Vụ tai nạn thương tâm trên cao tốc Florida, gây ra bởi tài xế Harjinder Singh, một người nhập cư gốc Ấn Độ không có giấy tờ hợp lệ, đã làm dấy lên cuộc tranh luận gay gắt trên khắp nước Mỹ về việc liệu những người nhập cư bất hợp pháp có nên được phép thi bằng lái xe hay không. Vụ việc càng trở nên phức tạp khi Singh được xác định là có bằng lái xe thương mại (CDL) do bang California cấp.
California là một trong số 19 bang và vùng thủ đô Washington cho phép người nhập cư không có giấy tờ tùy thân được thi bằng lái xe. Bang Washington đi đầu trong chính sách này từ năm 1993, trong khi phần lớn các bang còn lại, như Illinois và California, bắt đầu thay đổi luật từ năm 2012. Đa số các bang này là những bang có xu hướng ủng hộ đảng Dân chủ (“bang xanh”), ngoại trừ Utah (thông qua luật từ năm 2005) và Virginia (năm 2020 khi đảng Dân chủ kiểm soát nghị viện). Cần lưu ý rằng, những bằng lái được cấp theo chính sách này không được công nhận là giấy tờ tùy thân liên bang hoặc để sử dụng khi đi máy bay.
Những người ủng hộ chính sách này, chủ yếu là chính quyền các bang, lập luận rằng việc cho phép người nhập cư thi bằng lái sẽ giúp giảm số lượng tài xế không có bảo hiểm, không được đào tạo và kiểm tra, từ đó nâng cao an toàn giao thông. Trung tâm Luật Di trú Quốc gia (NILC), một tổ chức phi lợi nhuận, thậm chí còn kêu gọi tất cả 50 bang nên thực hiện chính sách này, cho rằng nó “xóa bỏ rào cản không cần thiết, đảm bảo mọi người đều có quyền tự do di chuyển trên đường phố Mỹ”.
NILC cũng nhấn mạnh rằng việc cấm người nhập cư thi bằng lái không chỉ gây khó khăn cho việc đóng góp kinh tế của họ mà còn tạo ra nỗi sợ hãi thường trực về việc bị cảnh sát hoặc Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) bắt giữ. Theo NILC, “Bằng lái không chỉ là một loại giấy tờ, mà còn mang lại cơ hội kinh tế, tự do di chuyển và cảm giác gắn bó với cộng đồng. Đây là công cụ thiết yếu giúp mọi người đi làm, đón con, đi khám bệnh một cách dễ dàng và an toàn”.
Tuy nhiên, quan điểm này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các bang có xu hướng ủng hộ đảng Cộng hòa. Họ cho rằng việc cấp bằng lái cho người nhập cư không có giấy tờ là một “chính sách liều lĩnh, đe dọa công dân Mỹ mỗi ngày”. Điển hình là vào năm 2023, Florida đã thông qua Dự luật Thượng viện 1718, trở thành bang đầu tiên vô hiệu hóa một số loại bằng lái do các bang khác cấp cho người nhập cư không có giấy tờ.
Theo luật này, việc lái xe ở Florida với bằng lái “được cấp riêng cho người nhập cư không giấy tờ” hoặc có ghi chú cho thấy tài xế chưa có tình trạng cư trú hợp pháp sẽ bị coi là phạm tội, có thể bị phạt tiền hoặc phạt tù. Tương tự, Thống đốc Tennessee Bill Lee đã ký thông qua đạo luật 749, vô hiệu hóa bằng lái được cấp riêng cho người nhập cư không có giấy tờ ở bang khác, có hiệu lực từ năm 2026. Bang Wyoming cũng đã thông qua một đạo luật tương tự, có hiệu lực từ tháng 7, quy định khung phạt tối đa 6 tháng tù và phạt tiền 750 USD đối với tài xế sử dụng bằng lái dành riêng cho người nhập cư trái phép. Các bang Oklahoma, Alabama, New Hampshire và Montana cũng đang xem xét các dự luật tương tự.
Vụ việc tài xế Singh đã thu hút sự chú ý của chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump, khi lên tiếng chỉ trích bang California về việc cấp bằng lái cho nghi phạm, cáo buộc Thống đốc Gavin Newsom “đùa giỡn với sự an toàn của người dân”. Tuy nhiên, California đã phản bác, cho rằng Singh được cấp giấy phép lao động (EAD) từ năm 2018, dưới thời chính quyền Trump. Các bang đều coi giấy phép lao động được cấp trong quá trình người nhập cư xin tị nạn là căn cứ hợp pháp để họ thi và lấy bằng lái CDL. “Anh ta đã có thể đủ điều kiện thi lấy bằng lái ở bất kỳ bang nào. California tuân thủ luật liên bang, điều Tổng thống không hay biết”, phát ngôn viên của Thống đốc Newsom cho biết.
Trước đó, chính quyền Trump cũng đã kiện New York về Luật Quyền riêng tư và Quyền tiếp cận Bằng lái, còn được gọi là “Luật Đèn xanh”, cho phép tất cả người New York trên 16 tuổi nộp đơn xin cấp giấy phép học lái hoặc bằng lái tiêu chuẩn, phi thương mại, bất kể quốc tịch hay tình trạng cư trú ở Mỹ. Tổng chưởng lý Florida Pam Bondi (sau này là Bộ trưởng Tư pháp Mỹ) đã chỉ trích New York “ưu tiên người nhập cư bất hợp pháp hơn công dân Mỹ”.
Cuộc tranh cãi về việc cấp bằng lái cho người nhập cư không có giấy tờ vẫn tiếp diễn, phản ánh sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội Mỹ về vấn đề nhập cư và an toàn giao thông.
Admin
Nguồn: VnExpress
