn 50 loại rau, quả hữu cơ tại phường Cao Lãnh, tạo thêm một kênh tiêu thụ sản phẩm cho bà con nông dân.
Admin
Nguồn: VnExpress
