Khi chứng kiến làn sóng biểu tình lan rộng khắp Tây Ban Nha vào giữa mùa hè hoặc việc tỷ phú Jeff Bezos tổ chức đám cưới xa hoa ở Venice, Italy hồi tháng 5, Noel Josephides, Chủ tịch công ty lữ hành Sunvil chuyên phục vụ khách hàng cao cấp từ năm 1970, không khỏi thốt lên: “Tôi đã nói trước rồi mà.”
Hơn một thập kỷ trước, Josephides đã cảnh báo về cuộc khủng hoảng du lịch quá tải, một hệ quả từ sự bùng nổ của các hãng hàng không giá rẻ và sự trỗi dậy của mô hình cho thuê nhà ngắn hạn qua Airbnb. Sự kết hợp này đã thu hút lượng khách du lịch khổng lồ, đẩy giá xuống thấp và mở ra một kỷ nguyên du lịch đại trà giá rẻ.
Mùa hè năm nay ở châu Âu hoàn toàn trái ngược với sự yên bình của năm 2020, thời điểm nhiều điểm đến từng cam kết “tái thiết du lịch theo hướng bền vững”. Tuy nhiên, ngay khi các biện pháp hạn chế được dỡ bỏ, mọi thứ lại trở về quỹ đạo cũ, thậm chí còn tồi tệ hơn do làn sóng “du lịch trả thù”.
Đối với một số người, ký ức về những ngày phong tỏa dường như trở nên đẹp đẽ hơn bao giờ hết. Maite Domingo Alegre, một cư dân Barcelona, chia sẻ: “Tôi nhớ những buổi đi bộ gần Las Ramblas, khi có thể nghe thấy tiếng chim hót và tiếng chuông nhà thờ ngân vang.” Trước đây, Alegre chưa từng để ý đến tiếng chuông nhà thờ, nhưng giờ đây, nó đã bị át đi bởi sự ồn ào do du lịch mang lại.
Alegre, một giáo viên tiếng Anh, sống ngay tại trung tâm lịch sử gần nhà thờ lớn Barcelona và làm việc gần Las Ramblas. Hiện nay, du lịch ở Barcelona diễn ra quanh năm, không còn tính mùa vụ, với số lượng du khách áp đảo so với cư dân địa phương.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở Venice, Italy. Trong MV mới nhất của mình, nhạc sĩ địa phương Ornello hóa thân thành một phi hành gia lạc lõng giữa biển người. Ngoài đời, dưới tên thật Alessio Centenaro, anh cũng cảm thấy xa lạ ngay tại quê hương mình. Mỗi khi đạp xe vào Chủ nhật, anh thường bị bao vây bởi hàng trăm du khách. “Vào những lúc đó, tôi nhận ra mình mới là người xa lạ,” anh tâm sự.
**Từ “Bí mật” Đến Quá Tải**
Trong suốt nửa thế kỷ qua, Josephides đã chứng kiến nhiều điểm đến du lịch từ chỗ quyến rũ trở nên quá tải. Theo ông, quá trình này thường diễn ra theo một kịch bản quen thuộc: ban đầu, một công ty lữ hành khám phá ra một vùng đất ít người biết đến và đưa nó vào danh sách các tour du lịch. Vài mùa đầu tiên là thời kỳ “hoàng kim”, khi du khách được tận hưởng sự yên tĩnh và người dân địa phương có thêm thu nhập.
Tuy nhiên, tin tức về điểm đến này dần lan rộng. Một hãng hàng không giá rẻ quyết định mở đường bay đến địa điểm đó, khai thác tiềm năng du lịch. Đến năm sau, các đối thủ cạnh tranh vội vã nối gót, lo sợ bỏ lỡ cơ hội. Kết quả là, “điểm đến bí mật” nhanh chóng trở nên quá tải, và du khách lại tiếp tục tìm kiếm “vùng đất mới”, lặp lại vòng tuần hoàn.
Josephides cho biết đảo Samos, Hy Lạp, đang là “ứng viên” tiếp theo. Hiện tại, chỉ có một chuyến bay thẳng mỗi tuần từ Anh đến Samos. Tuy nhiên, sang năm, TUI đã lên lịch bay vào thứ Năm và Chủ nhật, trong khi Jet2 mở bốn chuyến bay.
Ngay cả những điểm đến nổi tiếng cũng trở thành nạn nhân của chính sự hấp dẫn của mình. Sân bay ở Corfu và Crete, Hy Lạp, hiện đang quá tải do số lượng chuyến bay khổng lồ. Du khách bình dân thường không chọn những địa điểm ít tên tuổi, mà các chuyến bay giá rẻ tập trung vào một vài điểm đến nhất định. “Người dân phản đối là hoàn toàn có lý, vì mọi thứ đã vượt khỏi tầm kiểm soát,” Josephides nhận định.
**Chiến Dịch Chống Du Lịch Quá Tải**
Pedro Homar, Giám đốc du lịch thành phố Palma, Tây Ban Nha, hiểu rõ áp lực này. Ông đang phải đối mặt với hai luồng ý kiến trái chiều: một bên là những hành vi thiếu văn minh của du khách, và bên còn lại là yêu cầu hành động từ người dân địa phương.
“Chúng ta cần đảm bảo du lịch bền vững. Nền kinh tế của chúng ta phụ thuộc vào du lịch, vì vậy nếu du lịch không bền vững, chúng ta sẽ không có tương lai,” ông nhấn mạnh.
Sau đại dịch, Palma đã ngừng các hoạt động quảng bá trực tiếp. Thay vào đó, thành phố triển khai các chiến dịch truyền thông, thậm chí sử dụng quảng cáo để lên án những hành vi thiếu văn hóa tại một số khu nghỉ dưỡng.
Năm 2022, Palma giới hạn số lượng tàu du lịch cập cảng tối đa ba chiếc mỗi ngày (mặc dù cảng có khả năng đón sáu chiếc). Barcelona cũng đã làm theo, công bố kế hoạch đóng cửa hai trong số bảy bến tàu từ năm 2026. Thành phố cấm Airbnb và các căn hộ cho thuê ngắn hạn trong khu dân cư trung tâm, đồng thời giới hạn số lượng giường khách sạn ở mức 12.000: muốn mở khách sạn mới thì phải có một khách sạn khác đóng cửa.
Palma cũng đã thành lập một quỹ trị giá 50 triệu euro để mua lại và loại bỏ các khách sạn lỗi thời, thường là những khách sạn giá rẻ thu hút khách du lịch bình dân.
Nhiều điểm đến đã áp dụng mức phí cao để hạn chế khách du lịch đại trà. Bhutan thu phí “phát triển bền vững” 100 USD mỗi ngày. Rwanda bán giấy phép trekking ngắm khỉ đột với giá 1.500 USD mỗi người. Venice áp dụng phí 10 euro cho khách du lịch vãng lai, nhưng chính người dân địa phương lại chỉ trích biện pháp này vì biến thành phố thành sân chơi của người giàu.
Homar cho rằng các điểm đến có quyền lựa chọn khách du lịch, giống như việc lựa chọn khách mời đến dự bữa tối. Họ muốn đón tiếp những du khách tôn trọng văn hóa, lối sống và truyền thống của địa phương. “Nếu bạn đến mà không có thái độ tôn trọng, thì xin lỗi, chúng tôi không cần bạn,” ông khẳng định.
Josephides thẳng thắn hơn: “Họ không muốn khách du lịch nghèo nữa. Nghe có vẻ tàn nhẫn, vì ai cũng có quyền đi nghỉ, nhưng số lượng du khách ngày càng vượt quá tầm kiểm soát.” Hiện tại, phần lớn các điểm đến ở châu Âu mới chỉ dừng lại ở việc giới hạn số lượng khách, chứ chưa tính đến việc loại bỏ hoàn toàn phân khúc du lịch giá rẻ.
Ruben Santopietro, CEO của Visit Italy, cho rằng việc lấy lại thiện cảm của người dân địa phương cũng quan trọng không kém việc kiểm soát đám đông. Một thành phố mà người dân không hài lòng sẽ không thể vận hành đúng nghĩa. Ông cảnh báo rằng Rome, Florence và Naples đã gần như nghẹt thở vì du khách.
Giáo sư Estrella Diaz Sanchez của Đại học Castilla-La Mancha, Tây Ban Nha, nhận định: “Các điểm đến có thể phục hồi, nhưng cần thời gian. Sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu kiểm soát ngay từ đầu, thay vì sửa sai về sau.”
Admin
Nguồn: VnExpress
