**Cập nhật mới nhất về hướng dẫn điều trị cao huyết áp: Can thiệp sớm để bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ**
Vừa qua, Hội Tim mạch Hoa Kỳ (ACC) cùng 11 tổ chức y tế hàng đầu khác đã công bố hướng dẫn mới nhất về cao huyết áp, đánh dấu bản cập nhật đầu tiên sau 7 năm. Các khuyến cáo này, được công bố trên các tạp chí chuyên ngành Circulation, Hypertension và JACC vào ngày 14/8, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc can thiệp sớm để ngăn ngừa những tổn thương lâu dài do cao huyết áp gây ra.
Tăng huyết áp, thường được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”, hiếm khi có các triệu chứng rõ ràng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng có khoảng 1,5 tỷ người trên toàn thế giới đang phải đối mặt với tình trạng này, với số lượng bệnh nhân gia tăng nhanh chóng ở các quốc gia đang phát triển tại châu Á và châu Phi.
Tại Việt Nam, theo điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam năm 2020, có hơn 12 triệu người mắc bệnh tăng huyết áp, trong đó đáng lo ngại là có đến 9,7 triệu người không hề biết mình mắc bệnh hoặc điều trị không hiệu quả. Nghiên cứu dịch tễ học năm 2022 cho thấy 25% người trưởng thành Việt Nam mắc bệnh tăng huyết áp, nghĩa là cứ 4 người trưởng thành thì có một người mắc bệnh, thậm chí ở một số khu vực, tỷ lệ này lên đến 40%. Theo Hội Tim mạch châu Âu và Hội Tim mạch Việt Nam, tăng huyết áp được xác định khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. Như vậy, huyết áp bình thường cần duy trì ở mức dưới 140/90 mmHg.
Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của việc can thiệp sớm để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Giáo sư Daniel W. Jones, chủ tịch ủy ban biên soạn hướng dẫn và giáo sư danh dự Trường Y Đại học Mississippi, cho biết: “Cao huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu có thể điều chỉnh để phòng ngừa các bệnh tim mạch.”
Không chỉ vậy, việc kiểm soát huyết áp sớm còn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa suy giảm trí tuệ và bảo vệ sức khỏe não bộ. GS Jones khẳng định: “Hiện có bằng chứng rõ ràng và mạnh mẽ hơn cho thấy việc hạ huyết áp tích cực sẽ giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và mất trí nhớ.”
**Những thay đổi quan trọng trong hướng dẫn mới**
Hướng dẫn mới áp dụng công cụ PREVENT, một hệ thống tính toán nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ trong 10-30 năm tới, thay vì sử dụng biểu đồ chung. Công cụ này đánh giá toàn diện các yếu tố như cholesterol, chức năng thận, các vấn đề chuyển hóa, bên cạnh chỉ số huyết áp.
Hướng dẫn khuyến khích các bác sĩ chủ động hơn trong việc kê đơn thuốc kịp thời. Cụ thể, những người bị tăng huyết áp giai đoạn 1 (130-139/80-89 mmHg) nên bắt đầu dùng thuốc nếu thay đổi lối sống trong 3-6 tháng không mang lại hiệu quả. Trước đây, các bác sĩ thường chỉ kê đơn thuốc cho những người có huyết áp trên 140 mmHg. GS Jones nhấn mạnh: “Can thiệp sớm giúp làm chậm tiến trình tăng huyết áp theo tuổi tác và giảm rõ rệt nguy cơ bệnh tim mạch về sau.”
Một thay đổi đáng chú ý khác là khuyến cáo cắt hoàn toàn rượu thay vì chỉ hạn chế như trước đây. GS Jones giải thích: “Lý tưởng nhất là kiêng hoàn toàn. Với những người vẫn muốn uống, phụ nữ nên uống dưới một ly/ngày, nam giới dưới hai ly/ngày.” Ông nói thêm: “Mặc dù mỗi cá nhân có phản ứng khác nhau với rượu và huyết áp, chúng tôi vẫn khuyến cáo kiêng hoàn toàn.”
GS Jones cho biết thêm, khuyến cáo về việc giảm lượng natri hàng ngày từ 2.300 mg xuống 1.500mg cũng là một trong những thay đổi quan trọng nhất trong hướng dẫn 2025. Cần lưu ý rằng một thìa cà phê muối ăn thông thường chứa khoảng 2.325 mg natri, do đó, 1.500 mg natri tương đương với khoảng 2/3 thìa cà phê muối.
Các chuyên gia cũng đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát huyết áp trong thai kỳ để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và con.
**Những nguyên tắc được duy trì**
Bên cạnh những thay đổi, một số tiêu chuẩn từ hướng dẫn cũ vẫn được giữ nguyên, bao gồm việc quản lý căng thẳng thông qua tập luyện và duy trì cân nặng khỏe mạnh, với mục tiêu giảm ít nhất 5% trọng lượng cơ thể ở những người thừa cân hoặc béo phì.
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh tiếp tục đóng vai trò then chốt. Các khuyến cáo khuyến khích chế độ ăn giàu rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu các loại, hạt và sản phẩm sữa ít béo, kết hợp với thịt nạc, gia cầm, cá…
Các chuyên gia tin rằng những thói quen lành mạnh này, kết hợp với sự can thiệp y tế kịp thời khi cần thiết, có thể giúp giảm đáng kể các biến chứng lâu dài do cao huyết áp gây ra, bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ một cách hiệu quả.
Admin
Nguồn: VnExpress
