UBND tỉnh Quảng Ngãi vừa chính thức xác lập quyền sở hữu toàn dân đối với tượng thần Hanuman quý hiếm, đồng thời giao Bảo tàng Tổng hợp tỉnh tiếp nhận và bảo quản hiện vật có giá trị này. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh sẽ chịu trách nhiệm hướng dẫn, phối hợp với các đơn vị liên quan để thực hiện chi trả tiền thưởng cho ông Lục, người đã phát hiện và giao nộp cổ vật.
Theo đánh giá của giới chuyên gia, bức tượng Hanuman có niên đại từ thế kỷ XI-XII, mang đậm dấu ấn lịch sử của vùng đất Quảng Ngãi, thể hiện kỹ thuật điêu khắc tinh xảo và chịu ảnh hưởng sâu sắc của Ấn Độ giáo. Đây là một hiện vật độc đáo, cần được bảo tồn cẩn trọng và giới thiệu rộng rãi đến công chúng.
Ông Lục, người dân thôn Tuyết Diêm 3, xã Vạn Tường (trước đây là xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn), kể lại rằng vào đầu năm 2021, trong một lần đi câu cá tại khu vực Vũng Buồn (biển Dung Quất), ông tình cờ phát hiện nhiều mảnh gốm vỡ. Tò mò, ông đã lặn xuống độ sâu 3-4 mét, cách bờ biển khoảng 50 mét và phát hiện phần tượng đá nhô lên khỏi lớp cát.
Đến tháng 3/2021, ông Lục cùng người thân đã tiến hành trục vớt bức tượng và thuê xe cẩu để đưa về nhà. Do tượng có trọng lượng lên đến khoảng 150 kg, quá trình vận chuyển gặp không ít khó khăn.
Thời gian đầu, bức tượng đá được đặt trong nhà và ít ai để ý đến. Tuy nhiên, sau đó, nhiều người hiếu kỳ đã tìm đến xem, thậm chí có người trả giá tới 2 tỷ đồng để sở hữu. Mặc dù vậy, ông Lục đã từ chối bán vì cho rằng bức tượng mang yếu tố tâm linh. Đến năm 2023, ông được chính quyền địa phương vận động và đồng ý giao nộp cổ vật cho Nhà nước để phục vụ công tác bảo tồn và phát huy giá trị.
Ông Lục chia sẻ: “Tôi bàn giao bức tượng với mong muốn nó sẽ được gìn giữ cẩn thận và trưng bày để nhiều người cùng biết đến giá trị của nó.”
Trước đó, Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi đã thành lập hội đồng giám định để đánh giá giá trị của bức tượng. Kết quả giám định cho thấy tượng thần khỉ Hanuman được làm bằng đá sa thạch hạt mịn, có chiều cao 84 cm, chiều ngang 40 cm và nặng 150 kg. Tượng bao gồm phần bệ đá bát giác cao 14 cm và phần thân tượng cao 70 cm, được thể hiện trong tư thế ngồi.
Các chi tiết trên tượng như khối đầu tròn, mắt lồi, sống mũi cao, miệng rộng, cùng các hoa văn vòng tròn và tua lục lạc quanh bụng mang đậm phong cách điêu khắc Champa muộn, đồng thời chịu ảnh hưởng của nghệ thuật Khmer.
Các nhà nghiên cứu đánh giá tượng Hanuman ở Quảng Ngãi là một hiện vật có kích thước lớn, còn khá nguyên vẹn và mang giá trị so sánh quan trọng trong nghiên cứu về văn hóa Champa. Họ cũng đưa ra giả thuyết rằng hiện vật này có thể xuất phát từ phế tích tháp Chánh Lộ, nơi đã từng phát hiện hàng trăm tác phẩm điêu khắc Champa vào năm 1927.
Trong Ấn Độ giáo, Hanuman là vị thần khỉ, một nhân vật trung tâm của sử thi Ramayana, tượng trưng cho sức mạnh, lòng trung thành và trí tuệ. Hình tượng Hanuman được người Champa thờ phụng rộng rãi, thể hiện rõ trong nhiều di tích, đền tháp dọc miền Trung Việt Nam.
Quảng Ngãi là một vùng đất có nhiều dấu tích của nền văn hóa Champa. Các cuộc khai quật khảo cổ học tại Chánh Lộ, Tịnh Châu, Mộ Đức đã phát hiện nhiều tượng đá, phù điêu và gạch Champa, minh chứng cho sự hiện diện và ảnh hưởng của nền văn hóa này trên vùng đất Quảng Ngãi. Việc phát hiện và bảo tồn tượng thần Hanuman càng làm phong phú thêm những giá trị văn hóa lịch sử của tỉnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
