Trong bối cảnh chiến sự diễn biến phức tạp, quân đội Ukraine đang phải đối mặt với bài toán khó về nhân lực, đe dọa sự ổn định của phòng tuyến. Phát ngôn viên Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine, Andriy Kovalov, ngày 12/8 khẳng định các lực lượng nước này đang nỗ lực ngăn chặn đà tiến công của Nga tại mặt trận Dobropillia và Pokrovsk, sau khi đối phương chọc thủng phòng tuyến và tiến sâu hơn 10 km.
Để đối phó với tình hình khẩn cấp, Ukraine đã điều động nhiều đơn vị tinh nhuệ đến khu vực, bao gồm Lữ đoàn Cơ giới Độc lập số 93, Lữ đoàn số 12 “Azov”, Lữ đoàn số 4 “Rubizh” thuộc Vệ binh Quốc gia, cùng Tiểu đoàn Xung kích số 1 và số 25. Mục tiêu là ổn định tình hình và ngăn chặn Nga khai thác lợi thế.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng việc điều động này có thể tạo ra những lỗ hổng mới trên phòng tuyến của Ukraine ở tỉnh Donetsk. Vấn đề lớn nhất mà Kiev đang đối mặt là sự thiếu hụt nhân lực để duy trì các vị trí phòng thủ.
Chuyên gia quân sự Michael Kofman từ Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế nhận định, ưu thế quân số vượt trội là một trong những yếu tố then chốt giúp Nga đạt được bước tiến gần đây ở Donetsk. Ông chỉ ra rằng, việc Nga tiến sâu gần Dobropillia cho thấy một vấn đề mang tính hệ thống của quân đội Ukraine: thiếu các phòng tuyến gắn kết và các đơn vị không đủ quân số để giữ vững trận địa. Điều này có thể dẫn đến những thay đổi đột ngột trên chiến trường.
Kofman đánh giá đây là giai đoạn khó khăn nhất đối với quân đội Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra. Mặc dù tình trạng thiếu đạn dược đã được cải thiện phần nào, nhưng thiếu hụt nhân lực và chất lượng huấn luyện vẫn là những thách thức lớn.
Simon Schlegel, chuyên gia của Crisis Group, cho biết tỷ lệ quân số giữa Nga và Ukraine ở một số khu vực có thể lên tới 10:1, khiến các đơn vị Ukraine thường xuyên bị áp đảo. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là nạn đào ngũ. Theo Văn phòng Tổng Công tố Ukraine, gần 108.000 trường hợp đào ngũ đã được ghi nhận từ ngày 1/1 đến 30/6, cao hơn nhiều so với 22.000 trường hợp của năm 2023 và 9.000 trường hợp của năm 2022. Đáng chú ý, chỉ có 1.807 binh sĩ trở lại phục vụ thông qua các thủ tục tư pháp.
Nhiều quân nhân Ukraine rời bỏ vị trí do kiệt sức, thiếu vũ khí, điều kiện chiến trường khắc nghiệt và bất mãn với mệnh lệnh của chỉ huy. Andriy, một chỉ huy pháo binh gần thành trì Chasov Yar, cho biết đơn vị của ông không nhận được tiếp viện trong nhiều tháng, trong khi binh sĩ đã chiến đấu liên tục trong 3 năm. Thanh tra quân đội Ukraine, Olga Reshetylova, nhấn mạnh rằng sức khỏe tâm lý của binh sĩ đang suy giảm nghiêm trọng, góp phần làm gia tăng các vụ đào ngũ.
Công tác tuyển quân của Ukraine cũng gặp nhiều khó khăn. Trong giai đoạn đầu xung đột, tinh thần yêu nước cao đã thúc đẩy hàng trăm nghìn người tình nguyện nhập ngũ. Tuy nhiên, đến năm 2024, nguồn tình nguyện viên đã cạn kiệt, khiến Ukraine phải dựa vào các đợt tổng động viên bắt buộc. Mặc dù Ukraine có khoảng 3,7 triệu người trong độ tuổi nhập ngũ, nhưng chỉ có khoảng 200.000 người được huy động trong năm 2024, thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra.
Các chiến dịch tuyển quân thường xuyên bị chỉ trích vì sử dụng các biện pháp cưỡng chế, như bắt giữ nam giới trên đường phố và đưa thẳng đến các trung tâm huấn luyện. Các video trên mạng xã hội cho thấy các sĩ quan tuyển quân dùng mọi cách để bắt người, làm gia tăng sự bất mãn trong xã hội. Một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Chính trị và Kinh tế Ukraine cho thấy 46% người dân tin rằng “không có gì đáng xấu hổ khi trốn tránh nghĩa vụ quân sự”, phản ánh sự thay đổi trong thái độ của công chúng.
Để đối phó với tình trạng này, Ukraine đã thông qua một số thay đổi trong luật nhập ngũ. Tháng 5/2024, độ tuổi nhập ngũ bắt buộc giảm từ 27 xuống 25, mở rộng đối tượng tuyển quân lên hàng trăm nghìn người. Tuy nhiên, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã từ chối các đề xuất hạ độ tuổi xuống 18, lo ngại về nguy cơ khủng hoảng nhân khẩu học trong tương lai. Thay vào đó, Ukraine triển khai chương trình khuyến khích thanh niên 18-24 tuổi tham gia tình nguyện với các ưu đãi như tiền thưởng lớn, hỗ trợ thế chấp nhà ở và giáo dục đại học miễn phí.
Ông Zelensky cũng đã ký ban hành luật cho phép người trên 60 tuổi ký hợp đồng quân sự, với điều kiện được tư lệnh quân đội phê duyệt và trải qua thời gian thử việc. Động thái này nhằm tận dụng kinh nghiệm của các cựu quân nhân lớn tuổi. Tuy nhiên, nhà phân tích Keir Giles từ Chatham House cho rằng việc dựa vào người lớn tuổi có thể làm trầm trọng thêm vấn đề chất lượng huấn luyện và thể lực, khi độ tuổi trung bình của binh sĩ Ukraine đã lên tới 43.
Luật nhập ngũ mới không chỉ gây tranh cãi về mặt chính trị mà còn gặp khó khăn trong quá trình triển khai. Các chuyên gia cho rằng việc hạ độ tuổi nhập ngũ và mở rộng đối tượng lên người trên 60 tuổi không giải quyết được vấn đề cốt lõi là chất lượng huấn luyện và tinh thần chiến đấu. Nhiều tân binh chỉ được huấn luyện trong thời gian ngắn trước khi ra tiền tuyến, dẫn đến hiệu quả chiến đấu thấp và tỷ lệ thương vong cao. Tỷ lệ thương vong cao đang tạo ra một vòng xoáy tiêu cực, khi tân binh thiếu kinh nghiệm dễ bị thương hoặc thiệt mạng, làm tăng thêm áp lực lên hệ thống tuyển quân.
Các biện pháp cưỡng chế như cấm nam giới 18-60 tuổi rời khỏi đất nước và tăng hình phạt đối với người trốn tránh nhập ngũ cũng gây ra những phản ứng tiêu cực trong xã hội. Tình trạng thiếu hụt nhân lực khiến phòng tuyến Ukraine luôn trong trạng thái chắp vá, khi giới lãnh đạo quân đội thường xuyên phải điều động các đơn vị tinh nhuệ từ mặt trận này sang mặt trận khác để đối phó với các mũi tấn công của Nga.
AMK Mapping, một tài khoản chuyên theo dõi dữ liệu tình báo nguồn mở về chiến sự, cho biết Lữ đoàn 93 đã rút khỏi làng Predtechyne ở mặt trận Konstantinovka, và ngôi làng này thất thủ ngay sau đó. Lữ đoàn Azov cũng phải rời khu định cư Shcherbynivka, phía tây Torestsk, và phần lớn khu vực này hiện do Nga kiểm soát. Các đơn vị Ukraine còn lại đang đối mặt với áp lực rất lớn.
Các chuyên gia nhận định rằng quân đội Ukraine đang ưu tiên bảo vệ thành phố Dobropillia và phải để ngỏ mặt trận Konstantinovka. Tình trạng thiếu quân khiến Ukraine phải điều động lực lượng từ những khu vực then chốt trên phòng tuyến đến những vị trí nguy hiểm nhất để lấp chỗ trống, ngăn chặn các mũi đột phá của Nga. Điều này tạo cơ hội cho Nga mở các cuộc tấn công vào những khu vực mà Ukraine vừa rút bớt quân, nhằm thăm dò và kéo giãn phòng tuyến, khiến Ukraine không thể duy trì một tuyến phòng thủ gắn kết. Trong bối cảnh đó, bài toán nhân lực tiếp tục là một thách thức lớn đối với Ukraine trong cuộc chiến hiện tại.
Admin
Nguồn: VnExpress
