Các nhà nghiên cứu vừa đưa ra cảnh báo đáng lo ngại về tương lai của rừng Amazon, dự đoán khu rừng mưa nhiệt đới trù phú này có thể chuyển đổi thành một vùng đồng cỏ khô cằn trong vòng một thế kỷ tới. Sự thay đổi này, theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Geophysical Research Letters, có thể do tác động phối hợp của biến đổi khí hậu và nạn phá rừng gây ra.
Để đánh giá tương lai bất định của Amazon, nhóm nghiên cứu đã sử dụng mô hình máy tính để mô phỏng phản ứng của khu rừng trước các tác động kết hợp. Họ sử dụng “mô hình cột đơn”, tập trung vào một địa điểm đại diện cho toàn bộ lưu vực sông Amazon, nơi dòng sông và các nhánh của nó chảy qua.
Kết quả mô phỏng cho thấy ba ngưỡng quan trọng có thể dẫn đến sự sụp đổ của hệ sinh thái Amazon. Đó là: diện tích rừng giảm 65%, độ ẩm từ Đại Tây Dương giảm 10% và lượng mưa giảm 6%. Vượt qua các ngưỡng này, ngay cả những thay đổi nhỏ về khí hậu hoặc độ che phủ rừng cũng có thể đẩy hệ sinh thái vượt qua điểm tới hạn, gây ra sự biến đổi không thể đảo ngược thành đồng cỏ.
Quá trình biến đổi này xoay quanh mối tương tác phức tạp giữa đất, thảm thực vật và độ ẩm trong khí quyển. Cây cối hút nước từ đất qua rễ và giải phóng hơi nước vào khí quyển thông qua quá trình thoát hơi nước. Hơi nước này sau đó ngưng tụ thành mưa, cung cấp nước cho đất và duy trì chu kỳ tuần hoàn.
Giáo sư Andrew Friend từ Đại học Cambridge, đồng tác giả nghiên cứu, giải thích rằng khi số lượng cây giảm, lượng hơi nước thoát ra và lượng mưa cũng giảm theo, khiến khu rừng trở nên khô cằn hơn và cuối cùng biến thành đồng cỏ. Nguyên nhân của sự thay đổi này có thể là do nạn phá rừng hoặc do biến đổi khí hậu làm thay đổi lượng nước từ Đại Tây Dương đổ vào khu vực.
Nhóm nghiên cứu cũng thừa nhận rằng mô hình của họ có một hạn chế là không thể giải quyết được sự khác biệt không gian trên toàn lưu vực sông Amazon do chỉ tập trung vào một điểm duy nhất.
Rừng Amazon là khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, trải rộng trên hơn 6 triệu km2 và là nơi sinh sống của 10% các loài động thực vật trên Trái Đất. Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) ước tính rằng Amazon chứa từ 90 đến 140 tỷ tấn carbon và trung bình nhận hơn 180 cm mưa mỗi năm. Do đó, khu rừng đóng vai trò quan trọng trong chu trình nước và carbon toàn cầu, giúp điều hòa khí hậu.
Tuy nhiên, trong thế kỷ qua, các khu rừng nhiệt đới như Amazon ngày càng trở nên dễ bị tổn thương trước các áp lực như hạn hán, cháy rừng, biến đổi khí hậu và nạn phá rừng. Báo cáo Rừng Toàn cầu của Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) ước tính rằng khu vực Amazon thuộc Brazil đã mất 28.000 km2 rừng chỉ trong năm 2024. Những con số này gióng lên hồi chuông cảnh báo về tương lai của “lá phổi xanh” của hành tinh.
Admin
Nguồn: VnExpress
