Nhiều trường đại học khu vực phía Bắc đang gặp khó khăn trong quá trình lọc ảo, dù đã thực hiện 2-3 lần nhưng dữ liệu vẫn còn sai sót, gây ảnh hưởng lớn đến công tác tuyển sinh. Tình trạng này khiến thí sinh và phụ huynh không khỏi lo lắng, hoang mang.
Ông Nguyên, người phụ trách tuyển sinh của một trường đại học phía Bắc, chia sẻ sự bất ngờ trước những rối loạn trong mùa tuyển sinh năm nay, vượt xa những lo ngại ban đầu khi quy chế tuyển sinh được ban hành.
Trên các diễn đàn trực tuyến, nhiều thí sinh bày tỏ tâm trạng “ngồi trên đống lửa” trong suốt thời gian chờ đợi điểm chuẩn, đặc biệt sau khi đã trải qua quá trình đăng ký nguyện vọng đầy căng thẳng.
Quỳnh Anh, một thí sinh ở Hà Nội, đã đăng ký hơn 30 nguyện vọng vào các trường khối kinh tế và một số trường tư thục với mong muốn “chống trượt”. Dù đạt 22,75 điểm tổ hợp D01 và có chứng chỉ IELTS 7.0, Quỳnh Anh vẫn không khỏi bất an. Nữ sinh chia sẻ, khác với các năm trước, thời điểm này em đã có thể biết mình trúng tuyển một vài nguyện vọng, nhưng năm nay mọi thứ trở nên khó đoán và phức tạp hơn với cách quy đổi điểm chuẩn của các trường.
Nhiều thí sinh, phụ huynh và chuyên gia tuyển sinh đều dùng những từ như “rối loạn”, “phức tạp” để mô tả về mùa tuyển sinh năm nay.
Những thay đổi trong kỳ tuyển sinh năm 2024 xuất phát từ việc lứa học sinh đầu tiên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 (chương trình mới) sẽ tốt nghiệp vào năm 2025. Kỳ thi tốt nghiệp THPT chỉ còn 4 môn, tạo ra số lượng tổ hợp xét tuyển kỷ lục là 344. Bên cạnh đó, việc các trường không được xét tuyển sớm và phải đợi đến khi có điểm thi tốt nghiệp THPT mới bắt đầu xét tuyển chung cũng làm tăng số lượng nguyện vọng đăng ký lên đến 7,6 triệu, trung bình gần 9 nguyện vọng/thí sinh, cao hơn nhiều so với con số 5 của các năm trước.
Để đảm bảo công bằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các trường quy đổi điểm tương đương giữa các phương thức và tổ hợp xét tuyển về cùng một thang điểm. Mặc dù chủ yếu sử dụng phương pháp bách phân vị, mỗi trường lại có công thức tính riêng, dựa trên nhiều yếu tố như phổ điểm thi, kết quả học tập của sinh viên các khóa trước và đặc thù của ngành và trường. Theo Bộ, điều này giúp tránh tình trạng các trường phân chia chỉ tiêu theo từng phương thức, đẩy điểm chuẩn theo kết quả thi tốt nghiệp THPT lên quá cao.
Tuy nhiên, theo ông Bằng, lãnh đạo phụ trách tuyển sinh một trường phía Bắc, số lượng nguyện vọng lớn và công thức tính điểm phức tạp đã khiến hệ thống xét tuyển chung phải xử lý một lượng dữ liệu khổng lồ, gây khó khăn cho việc tối ưu thuật toán và lọc ảo.
PGS.TS Lê Hữu Lập, nguyên Phó giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, cho rằng cách quy đổi điểm của Bộ không thực sự giải quyết được vấn đề “công bằng” vì mỗi trường được tự quyết định hệ số và công thức riêng, dẫn đến việc ưu tiên các phương thức xét tuyển mà họ mong muốn. Ông Lập đưa ra ví dụ, một học sinh xét điểm thi tốt nghiệp THPT kết hợp chứng chỉ IELTS 6.5 có thể đạt 25 điểm ở trường A nhưng lại thành 27-28 điểm ở trường B. “Công thức tính điểm quy đổi không dựa trên một quy chuẩn chung nào dẫn đến tình trạng trăm hoa đua nở”, ông nói.
Ông Bằng cũng đồng tình với nhận định này. Việc mỗi trường quy đổi điểm thi đánh giá năng lực hay chứng chỉ quốc tế ra một mức khác nhau trên thang 30, đặc biệt là cách quy đổi chứng chỉ tiếng Anh, đã tạo ra sự chênh lệch lớn về tổng điểm xét tuyển. Điều này làm “méo mó” điểm xét tuyển và gây hiểu sai về điểm chuẩn của từng trường. Thậm chí, có thể xuất hiện tình trạng một số trường có mức điểm chuẩn cao hơn cả các trường top đầu, mặc dù thực chất kết quả của thí sinh trúng tuyển vào trường đó lại thấp hơn.
Ngoài ra, còn có tình trạng quy đổi điểm một cách khiên cưỡng. Nhiều trường đã quy định điểm sàn xét học bạ là 21 và điểm sàn xét điểm đánh giá năng lực (HSA) là 75/150 trong đề án tuyển sinh. Sau khi có điểm thi tốt nghiệp, họ lại quy định điểm sàn là 19. Theo quy định của Bộ, các trường phải đưa ra một công thức để ba mức điểm này tương đương nhau.
Ông Phong, trưởng phòng Đào tạo một đại học phía Nam, chỉ ra thực trạng các trường phải tuyển những thí sinh không thực sự phù hợp do thiếu dữ liệu. Theo ông, để công thức quy đổi chính xác, cần phải có đầy đủ dữ liệu điểm của các kỳ thi. Tuy nhiên, các trường chỉ được cung cấp bách phân vị điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm đánh giá năng lực mà không có dữ liệu điểm học bạ.
Ông Phong lấy ví dụ, công thức của trường A quy định điểm chuẩn theo kết quả thi tốt nghiệp là 22 tương đương với 26 điểm học bạ, chênh lệch 4 điểm. Nhưng thực tế, kết quả học bạ của thí sinh đăng ký vào trường quá cao, độ chênh lệch phải từ 5 trở lên. Nếu giữ nguyên mức 4 như hiện tại, tỷ lệ trúng tuyển bằng học bạ sẽ áp đảo. Do mọi thông tin đã được công bố, trường không thể điều chỉnh và đành chấp nhận tuyển cả những thí sinh không phù hợp.
“Chúng ta đang làm một công thức cố định trên nền tảng điểm số bất định, nên chắc chắn sẽ có những phát sinh gây rối rắm. Điểm số là thứ thay đổi, trong khi các trường lại không nắm dữ liệu đầy đủ trong tay để phân tích”, ông nói.
Một nguyên nhân khác dẫn đến sự rối loạn trong xét tuyển đại học là quy chế tuyển sinh được ban hành khá muộn, vào tháng 4, khiến nhiều trường bị động vì đã có định hướng tuyển sinh từ trước. Ông Bằng nhận định cơ quan quản lý và các nhóm trường chưa hình dung hết độ phức tạp của dữ liệu nên chưa có đầy đủ phương án ứng phó.
Ví dụ, hệ thống tối ưu và lọc ảo của 65 trường miền Bắc do Đại học Bách khoa Hà Nội làm đầu mối phải tính điểm xét tuyển của từng trường theo công thức riêng, dẫn đến cách hiểu thông tin không đồng nhất. Mỗi lần như vậy lại phải chạy lại dữ liệu, tốn nhiều nguồn lực và thời gian, gây ra tình trạng sập hệ thống. “Đến hết ngày 21/8, chúng tôi vẫn chưa thể dự kiến điểm chuẩn”, ông Bằng cho biết.
Ông Lê Hữu Lập cho rằng các trường không thể đưa ra công thức quy đổi điểm khi chưa có kết quả thi tốt nghiệp THPT vì đề thi các năm có độ khó khác nhau. Trong khi đó, thí sinh phải đăng ký nguyện vọng ngay sau khi biết điểm, khiến các trường phải vội vã đưa ra cách tính ở phút chót, gây rối ren cho cả thí sinh.
Đại diện một trường khác ở phía Nam dùng từ “cập rập, rối rắm” để mô tả tình hình do những quy định, hướng dẫn của Bộ đưa ra ở “phút 89” và thay đổi liên tục. Ví dụ như việc tính chênh lệch điểm giữa các tổ hợp xét tuyển, ban đầu không được Bộ dự tính nhưng sau đó lại được đưa ra.
Hay như trường hợp Đại học Sài Gòn phải bỏ xét tuyển điểm đánh giá năng lực ở 5 ngành dùng tổ hợp xét tuyển gốc A00, C00 do Đại học Quốc gia TP HCM không công bố quy đổi điểm ở hai tổ hợp này, sau đó xét tuyển trở lại khi Đại học Quốc gia bổ sung.
Trước những bất cập này, ông Bằng đề xuất Bộ nên định hướng các trường sử dụng bài thi chung như kỳ thi tốt nghiệp THPT với độ phân hóa và ổn định đồng đều giữa các môn và giữa các năm. Các trường cũng có thể sử dụng thêm một số kết quả khác đáng tin cậy để xét tuyển như các bài thi đánh giá năng lực, chứng chỉ quốc tế. “Khi đó, Bộ đưa ra công thức quy đổi chung, đảm bảo dữ liệu chuẩn để tránh tình trạng phức tạp như hiện nay”, ông nói.
TS Lê Trung Đạo, Phó hiệu trưởng trường Đại học Tài chính – Marketing, đồng tình với ý kiến này. Theo ông, một khung chung để điều tiết giữa các trường sẽ tránh sự chênh lệch quá lớn, có thể gây ra bất công.
Trong khi đó, đại diện một đại học phía Nam đề xuất bỏ việc quy đổi điểm tương đương giữa các phương thức. “Nếu Bộ vẫn giữ yêu cầu này, nhiều khả năng trường tôi sẽ bỏ phương thức xét học bạ hoặc xây dựng công thức để khống chế lượng thí sinh trúng tuyển bằng phương thức này ở mức rất nhỏ, khoảng 10%”, ông nói.
Ông Lê Hữu Lập kiến nghị xem xét lại toàn bộ những điểm còn tồn tại, gây phức tạp cho hệ thống tuyển sinh và thí sinh, đặc biệt là việc quy đổi điểm chuẩn, vì thực tế điểm của các phương thức không hề tương đồng do tính chất và độ khó khác nhau. “Giải pháp có thể là quay về mô hình chia phần trăm chỉ tiêu cho các phương thức. Nếu muốn đảm bảo công bằng cho thí sinh, Bộ có thể quy định các trường phải dành tối thiểu bao nhiêu chỉ tiêu để xét bằng điểm thi tốt nghiệp THPT”, ông Lập đề xuất.
Những bất cập và khó khăn trong công tác tuyển sinh đại học năm nay đòi hỏi các cơ quan quản lý, các trường đại học và các bên liên quan cần sớm có những điều chỉnh và giải pháp phù hợp để đảm bảo quyền lợi của thí sinh và nâng cao chất lượng tuyển sinh.
Admin
Nguồn: VnExpress
