Đối với thế hệ 8x và 9x, ký ức về Internet Việt Nam hơn hai thập kỷ trước gắn liền với những quán net nhộn nhịp, kết nối GPRS/EDGE tính theo KB, và những chiếc điện thoại “cục gạch” thô sơ. Thế giới trực tuyến thuở ấy là một tập hợp những “điểm hẹn” quen thuộc, nơi người trẻ tìm đến để giao lưu, chia sẻ và giải trí.
Yahoo Messenger, một trong những ứng dụng chat phổ biến nhất vào những năm 2000, là nơi gặp gỡ của biết bao bạn trẻ. Trong bối cảnh máy tính và Internet còn là xa xỉ, quán net trở thành địa điểm lý tưởng để học sinh, sinh viên tụ tập sau giờ học, trò chuyện cùng bạn bè. Những âm thanh “buzz”, “ping” quen thuộc, những dòng “22222” dài bất tận, những dòng trạng thái thể hiện tâm trạng, và cả những lời mời “xin xem webcam” với độ phân giải 240p đã trở thành một phần không thể thiếu của ký ức Internet thời kỳ đầu. Ra đời từ năm 1998 với tên gọi Yahoo Pager, sau đó đổi tên thành Yahoo Messenger vào năm 1999, dịch vụ này đã bùng nổ tại Việt Nam từ 2003 đến 2011, trước khi chính thức đóng cửa vào ngày 17/7/2018.
Yahoo 360, ra mắt năm 2005, nhanh chóng trở thành một trào lưu nhật ký trực tuyến, nơi người dùng thỏa sức cá nhân hóa trang blog của mình bằng những giao diện lấp lánh, nhạc nền tự động, hình ảnh và những dòng lưu bút online. Nhiều người đã dành cả đêm để tìm kiếm và tạo ra những giao diện độc đáo, chia sẻ tâm tư tình cảm trên blog, và kết bạn thông qua những dòng bình luận. Cụm từ “pm nhé” trở thành lời mời trò chuyện quen thuộc. Việt Nam là một trong những thị trường trọng điểm của Yahoo 360, vì vậy Yahoo đã phát triển một phiên bản riêng cho thị trường này vào năm 2008. Tuy nhiên, đến năm 2009, Yahoo đóng cửa Yahoo 360 trên toàn cầu và hướng người dùng chuyển sang 360 Plus. Dịch vụ này tiếp tục hoạt động đến tháng 6/2012, trước khi nhường chỗ cho Yahoo Blog, và cuối cùng, Yahoo Blog cũng đóng cửa vào ngày 17/1/2013, khép lại một kỷ nguyên blog cá nhân gắn liền với tuổi trẻ của nhiều người Việt.
Trong những năm đầu của thế kỷ 21, các trang web nghe nhạc trực tuyến mọc lên như nấm, trong đó Nhacso.net được xem là một trong những trang tiên phong về nhạc bản quyền. Ra mắt vào tháng 6/2005, nền tảng của FPT nhanh chóng trở thành địa chỉ quen thuộc để nghe và tải nhạc của đông đảo người dùng. Đến năm 2007, Nhaccuatui và Zing MP3 ra đời và hoạt động theo mô hình tương tự. Nhacso.net bắt đầu giai đoạn thương mại hóa vào năm 2008, nhưng đã đóng cửa vào tháng 10/2016, kết thúc chặng đường 11 năm, từng là một trong những trang web nghe nhạc hàng đầu tại Việt Nam.
Zing Me, ra mắt vào giai đoạn 2009-2012, đã tạo nên một cơn sốt nhờ giao diện Việt hóa, cộng đồng sôi động và sự kết hợp giữa âm nhạc, trò chơi và tin tức trong một tài khoản duy nhất. Người dùng có thể tùy chỉnh trang cá nhân, tạo nhóm, chia sẻ album ảnh và chơi những trò chơi đã trở thành kinh điển như Khu vườn trên mây, Gunny, Nông trại vui vẻ. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của điện thoại thông minh đã khiến Zing Me không thể duy trì được vị thế của mình. Thói quen sử dụng của người dùng chuyển từ máy tính sang ứng dụng di động, khiến Zing Me dần mất đi vai trò của mình, nhưng vẫn để lại một dấu ấn đẹp về giai đoạn đầu của mạng xã hội “made in Việt Nam”.
Những năm 1990 và đầu những năm 2000, điện thoại “cục gạch” là thiết bị liên lạc phổ biến, nhưng chức năng chủ yếu chỉ giới hạn ở nghe, gọi và nhắn tin. Để thỏa mãn nhu cầu nghe nhạc, người dùng phải đăng ký nhạc chờ với nhà mạng. Thậm chí, có thời điểm, người ta gọi điện cho nhau không phải để liên lạc, mà chỉ để nghe nhạc chờ. “Hiện đại” hơn, những mẫu điện thoại hỗ trợ tải nhạc chuông xuất hiện. Người dùng phải tìm kiếm mã bài hát trên tạp chí hoặc website, sau đó soạn tin nhắn gửi đến đầu số 8xxx, chờ tin nhắn trả về một đường link WAP, và tải về bản MIDI/AMR có dung lượng vài chục KB. Một số người còn tự cắt đoạn nhạc yêu thích, chép qua cổng hồng ngoại/Bluetooth, hoặc qua cáp kết nối với máy tính. Điện thoại “xịn” thời đó là những chiếc máy có GPRS, cho phép người dùng truy cập Internet và các dịch vụ dữ liệu khác trên mạng di động. Người dùng phải nhận tin nhắn cấu hình từ nhà mạng, nhập APN, bật biểu tượng “G” trên thanh sóng và mở trình duyệt WAP. Do cước phí data được tính theo kilobyte, nên những mẹo như “tắt ảnh”, “bật chế độ nén” hay “xong việc là thoát” đã trở thành bí kíp bỏ túi của nhiều người.
Những công nghệ và nền tảng này, dù đã lùi vào dĩ vãng, vẫn là một phần quan trọng của lịch sử Internet Việt Nam, và là những kỷ niệm khó quên đối với thế hệ 8x và 9x. Chúng không chỉ là công cụ, mà còn là những “ngôi nhà số” gắn bó, thậm chí định hướng nghề nghiệp của nhiều người.
Admin
Nguồn: VnExpress
