Hàng ngày, tôi đối diện với bài toán giao thông nan giải khi đưa con đến trường, một ngôi trường cách nhà 4km và nằm ngay cạnh ga tàu. Đoạn đường 1,2km từ nhà đến ga, tưởng chừng không xa, lại trở thành thử thách với chiếc ba lô nặng trĩu trên vai con bé, khiến thời gian di chuyển bộ lên đến 20 phút. Giải pháp đạp xe đến ga, gửi xe rồi lên tàu hiện lên như một tia sáng.
Tuy nhiên, khó khăn ập đến ngay lập tức: khu vực quanh ga hoàn toàn thiếu vắng dịch vụ trông giữ xe đạp. Ý định cho con đạp xe thẳng đến trường cũng không khả thi. Khảo sát thực tế cho thấy tuyến đường không hề có làn đường dành riêng cho xe đạp, cũng như bất kỳ biển báo hướng dẫn nào. Con bé sẽ phải len lỏi giữa dòng xe máy, ô tô, thậm chí cả xe container, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.
Đây không chỉ là nỗi lo của riêng gia đình tôi. Rất nhiều bậc phụ huynh ở Hà Nội mong muốn con cái tự đạp xe đến trường, nhưng đành bất lực, chấp nhận cảnh đưa đón con ngày hai buổi. Hình ảnh những người mẹ nhỏ bé gồng mình chở những cậu con trai cao lớn phía sau không còn xa lạ trên đường phố.
Trong bối cảnh Hà Nội và các đô thị lớn đang hướng tới “chuyển đổi xanh”, tập trung vào xe điện thay thế xe xăng, thì phương tiện xanh nhất, rẻ nhất và thân thiện nhất lại đang bị lãng quên. Xe đạp gần như không phát thải, mang lại lợi ích sức khỏe, linh hoạt trên quãng đường ngắn và đặc biệt phù hợp cho các chặng di chuyển đầu và cuối của hành trình metro, xe buýt.
Phương tiện này đặc biệt phù hợp với học sinh, sinh viên – đối tượng thường di chuyển quãng đường ngắn và ít bị áp lực về thời gian so với người lớn.
Ưu điểm của xe đạp là sự đơn giản và linh hoạt. Không cần trạm sạc, không tốn nhiên liệu, dễ bảo dưỡng và phù hợp với các chuyến đi ngắn. Chỉ cần một tuyến phố an toàn, vài điểm khóa xe thuận tiện, là đủ để khuyến khích nhiều người lựa chọn xe đạp cho các hành trình 1-3 km.
Xe đạp không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Mỗi vòng đạp xe là một nhịp thở sâu hơn, tăng cường sức bền và giảm thiểu khói bụi. Trong bối cảnh chất lượng không khí luôn là vấn đề nan giải của các thành phố lớn, việc gia tăng tỷ lệ sử dụng xe đạp là một giải pháp hiệu quả và nhanh chóng để giảm phát thải.
Hơn nữa, việc đi xe đạp giúp học sinh, sinh viên rèn luyện sức khỏe, học cách tuân thủ luật giao thông, tôn trọng không gian công cộng và phát triển tính tự lập. Một thế hệ quen với việc di chuyển bằng phương tiện xanh sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng.
Vậy nhưng, tại sao xe đạp vẫn chưa được nhìn nhận như một mảnh ghép xanh đáng giá trong bức tranh giao thông đô thị?
Sự việc hành khách mang xe đạp gấp gắn pin lithium bị từ chối lên tàu điện hồi tháng 8 vừa qua là một ví dụ điển hình. Mặc dù Hanoi Metro sau đó đã giải thích rằng không có lệnh cấm, mà chỉ khuyến cáo hạn chế loại xe này, đặc biệt vào giờ cao điểm, để giảm thiểu rủi ro cháy nổ, đồng thời xin lỗi về sự cố giao tiếp, nhưng nó đã dấy lên nhiều tranh cãi.
Ở nhiều thành phố trên thế giới, quy định về việc mang xe đạp lên tàu cũng khá nghiêm ngặt, thậm chí có những khu vực bố trí toa tàu riêng cho xe đạp. Tuy nhiên, song song với đó, họ luôn đảm bảo các lựa chọn thay thế như bãi gửi xe ngay tại ga, chỗ khóa xe an toàn và các dịch vụ hỗ trợ tiện lợi. Khi vấn đề an toàn được ưu tiên, người dân sẽ sẵn sàng chấp nhận, miễn là vẫn có một giải pháp khác để tiếp tục hành trình.
Câu chuyện về sự kết nối an toàn giữa xe đạp và metro chỉ là một ví dụ nhỏ trong bức tranh hạ tầng giao thông còn nhiều bất cập, dường như chỉ ưu tiên xe máy và ô tô tại các đô thị lớn ở Việt Nam.
Tuy nhiên, Hà Nội cũng đã có những tín hiệu tích cực ban đầu. Dự án thí điểm xe đạp công cộng từ năm 2023 đã cho thấy nhu cầu thực tế của người dân. Một số tuyến đường còn được đề xuất xây dựng làn xe đạp kết nối metro và công viên. Những thay đổi này tuy nhỏ nhưng rất quan trọng, bởi khi có hạ tầng cơ bản, thói quen sử dụng xe đạp sẽ dần hình thành và lan rộng.
Từ kinh nghiệm cá nhân, tôi nhận thấy rằng rào cản lớn nhất không phải là ý muốn của người dân, mà là điều kiện để thực hiện. Nếu có một lối đi an toàn và một chỗ gửi xe gần ga, chắc chắn con gái tôi và rất nhiều người khác sẽ lựa chọn xe đạp như một phần không thể thiếu trong hành trình mỗi ngày.
Sau nhiều ngày tìm kiếm, tôi đã may mắn tìm được một điểm gửi xe ngay cạnh nhà ga, đó là một quán nước nhỏ. Người chủ quán thân thiện vui vẻ nhận trông giúp chiếc xe đã được khóa cẩn thận, đặt gọn dưới chân ga. Sáng sáng, con bé đạp xe đến, chào bác, gửi xe; chiều về lại nhận xe, thong thả đạp về nhà. Một giải pháp đơn giản, thể hiện sự tử tế của những người dân thành thị. Tuy nhiên, ở quy mô giao thông đô thị, thành phố cần một quy hoạch bài bản, không thể chỉ dựa vào những giải pháp tình thế, nhỏ lẻ như vậy.
Khi thành phố tạo ra cơ hội, dù chỉ là một vạch sơn, một bãi gửi xe hay một biển chỉ dẫn, cộng đồng sẽ tự tìm cách lấp đầy những khoảng trống. Và chính những mầm xanh nhỏ bé ấy sẽ là hạt giống cho một hệ thống giao thông xanh hoàn chỉnh trong tương lai.
Xe đạp không chỉ là một phương tiện di chuyển, mà còn là một lựa chọn văn minh, nhân ái và bền vững. Hà Nội đã từng là thành phố của xe đạp, và hoàn toàn có thể một lần nữa trở thành biểu tượng xanh của khu vực. Không cần phải chờ đợi những dự án lớn lao, chỉ cần những bước đi nhỏ, nhất quán và liên tục, chúng ta sẽ thấy ngày càng nhiều hơn những vòng xe đạp trên đường phố, cùng với không khí trong lành và những nụ cười nhẹ nhõm.
Nguyễn Thanh Cảnh
Admin
Nguồn: VnExpress
