Trong bối cảnh các trung tâm dữ liệu (DC) đào tạo trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng tiêu thụ nhiều năng lượng, Trung Quốc đang cho thấy lợi thế nhờ những khoản đầu tư lớn vào năng lượng bền vững.
Bà Rui Ma, CEO công ty nghiên cứu AlphaWatch và nhà sáng lập Tech Buzz China, sau chuyến thăm Trung Quốc, đã chia sẻ trên mạng xã hội X rằng chính phủ nước này đang tập trung phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, từ thủy điện tiên tiến đến điện hạt nhân thế hệ mới, đảm bảo nguồn cung dồi dào và chi phí thấp.
Theo bà, sự dư thừa năng lượng này là điều “không thể tưởng tượng” đối với giới nghiên cứu AI tại Mỹ. Trong khi ở Trung Quốc, người dân xem việc cung cấp năng lượng là điều hiển nhiên, thì tại Mỹ, sự phát triển AI luôn đi kèm với những tranh luận về mức tiêu thụ điện của các trung tâm dữ liệu và những hạn chế của lưới điện.
Sự bùng nổ của AI tạo sinh đã thúc đẩy các công ty xây dựng hàng loạt trung tâm dữ liệu, vốn là nền tảng sức mạnh của mọi mô hình AI. Tuy nhiên, các DC này lại tiêu thụ năng lượng lớn hơn nhiều so với các nhà máy thông thường. McKinsey dự báo các công ty trên toàn cầu có thể chi tới 6,7 tỷ USD cho năng lực trung tâm dữ liệu mới từ năm 2025 đến 2030 để đáp ứng nhu cầu AI.
Các DC chứa vô số máy chủ lưu trữ và xử lý dữ liệu, tiêu thụ lượng điện năng khổng lồ. Một trung tâm dữ liệu quy mô trung bình có thể “ngốn” điện tương đương một thành phố nhỏ. Theo nhà phân tích công nghệ Jack Gold, cơ sở như xAI của Elon Musk ở Tennessee cần lượng điện tương đương hàng chục nghìn ngôi nhà.
Trong khi đó, nhu cầu năng lượng cho AI tại Mỹ đang gặp phải những hạn chế từ lưới điện vốn đã yếu kém. Goldman Sachs cảnh báo đây là một nút thắt cổ chai có thể kìm hãm sự phát triển của AI. Nghiên cứu của Goldman Sachs chỉ ra rằng nhu cầu điện năng vô độ của AI đang vượt quá chu kỳ phát triển kéo dài hàng thập kỷ của lưới điện Mỹ, tạo ra một điểm nghẽn nghiêm trọng.
Lưới điện hiện đại là một hệ thống phức tạp gồm các nhà máy điện, trạm biến áp và đường dây truyền tải phân phối trên diện rộng. Việc tăng thêm các trung tâm dữ liệu AI khổng lồ có thể khiến lưới điện địa phương quá tải, vì mỗi nhà máy đều có công suất cung cấp tối đa.
Nhiều báo cáo cho thấy lĩnh vực năng lượng tại Mỹ còn nhiều điểm yếu. Nhiều nơi như California và Arizona phải cắt điện luân phiên khi nhu cầu tăng cao. Việc đặt các trung tâm dữ liệu quy mô lớn vào những khu vực này càng làm trầm trọng thêm thách thức. Các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời đang phát triển mạnh mẽ, nhưng chưa đủ ổn định để vận hành liên tục.
Điện hạt nhân cũng là một giải pháp tiềm năng, và nhiều nơi ở Mỹ đang xem xét khôi phục các nhà máy cũ hoặc xây dựng nhà máy mới. Tuy nhiên, các nhà máy quy mô lớn đòi hỏi chi phí cao và thời gian xây dựng kéo dài.
Theo một nghiên cứu của Deloitte, lưới điện là yếu tố hạn chế rõ ràng đối với sự phát triển cơ sở hạ tầng trung tâm dữ liệu tại Mỹ. Lưới điện của nhiều thành phố quá yếu, buộc một số công ty phải tự xây nhà máy riêng. Đồng thời, người dân ngày càng lo ngại về hóa đơn tiền điện tăng cao, một phần do chi phí vận hành các trung tâm dữ liệu.
Ngược lại, các chuyên gia đánh giá rằng điện không phải là vấn đề lớn ở Trung Quốc. David Fishman, chuyên gia năng lượng Trung Quốc, nhận xét rằng mặc dù nhu cầu điện của Trung Quốc cao hơn tổng mức tiêu thụ hàng năm của Đức, nước này không lo thiếu điện nhờ việc phủ kín các vùng nông thôn bằng điện mặt trời và đầu tư mạnh vào các nguồn năng lượng khác.
Theo ông Fishman, sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực năng lượng là kết quả của nhiều thập kỷ đầu tư có chủ đích vào mọi khía cạnh của ngành, từ sản xuất, truyền tải đến điện hạt nhân thế hệ mới. Biên độ dự trữ của quốc gia này luôn duy trì ở mức cao, cho phép họ xem các trung tâm dữ liệu AI như một cách để hấp thụ nguồn cung dư thừa.
Sự khác biệt về quản trị cũng là một yếu tố quan trọng. Tại Trung Quốc, quy hoạch năng lượng được điều phối bởi chính sách kỹ trị dài hạn, xác định các quy tắc của thị trường trước khi đầu tư. Điều này đảm bảo việc xây dựng cơ sở hạ tầng diễn ra theo dự đoán nhu cầu, thay vì phản ứng lại nhu cầu.
Trong khi đó, ở Mỹ, các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn phụ thuộc nhiều vào đầu tư tư nhân, vốn thường đòi hỏi lợi nhuận ngắn hạn. Điều này gây khó khăn cho các dự án điện, vốn có thể mất cả thập kỷ để xây dựng và hoàn vốn.
Cách tiếp cận văn hóa cũng đóng vai trò quan trọng. Năng lượng được coi là nền tảng ở Trung Quốc, có ý nghĩa về mặt kinh tế và chiến lược. Việc sử dụng than đá không bị coi là “xấu xa”, mà chỉ là lỗi thời so với năng lượng xanh. Cách tiếp cận thực dụng này cho phép các nhà hoạch định chính sách tập trung vào hiệu quả hơn là các tranh cãi.
Ông Fishman kết luận rằng nếu không có sự thay đổi mạnh mẽ trong cách xây dựng và tài trợ cho cơ sở hạ tầng năng lượng, khoảng cách giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ ngày càng nới rộng trong những năm tới.
Admin
Nguồn: VnExpress
