Xơ vữa động mạch, một bệnh lý tiến triển âm thầm nhưng nguy hiểm, là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các biến cố tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Bệnh xảy ra do sự tích tụ mảng bám trên thành động mạch, bao gồm cholesterol, chất béo, canxi và các tế bào viêm, gây hẹp lòng mạch và cản trở lưu thông máu. Theo BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát sự tiến triển của bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong chế độ ăn cho người xơ vữa động mạch là hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa. Các loại chất béo này, thường có nhiều trong mỡ động vật, bơ, da gà, thịt mỡ, làm tăng mức LDL cholesterol (cholesterol xấu), từ đó thúc đẩy quá trình hình thành và phát triển mảng xơ vữa. Thay vào đó, người bệnh nên ưu tiên các chất béo không bão hòa có lợi từ cá béo, quả bơ, dầu ô liu và các loại hạt.
Đường và carbohydrate tinh chế, có nhiều trong bánh kẹo ngọt, nước ngọt có gas, nước tăng lực và bánh mì trắng, cũng cần được kiểm soát chặt chẽ. Chúng làm tăng đường huyết và triglyceride trong máu, góp phần thúc đẩy quá trình viêm và xơ vữa. Lượng đường tiêu thụ hàng ngày nên giảm xuống dưới 25g, ưu tiên ngũ cốc nguyên cám và trái cây tươi thay vì nước ép.
Muối là một yếu tố khác cần hạn chế, vì nó làm tăng huyết áp, gây áp lực lên thành động mạch và thúc đẩy xơ vữa tiến triển. Người bệnh nên giảm lượng muối, nước mắm, nước tương, đồ muối chua và thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, mì ăn liền. Lượng natri khuyến cáo hàng ngày không quá 1.500-2.000 mg (tương đương một thìa cà phê muối).
Rượu bia cũng có thể gây hại cho người bệnh xơ vữa động mạch. Chúng có thể làm tăng huyết áp, triglyceride và nguy cơ hình thành cục máu đông. Uống rượu bia còn khiến mạch máu co giãn bất thường, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Do đó, tốt nhất là nên tránh hoàn toàn hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia.
Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh như xúc xích, thịt nguội, đồ hộp, khoai tây chiên, gà rán thường chứa nhiều muối, chất béo xấu và chất bảo quản, làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể và gây hại cho thành mạch. Thay vào đó, người bệnh nên ưu tiên thực phẩm tươi và chế biến đơn giản như hấp, luộc hoặc nướng ít dầu.
Bên cạnh chế độ ăn uống, việc nhận biết sớm các triệu chứng nghi ngờ xơ vữa động mạch cũng rất quan trọng. Bác sĩ Yến Thủy khuyến cáo những người có các triệu chứng kéo dài như đau ngực, khó thở, chóng mặt, nói khó, yếu tê tay chân hoặc giảm thị lực thoáng qua cần đi khám chuyên khoa tim mạch sớm. Tránh tự ý dùng thuốc không rõ nguồn gốc vì có thể gây tương tác và làm nặng thêm bệnh nền.
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc kiểm soát huyết áp, mỡ máu, chống kết tập tiểu cầu, điều trị đái tháo đường, kết hợp với vật lý trị liệu hoặc can thiệp như đặt stent hoặc bắc cầu mạch nếu hẹp nặng.
Để phòng ngừa và kiểm soát xơ vữa động mạch, người bệnh nên tăng cường ăn rau xanh, trái cây tươi, cá béo, các loại hạt, đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và kiểm soát huyết áp, mỡ máu cũng là những yếu tố quan trọng. Ngoài ra, bổ sung các tinh chất thiên nhiên như GDL-5 (chiết xuất từ phấn mía Nam Mỹ) có thể góp phần giảm lượng cholesterol toàn phần và hạn chế nguy cơ hình thành xơ vữa động mạch.
Admin
Nguồn: VnExpress
