Vòng đàm phán liên chính phủ lần thứ 6 (INC 5.2) về hiệp ước toàn cầu về nhựa, kéo dài 11 ngày và kết thúc vào ngày 15/8 tại Geneva, Thụy Sĩ, đã không đạt được bất kỳ thỏa thuận nào. Sự bế tắc này tiếp tục kéo dài quá trình đàm phán vốn đã bắt đầu từ năm 2022.
Hai vấn đề then chốt vẫn chưa tìm được tiếng nói chung là việc làm chậm tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của ngành công nghiệp nhựa và kiểm soát các hóa chất độc hại được sử dụng trong quá trình sản xuất.
Theo các nhà khoa học, ngành công nghiệp nhựa sử dụng tới 16.000 loại hóa chất khác nhau, từ monome và chất xúc tác đến các chất phụ gia như chất hóa dẻo, chất chống cháy và chất ổn định. Một nghiên cứu gần đây của các giáo sư từ Đại học Boston (Mỹ), Đại học Tây Australia (Australia) và Đại học Gothenburg (Thụy Điển) cho thấy ba hóa chất cụ thể – BPA, chất chống cháy và chất hóa dẻo – có liên quan đến gần 6 triệu ca bệnh tim, đột quỵ và suy giảm trí tuệ ở trẻ em sinh năm 2015, gây thiệt hại kinh tế ước tính lên tới 1.500 tỷ USD.
Chủ tịch Ủy ban đàm phán, ông Luis Vayas Valdivieso, đã trình bày hai dự thảo hiệp ước dựa trên quan điểm của các quốc gia thành viên. Tuy nhiên, cả hai dự thảo đều bị bác bỏ bởi đại diện của 184 quốc gia tham gia. Dự thảo đầu tiên bị chỉ trích vì không đề cập đến giới hạn sản xuất nhựa hoặc kiểm soát hóa chất độc hại. Dự thảo thứ hai thừa nhận rằng mức sản xuất và tiêu thụ nhựa hiện tại là “không bền vững” và cần có hành động toàn cầu, nhưng cũng không đưa ra bất kỳ giới hạn sản xuất cụ thể nào.
Đại diện của Ả Rập Saudi, phát ngôn cho nhóm các quốc gia sản xuất dầu mỏ, cho rằng cả hai dự thảo đều thiếu cân bằng và không xem xét đầy đủ quan điểm của các quốc gia khác. Họ đặc biệt phản đối việc dự thảo đề cập đến vấn đề sản xuất nhựa, cho rằng vấn đề này nằm ngoài phạm vi của hiệp ước.
Đại biểu Haendel Rodriguez của Colombia cáo buộc rằng thỏa thuận đã bị “một số ít quốc gia không muốn đạt được thỏa thuận” ngăn chặn, ám chỉ các quốc gia sản xuất dầu mỏ.
Nhựa nguyên sinh được sản xuất từ dầu mỏ, than đá và khí đốt. Đầu tháng này, các nhà khoa học khí hậu đã cảnh báo rằng nỗ lực của Liên minh châu Âu và các quốc đảo nhỏ nhằm hạn chế sản xuất nhựa đang gặp phải sự phản đối từ các quốc gia dầu mỏ, bao gồm cả Hoa Kỳ dưới thời chính quyền của Tổng thống Donald Trump. Ông John Thompson từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ từ chối bình luận về vấn đề này khi rời cuộc đàm phán.
Các nhà hoạt động môi trường bày tỏ sự thất vọng trước kết quả của vòng đàm phán, nhưng hoan nghênh việc các quốc gia đã từ chối một thỏa thuận yếu kém không đặt ra giới hạn sản xuất nhựa. Bà Ana Rocha, Giám đốc Chính sách Nhựa toàn cầu của tổ chức môi trường GAIA, nhấn mạnh: “Không có hiệp ước nào tốt hơn một hiệp ước tồi.”
Tương lai của các cuộc đàm phán vẫn chưa rõ ràng. Nhiều đại biểu thừa nhận rằng cần phải rút ra kinh nghiệm từ thất bại này và tìm ra một cách tiếp cận mới.
Ông Dennis Clare, đại diện của Micronesia, người đã tham gia 8 năm đàm phán cho Hiệp ước Montreal về kiểm soát các hóa chất làm suy giảm tầng ozone, cho biết ông đã quen với chiến thuật ngăn chặn của các quốc gia dầu mỏ.
“Điểm thất bại không phải là các cuộc đàm phán mà là logic để tiếp tục hoặc tiến đến một thỏa thuận ở nơi có ‘những kẻ cản trở tận tụy’”, ông Clare nói. Ông cho rằng việc đàm phán trong một diễn đàn đa phương với gần 200 quốc gia luôn khó khăn, đặc biệt là khi không có sự thống nhất về mục tiêu.
Ông Clare đề xuất xem xét việc đàm phán mà không có sự tham gia của “những kẻ cản trở” – các quốc gia dầu mỏ – để giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa một cách hiệu quả hơn.
Admin
Nguồn: VnExpress
