Trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở Ukraine, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những thay đổi bất ngờ trong lập trường về giải pháp cho cuộc xung đột, gây ra nhiều lo ngại cho Kiev và các đồng minh châu Âu.
Trước thềm hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska ngày 15/8, ông Trump tuyên bố mục tiêu hàng đầu của ông là đạt được một lệnh ngừng bắn cho cuộc xung đột Nga – Ukraine. Ông nhấn mạnh sự thất vọng nếu điều này không thành hiện thực và cảnh báo về những “hậu quả nghiêm trọng” nếu Moskva từ chối đề xuất.
Lệnh ngừng bắn được xem là một giải pháp cấp bách, giúp đóng băng giao tranh và tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán hướng tới một nền hòa bình lâu dài. Phương án này nhận được sự ủng hộ từ Ukraine và nhiều nước châu Âu, đồng thời phù hợp với mong muốn của ông Trump về việc nhanh chóng chấm dứt đổ máu.
Tuy nhiên, sau ba giờ hội đàm kín với ông Putin, Tổng thống Trump đã khiến nhiều người bất ngờ khi thay đổi quan điểm. Trên mạng xã hội, ông viết rằng “cách tốt nhất để chấm dứt cuộc xung đột kinh khủng giữa Nga và Ukraine là đạt được một thỏa thuận hòa bình, chứ không phải là một thỏa thuận ngừng bắn đơn thuần vốn thường khó duy trì”.
Sự thay đổi này đồng nghĩa với việc cuộc chiến ở Ukraine có thể sẽ còn kéo dài, ít nhất là cho đến khi các bên đạt được một thỏa thuận hòa bình, một quá trình có thể mất nhiều tháng.
Đáng chú ý, lập trường mới của ông Trump dường như có sự đồng điệu với quan điểm của Nga. Trước đó, Tổng thống Putin đã phản đối lời kêu gọi ngừng bắn của ông Trump, khẳng định rằng Nga chỉ chấp nhận ngừng bắn khi có một thỏa thuận toàn diện, trong đó lợi ích của Moskva được đảm bảo và các nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột được giải quyết.
Trước đó, ông Trump đã từng công khai chỉ trích và bày tỏ sự thất vọng với ông Putin, thậm chí đưa ra “tối hậu thư” và đe dọa trừng phạt Nga. Tuy nhiên, tại hội nghị thượng đỉnh ở Alaska, ông Trump đã dành cho ông Putin sự đón tiếp nồng ấm, làm dấy lên nghi ngờ về việc liệu ông có thực sự gây áp lực để chấm dứt chiến sự hay không.
Giới quan sát nhận định rằng những tuyên bố của ông Trump sau hội nghị cho thấy ông dường như đã đứng về phía ông Putin trong vấn đề then chốt: lựa chọn giữa một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và một hiệp ước hòa bình toàn diện trong khi giao tranh vẫn tiếp diễn.
Ukraine mong muốn có một lệnh ngừng bắn ngay lập tức vì nhiều lý do. Kể từ khi xung đột nổ ra, Ukraine chưa có một ngày yên bình, và bất kỳ khoảng thời gian tạm ngừng giao tranh nào cũng đều đáng quý.
Trong bối cảnh Nga tiếp tục tấn công các mục tiêu Ukraine, cố vấn của Tổng thống Zelensky, ông Serhiy Leshchenko, nhấn mạnh: “Quan điểm của chúng tôi là ngừng bắn trước, sau đó mới đến những thứ khác. Nếu chúng tôi đàm phán trước khi ngừng bắn, điều đó sẽ gây rủi ro lớn cho Ukraine. Nếu có lệnh ngừng bắn, nó sẽ tạo không gian cho đối thoại”.
Ukraine lo ngại rằng nếu không có lệnh ngừng bắn ngay lập tức, Nga sẽ kéo dài đàm phán, đồng thời tiếp tục gây sức ép trên chiến trường để đạt được lợi thế tối đa. Theo các lãnh đạo Ukraine, ông Putin tin rằng thời gian đang đứng về phía Nga và quân đội nước này sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi đạt được mục tiêu hoặc buộc Kiev phải nhượng bộ.
Sự thay đổi quan điểm của ông Trump có thể tạo lợi thế cho ông Putin và lực lượng Nga, cho phép họ có thêm thời gian để theo đuổi mục tiêu bằng sức ép quân sự.
Matthew Savill, giám đốc tại Viện An ninh Quốc phòng Hoàng gia Anh (RUSI), nhận định: “Nếu mục tiêu của ông Putin là tránh đưa ra cam kết phải ngừng ngay lập tức đà tiến công ở Ukraine, ông ấy dường như đã thành công”.
Hội nghị thượng đỉnh ở Alaska cũng được đánh giá là một thắng lợi ngoại giao đối với Tổng thống Putin, khi ông có cơ hội quay trở lại vũ đài chính trị quốc tế và đối diện với Tổng thống Mỹ ở vị thế ngang hàng, bất chấp những nỗ lực cô lập Nga từ phương Tây.
Những diễn biến này đặt ra nhiều câu hỏi về những gì sẽ diễn ra trong cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Trump tại Nhà Trắng, đặc biệt là sau cuộc đấu khẩu nảy lửa giữa hai nhà lãnh đạo hồi tháng 2.
Mặc dù Ukraine đã nỗ lực xây dựng lại quan hệ với chính quyền ông Trump, hội nghị thượng đỉnh ở Alaska dường như đã làm tan vỡ hy vọng của Ukraine và châu Âu về việc Tổng thống Mỹ sẽ gây sức ép lớn với Nga.
Bình luận viên Greg Myre của NPR nhận định: “Cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Trump tại Nhà Trắng sẽ là cơ hội để Ukraine làm rõ lập trường của Mỹ, để họ có thể tiếp tục kỳ vọng vào một lệnh ngừng bắn tức thời, hay phải sẵn sàng cho quá trình đàm phán thỏa thuận hòa bình vốn vô cùng khó khăn”.
Admin
Nguồn: VnExpress
