Trước thềm cuộc thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Alaska, các nhà lãnh đạo châu Âu đã tổ chức một cuộc trao đổi trực tuyến khẩn cấp vào ngày 13/8 với Tổng thống Trump. Mục đích là nhằm thống nhất quan điểm và vạch ra chiến lược chung để giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine.
Cuộc họp xuyên Đại Tây Dương, do Thủ tướng Đức Friedrich Merz chủ trì, có sự tham gia của Phó Tổng thống Mỹ JD Vance, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cùng một số lãnh đạo châu Âu thân cận với ông Trump. Trọng tâm của cuộc thảo luận là thuyết phục Tổng thống Mỹ rằng mọi kế hoạch hòa bình phải bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn, đồng thời nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của Ukraine trong bất kỳ cuộc đàm phán nào.
Sau cuộc họp ở Berlin, Tổng thống Zelensky và Thủ tướng Merz đã tổ chức họp báo, chia sẻ những kết quả ban đầu. Thủ tướng Merz nhận định cuộc trao đổi với Tổng thống Trump “thực sự mang tính xây dựng và hiệu quả”, đồng thời bày tỏ hy vọng về những chuyển biến tích cực và hòa bình cho Ukraine.
Tổng thống Trump vốn được biết đến là một nhà lãnh đạo khó đoán, đặc biệt trong vấn đề Ukraine. Mặc dù các đồng minh châu Âu tin rằng họ đã thuyết phục được ông đi theo chiến lược của mình, nhưng sự cởi mở của ông trước những đề nghị từ phía Nga, thể hiện qua cuộc gặp thượng đỉnh được lên kế hoạch gấp gáp, đã khiến họ lo ngại. Châu Âu cảm thấy bị gạt ra ngoài lề trong quá trình chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh này.
Tuy nhiên, sau cuộc họp trực tuyến, Tổng thống Trump bày tỏ sự hài lòng với các đồng minh châu Âu. Ông đánh giá cuộc điện đàm là “rất tốt” và “rất thân thiện”. Tổng thống cho biết sẽ liên lạc với người đồng cấp Ukraine và các lãnh đạo châu Âu sau hội nghị thượng đỉnh tại Alaska. Nếu hội nghị diễn ra suôn sẻ, ông mong muốn sớm tổ chức cuộc gặp ba bên với lãnh đạo Nga và Ukraine.
Ông Trump cũng tuyên bố sẽ có “những hậu quả rất nghiêm trọng” đối với Nga nếu Tổng thống Putin không đồng ý chấm dứt xung đột sau cuộc họp sắp tới. Mặc dù vậy, ông thừa nhận đã có nhiều cuộc trò chuyện về vấn đề này nhưng chưa đạt được kết quả.
Thủ tướng Merz và Tổng thống Zelensky cho biết Tổng thống Trump đã đồng ý với 5 nguyên tắc cho cuộc gặp với Tổng thống Putin. Các nguyên tắc này bao gồm việc đảm bảo Ukraine là một bên tham gia đàm phán về cuộc chiến và việc Mỹ sẽ không thảo luận các điều khoản hòa bình, như việc trao đổi lãnh thổ giữa Nga và Ukraine, trước khi lệnh ngừng bắn được thực thi.
Hai nhà lãnh đạo cho biết Kiev sẵn sàng thảo luận về những thay đổi lãnh thổ, kể cả nhượng lại một phần đất cho Moskva, nhưng sẽ không công nhận việc Nga kiểm soát các vùng lãnh thổ của Ukraine.
Lãnh đạo Mỹ và châu Âu cũng thống nhất về việc Ukraine cần được đảm bảo an ninh sau xung đột và cam kết tăng cường áp lực kinh tế lên Nga nếu các cuộc đàm phán không đạt được thỏa thuận.
Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, người tham gia cuộc gọi, cho biết Tổng thống Trump ủng hộ đề xuất đảm bảo an ninh và mọi quyết định về trao đổi lãnh thổ sẽ do Ukraine quyết định, không phải Mỹ. Ông Costa nhấn mạnh sự cần thiết phải có ràng buộc giữa việc nhượng bộ lãnh thổ với các đảm bảo an ninh cho Ukraine.
Trước đó, Tổng thống Trump từng ngụ ý về khả năng đàm phán trao đổi lãnh thổ Ukraine với người đồng cấp Nga, một ý tưởng bị Tổng thống Zelensky phản đối. Theo hiến pháp Ukraine, mọi thỏa thuận trao đổi lãnh thổ phải được thông qua bằng trưng cầu dân ý. Tuy nhiên, ông Trump dường như không mấy quan tâm đến điều này.
Giới chuyên gia nhận định cuộc họp trực tuyến ngày 13/8 là nỗ lực cuối cùng của Thủ tướng Merz và các đối tác châu Âu nhằm ngăn Tổng thống Trump đưa ra các quyết định đơn phương tại hội nghị sắp tới, cũng như ngăn ông bị ảnh hưởng bởi Tổng thống Putin và đồng ý với các điều khoản bất lợi cho Ukraine.
Thủ tướng Merz và các đồng minh đã mời các lãnh đạo châu Âu có quan hệ tốt với ông Trump tham gia cuộc họp trực tuyến, bao gồm lãnh đạo Ba Lan, Phần Lan, Italy và Tổng thư ký NATO Mark Rutte.
Mối lo ngại lớn nhất của châu Âu là Tổng thống Putin có thể lợi dụng cuộc gặp để thuyết phục Tổng thống Trump về một thỏa thuận hòa bình mà Ukraine không thể chấp nhận, dẫn đến việc ông Trump trút giận lên Kiev. Điều này có thể dẫn đến việc Mỹ đe dọa rút lại hỗ trợ tình báo quan trọng cho Ukraine.
Theo Anna Sauerbrey, chuyên gia phân tích quốc tế từ tờ Die Zeit của Đức, trong trường hợp đó, châu Âu chắc chắn sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine, nhưng nhiệm vụ của họ sẽ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Thủ tướng Merz và các lãnh đạo EU khác đã thừa nhận sự cần thiết của sự hỗ trợ từ Mỹ. Bà Sauerbrey nhận định, châu Âu chỉ có thể hy vọng, cầu nguyện và tiếp tục ca ngợi Tổng thống Trump.
Admin
Nguồn: VnExpress
