Từng say mê trí tuệ nhân tạo (AI) và sử dụng ChatGPT cho mọi việc, từ tìm kiếm thông tin, soạn tin nhắn đến giải trí, tôi dần nhận ra những hệ lụy tiềm ẩn của việc quá phụ thuộc vào công nghệ này. Ban đầu, ChatGPT như một “phép màu” giúp tôi giải quyết mọi vấn đề một cách nhanh chóng.
Sự tiện lợi đó khiến tôi nâng cấp từ phiên bản miễn phí lên các gói Plus và Pro. Tuy nhiên, càng sử dụng, tôi càng cảm thấy bản thân trở nên lười biếng trong suy nghĩ, khả năng phân tích cũng dần mai một, như thể bộ não đang bị bào mòn.
Thực tế, những cảnh báo về việc lạm dụng AI đã xuất hiện ngày càng nhiều. Nhiều người trẻ đang dần đánh mất khả năng tư duy độc lập do quá tin tưởng vào những câu trả lời nhanh gọn và khéo léo của ChatGPT. Sự tiện lợi trước mắt có thể dẫn đến suy giảm trí tuệ về lâu dài.
Đã có trường hợp một người đàn ông 60 tuổi ở Mỹ phải nhập viện sau khi làm theo chế độ ăn do ChatGPT gợi ý. Các chuyên gia giáo dục cũng chỉ ra tình trạng “lãng quên số hóa”, khi học sinh sử dụng AI không còn nhớ nội dung vừa viết và thiếu khả năng lý giải vấn đề. Một nghiên cứu đăng trên cơ sở dữ liệu arXiv cuối năm 2023 cho thấy kết quả học tập của học sinh giảm sút khi ChatGPT được đưa vào giảng dạy so với phương pháp truyền thống.
Tại Việt Nam, với hơn 72,7 triệu người dùng mạng xã hội (chiếm 73,3% dân số, theo thống kê tháng 1/2024), nguy cơ này càng trở nên đáng lo ngại. Vụ việc gần đây tại Vịnh Hạ Long là một ví dụ điển hình. Hàng loạt hình ảnh và câu chuyện do AI tạo ra đã lan tràn trên mạng, đánh vào lòng trắc ẩn của cộng đồng. Câu hỏi đặt ra là, có bao nhiêu người đủ tỉnh táo để phân biệt thật – giả trong bối cảnh thông tin hỗn loạn như vậy?
Một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất là sự tin tưởng tuyệt đối vào ChatGPT, trong khi công cụ này không phải lúc nào cũng đưa ra câu trả lời chính xác. Một đồng nghiệp của tôi từng sử dụng AI để làm bài kiểm tra Pháp luật, và kết quả là 4 trên 5 câu trắc nghiệm trả lời sai so với đáp án chính thức. Bản thân tôi cũng từng thất vọng khi nhờ ChatGPT viết một câu chúc sinh nhật sáo rỗng, thiếu cảm xúc đến mức không thể sử dụng được.
Những câu văn mẫu lặp đi lặp lại, như cấu trúc “Không những… mà còn…”, xuất hiện tràn lan trên mạng xã hội, khiến người đọc cảm thấy nhàm chán. Dần dần, tôi bắt đầu tìm kiếm và trân trọng những nội dung không có dấu vết của AI trên trang cá nhân của bạn bè.
AI có thể là một công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp con người vươn xa hơn. Tuy nhiên, nếu lạm dụng, nó sẽ trở thành “chiếc nạng” khiến chúng ta mất đi khả năng tự bước đi. Vì vậy, hãy sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ, đừng để nó điều khiển suy nghĩ và thay thế trí tuệ của chính mình.
Admin
Nguồn: VnExpress
