Chiều 23/8, tại TP HCM, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã có buổi gặp mặt thân mật với đại diện cán bộ hưu trí ngành khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông. Sự kiện nhằm tri ân những đóng góp to lớn của các thế hệ đi trước, đồng thời chia sẻ về sứ mệnh mới của Bộ sau khi hợp nhất. Đây là một trong những hoạt động kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống của ngành.
Buổi gặp mặt có sự tham dự của các Thứ trưởng Bùi Thế Duy, Lê Xuân Định, Hoàng Minh và Bùi Hoàng Phương.
Trong không khí trang trọng và xúc động, Bộ trưởng bày tỏ niềm vui khi được gặp gỡ những cán bộ lão thành, những người đã dành cả cuộc đời cống hiến cho sự phát triển của ngành, như ông Đỗ Trung Tá (nguyên Bộ trưởng Bưu chính Viễn thông), ông Nguyễn Bá (nguyên Tổng giám đốc VNPT), bà Hà Tố Nga (nguyên Giám đốc Viettel phía Nam), ông Nguyễn Ngọc Trân (nguyên Phó chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước), ông Trần Việt Thanh (nguyên Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ) và ông Lê Văn Khôi (nguyên Giám đốc Trung tâm Hạt nhân TP HCM).
Mở đầu, Bộ trưởng đã ôn lại lịch sử 80 năm hình thành và phát triển của ngành, điểm lại những dấu mốc và thành tựu đáng tự hào.
Ngày 15/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký quyết định thành lập Ban Giao thông chuyên môn, đánh dấu ngày truyền thống của ngành bưu điện. Bác Hồ từng căn dặn: “Thông tin liên lạc là dây thần kinh, là mạch máu của con người”. Trong quá trình phát triển, ngành đã trải qua nhiều giai đoạn, có lúc hoạt động độc lập, có lúc sáp nhập với các ngành khác, như Nha Bưu điện và Vô tuyến thuộc Bộ Giao thông Công chính, Tổng cục Bưu điện trực thuộc Chính phủ, Tổng cục Bưu điện thuộc Bộ Giao thông Bưu điện…
Năm 2002, Bộ Bưu chính Viễn thông ra đời, đến năm 2007 sáp nhập với khối báo chí và xuất bản thành Bộ Thông tin và Truyền thông. Từ ngày 1/3/2025, lĩnh vực bưu chính viễn thông sẽ hợp nhất với Bộ Khoa học và Công nghệ.
Về ngành khoa học công nghệ, năm 1959, Ủy ban Khoa học Nhà nước được thành lập, đến năm 1993 đổi tên thành Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, và chính thức mang tên Bộ Khoa học và Công nghệ từ năm 2002 khi lĩnh vực môi trường tách ra.
Từ năm 2014, ngày 18/5 hàng năm được chọn là Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam, gắn liền với lời dạy của Bác Hồ: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra, rồi trở lại phục vụ sản xuất”.
Bộ trưởng nhấn mạnh, dù trải qua nhiều giai đoạn phát triển, hai ngành khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông đều có chung một cội nguồn, cùng chia sẻ niềm tự hào và cả những mất mát to lớn, khi hơn 12.000 cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh trong các cuộc chiến tranh.
Theo Bộ trưởng, phạm vi của ngành hiện nay bao gồm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính viễn thông, công nghệ công nghiệp số, chuyển đổi số, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn đo lường chất lượng và năng lượng nguyên tử. Đây đều là những lĩnh vực hạ tầng then chốt trong kỷ nguyên số và kỷ nguyên tri thức.
Nhìn lại những thành tựu nổi bật, Bộ trưởng khẳng định, trong bốn thập kỷ Đổi Mới, khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông đã tạo ra những bước ngoặt quan trọng cho đất nước.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, khoa học công nghệ đã góp phần đưa Việt Nam từ một nước thiếu lương thực trở thành cường quốc xuất khẩu gạo, cà phê và hồ tiêu hàng đầu thế giới.
Về công nghệ, Việt Nam đã chuyển từ nhập khẩu sang làm chủ nhiều công nghệ then chốt, đặc biệt trong xây dựng hạ tầng (đường xá, nhà máy thủy điện, giàn khoan, đường dây 500KV…), y sinh (nghiên cứu tạo giống lúa, vaccine), cơ khí, vật liệu, công nghiệp quốc phòng. Việt Nam đã khẳng định năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo tên lửa, điều mà ít quốc gia trên thế giới làm được.
Hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ phát triển mạnh mẽ, với hàng nghìn doanh nghiệp và nhiều sản phẩm vươn ra thị trường toàn cầu. Các khu công nghệ cao quốc gia tại Hà Nội, TP HCM và Đà Nẵng đã được hình thành. Việt Nam hiện đứng thứ 42 về năng lực đổi mới sáng tạo toàn cầu.
Đặc biệt, viễn thông và công nghệ số có bước phát triển vượt bậc. Ngành bưu điện đã tiên phong trong đổi mới thông qua số hóa và hiện đại hóa mạng viễn thông. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai điện thoại di động (năm 1993), Internet (năm 1997) và phóng vệ tinh viễn thông (năm 2008). Vùng phủ và mức độ phổ cập điện thoại di động, Internet của Việt Nam thuộc nhóm cao trên thế giới.
Từ năm 2020, Việt Nam đã khởi động chương trình chuyển đổi số quốc gia, đẩy mạnh phát triển hạ tầng số, tạo nền móng vững chắc cho quốc gia số và kinh tế số. Bưu chính chuyển mình thành hạ tầng logistics, đạt thứ hạng 31 toàn cầu; hạ tầng viễn thông xếp thứ 67, tốc độ di động thuộc top 20, và Chính phủ điện tử/Chính phủ số đứng thứ 71.
Bộ trưởng nhận định: “Sau 40 năm, chúng ta đang bắt đầu công cuộc Đổi Mới lần thứ hai”, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một quốc gia giàu có, hùng cường và thịnh vượng, có thu nhập bình quân đầu người đạt 14.000-15.000 USD.
Trong giai đoạn Đổi Mới lần thứ nhất, khoa học công nghệ được coi là quốc sách hàng đầu, tập trung vào nghiên cứu, ứng dụng, nhập khẩu và tiếp thu công nghệ. Cuộc Đổi Mới lần thứ hai tập trung vào đổi mới sáng tạo, xây dựng hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó doanh nghiệp và thị trường đóng vai trò trung tâm.
Đối với ngành bưu chính viễn thông, Đổi Mới lần thứ nhất là số hóa mạng lưới và phổ cập dịch vụ, còn Đổi Mới lần thứ hai là chuyển đổi số, xây dựng hạ tầng số và hạ tầng logistics, phát triển công nghệ công nghiệp số. Hạ tầng số trở thành hạ tầng chiến lược quốc gia, động lực then chốt của phát triển đất nước.
Về định hướng trong giai đoạn tới, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết giai đoạn 2025-2030 là nhiệm kỳ đầu tiên của Bộ Khoa học và Công nghệ hợp nhất, cũng là nhiệm kỳ đầu tiên thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
“Lần đầu tiên, bộ ba chiến lược khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về chung một nhà, nhận sứ mệnh trở thành động lực chính để thực hiện khát vọng Việt Nam đứng dậy trở thành nước phát triển có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Việc hợp nhất hai Bộ nhằm tạo ra sức mạnh cộng hưởng, xóa bỏ ranh giới giữa các lĩnh vực, đòi hỏi một cách tiếp cận và cách làm mới để tạo ra giá trị mới. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, năng suất lao động, năng lực quản trị quốc gia, tăng trưởng kinh tế, đảm bảo quốc phòng an ninh và nâng cao chất lượng sống của người dân.
Bộ trưởng kỳ vọng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ đóng góp ít nhất 50% vào tăng trưởng GDP.
Về các lĩnh vực cụ thể, khoa học công nghệ tập trung vào làm chủ các công nghệ và sản phẩm chiến lược. Đổi mới sáng tạo phải giải quyết các bài toán thực tiễn của Việt Nam, hình thành tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn dân, góp phần xây dựng quốc gia khởi nghiệp dựa trên công nghệ số.
Hạ tầng bưu chính chuyển đổi thành hạ tầng logistics, đảm bảo dòng chảy vật chất bên cạnh dòng chảy dữ liệu. Hạ tầng viễn thông chuyển thành hạ tầng số, phục vụ chuyển đổi số quốc gia, đảm bảo phổ cập, băng thông siêu rộng, dung lượng siêu lớn, xanh, mở, thông minh, an toàn và bền vững.
Phát triển công nghiệp công nghệ số thành ngành nền tảng và mũi nhọn, làm chủ công nghệ lõi, bảo đảm chủ quyền số và trở thành động lực dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia, phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Tiêu chuẩn và quy chuẩn đóng vai trò quan trọng trong định hướng phát triển và bảo vệ quốc gia. Lĩnh vực sở hữu trí tuệ được coi là “đòn bẩy” để gia tăng tài sản vô hình và năng lực cạnh tranh quốc gia.
Năng lượng nguyên tử được xác định là nền tảng chiến lược đảm bảo an ninh năng lượng và nâng cao trình độ khoa học công nghệ quốc gia. Việt Nam sẽ phải làm chủ công nghệ hạt nhân, phát triển 15-20 nhà máy điện nguyên tử quy mô lớn vào năm 2050, đóng góp 10-15% tổng sản lượng điện quốc gia.
Bộ trưởng khẳng định: “Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trở thành động lực đột phá cho phát triển đất nước. Thời khắc lịch sử đã đến với khoa học công nghệ và chuyển đổi số”.
Tại sự kiện, Bộ trưởng cũng giới thiệu logo mới của Bộ Khoa học và Công nghệ, biểu tượng cho tinh thần Tiên phong – Sáng tạo – Đột phá – Tận tụy – Trung dũng – Nghĩa tình, được hun đúc từ hai lĩnh vực khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông trong suốt 80 năm qua.
Bộ trưởng bày tỏ niềm tin vào thế hệ trẻ, những người sẽ tiếp nối hành trình của các thế hệ đi trước, làm chủ và tạo ra công nghệ, khai phá tri thức mới, xây dựng hạ tầng số và kiến tạo không gian mạng an toàn, góp phần đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.
Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “luôn biết ơn các thế hệ đi trước”, có những giấc mơ lớn, tinh thần phụng sự Tổ quốc, trang bị kiến thức vững chắc và thông thạo ba “ngôn ngữ”: tiếng Việt, tiếng Anh và ngôn ngữ số, đồng thời sử dụng AI như một công cụ làm việc thiết yếu.
Kết thúc buổi gặp mặt, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định đây là dịp để tri ân những hy sinh và cống hiến của các thế hệ đi trước, đồng thời tạo thêm động lực cho thế hệ hôm nay tiếp tục xây dựng ngành ngày càng lớn mạnh, tạo thành một dòng chảy liên tục, không ngừng nghỉ.
Admin
Nguồn: VnExpress
