Từ thuở nhỏ, tôi đã là một “mọt phim” chính hiệu, không chỉ tìm kiếm sự giải trí mà còn khao khát khám phá cuộc sống và thỏa mãn trí tưởng tượng phong phú của mình. Tôi từng mơ mộng mình là Sinbad dũng cảm, chiến đấu với quái vật để rồi trở về chinh phục trái tim người đẹp.
Lớn lên giữa trang trại ngựa, tôi thấm nhuần sự thay đổi không ngừng của cuộc sống. Một cành cây gãy, một cơn mưa rào cũng đủ làm đổi thay cảnh vật. Chính từ sự hỗn mang đó, tôi hiểu rằng sáng tạo là một giao kèo với sự bất định, là sự hòa quyện giữa hỗn loạn và trật tự. Một thế giới thiếu đi sự hỗn loạn sẽ trở nên tẻ nhạt như khu rừng vắng bóng gió lay.
Những khu rừng tuổi thơ đã chắp cánh cho trí tưởng tượng của tôi bay bổng vào thế giới kỳ diệu của J.R.R. Tolkien, nhà văn mà tôi vô cùng ngưỡng mộ. Tolkien không chỉ chuyển thể thần thoại mà còn khai sinh ra một huyền thoại có sức ảnh hưởng lớn đến cả nền văn hóa. Những bộ phim chuyển thể từ tác phẩm của ông, được quay tại New Zealand, đã mang về doanh thu khổng lồ, góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành du lịch nước này. Điều đó chứng minh rằng, một tác phẩm điện ảnh xuất sắc có thể lan tỏa và tác động đến nhiều lĩnh vực khác.
Phim ảnh và sách vở đã giúp tôi định hình cuộc sống. Giống như câu chuyện về Pinocchio, nếu không vượt qua được những cám dỗ và thử thách, ta có thể biến thành lừa hoặc bị cá voi nuốt chửng. Thực tế hơn, ta có thể trở thành một “quỷ lùn văn phòng” suốt bốn mươi năm, sống một cuộc đời tẻ nhạt, than vãn và đổ lỗi cho số phận.
Càng trưởng thành, tôi càng trở nên kén chọn phim. Một phần vì tính cách thay đổi theo tuổi tác, phần khác vì tôi đã nhiều lần thất vọng với những bộ phim Việt Nam.
Việt Nam là một thế giới rộng lớn và đa dạng, nhưng với một số người nước ngoài, nó vẫn chỉ gợi nhớ về chiến tranh. Tôi muốn khám phá văn hóa và con người Việt Nam qua phim ảnh, nhưng nhiều bộ phim lại thiếu sự sáng tạo và tinh tế. Thay vì kể những câu chuyện sâu sắc, họ lạm dụng những tín hiệu cảm xúc lộ liễu, sử dụng zoom cận, slow motion và nhạc nền ồn ào. Những nhân vật phức tạp với đạo đức vùng xám bị lược bỏ, tạo ra những sản phẩm đơn giản và nhàm chán.
Khi gần như mất hết hy vọng, tôi tìm đến phim kinh dị như một cách giải khuây và bất ngờ nhận thấy một vài điểm sáng. Điện ảnh Việt Nam có thể còn nhiều hạn chế, nhưng phim kinh dị lại có những tác phẩm đáng chú ý như “Thiên linh cái”, “Lời nguyền huyết ngải” và gần đây nhất là “Quỷ cẩu”. Có lẽ, vì có nhiều chủ đề nhạy cảm nên kinh dị trở thành “vùng an toàn hơn” để các đạo diễn thỏa sức sáng tạo.
Tôi quyết định nhìn lại lịch sử điện ảnh Việt Nam với một thái độ kiên nhẫn hơn. Và tôi nhận ra rằng, nghệ thuật và điện ảnh Việt Nam có tiềm năng rất lớn, với nhiều tác phẩm đã giành được giải thưởng quốc tế. Tuy nhiên, nó giống như một người tập gym không có huấn luyện viên cá nhân, thiếu một chiến lược rõ ràng. Sức sáng tạo của các nghệ sĩ dường như bị kìm hãm bởi một rào cản vô hình, xuất phát từ những khó khăn trong quá trình xin cấp phép và phê duyệt, hoặc từ sự khắt khe của các nhà phê bình.
Tôi từng được mời làm chương trình cho một đài truyền hình. Tôi cố gắng mang đến những ý tưởng sáng tạo của mình, nhưng đạo diễn liên tục nhắc nhở tôi phải kiềm chế để tránh vướng phải kiểm duyệt. Điều đó khiến tôi cảm thấy lo lắng và mất tập trung.
Tôi tin rằng, nghệ thuật khi bị kìm hãm sẽ không còn là nghệ thuật nữa.
Trong quá khứ, những tác phẩm không vượt qua được kiểm duyệt sẽ bị vứt vào thùng rác hoặc bị lãng quên trong một nhà kho. Nhưng ngày nay, chúng có thể dễ dàng xuất hiện trên các nền tảng như YouTube và TikTok, và nhiều trong số đó thực sự rất hay và giá trị.
Cấm cái gì thì nghệ sĩ sẽ tìm cách lách cái đó – một cuộc chơi không có hồi kết.
Nghệ thuật, đặc biệt là điện ảnh, là một loại quyền lực mềm. Nhiều quốc gia nghèo khó đã trở nên giàu có nhờ sức mạnh của nghệ thuật, thứ có thể thu hút và giữ chân con người hàng giờ liền. Quyền lực mềm không chỉ mang lại nguồn thu khổng lồ mà còn định hình thương hiệu quốc gia.
Ví dụ, vào những năm 1990, Hàn Quốc nhận ra rằng lợi nhuận của bộ phim “Công viên kỷ Jura” tương đương với lợi nhuận xuất khẩu của 1,5 triệu chiếc xe Hyundai. Điều này đã thúc đẩy chính phủ Hàn Quốc nhận ra tiềm năng kinh tế của ngành công nghiệp văn hóa và bắt đầu đưa ra các chính sách hỗ trợ, giảm kiểm duyệt, cấp vốn và khuyến khích đầu tư vào sản xuất nội dung. Nhờ đó, “Làn sóng văn hóa Hàn Quốc” (Hallyu) đã bùng nổ mạnh mẽ.
Nhật Bản cũng là một ví dụ điển hình. Những nhân vật lịch sử như Oda Nobunaga, Musashi hay hình tượng samurai đã trở thành biểu tượng toàn cầu. Nhiều người phương Tây thậm chí còn biết về lịch sử Nhật Bản nhiều hơn cả lịch sử nước mình.
Người Việt Nam có rất nhiều năng lượng và tài năng nghệ thuật. Tôi tin rằng Việt Nam cần có một cơ chế đầu tư và một tinh thần cởi mở để phát triển phim ảnh và nghệ thuật, tạo dựng quyền lực mềm, thay vì chỉ quảng bá du lịch qua những video về người nước ngoài trên phố Bùi Viện.
Tôi tin rằng với thế hệ trẻ đầy tiềm năng hiện nay, một ngày không xa, nghệ thuật Việt Nam sẽ vượt qua mọi rào cản và đạt được những thành tựu đột phá, thu hút sự quan tâm của cả thế giới.
Admin
Nguồn: VnExpress
