Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Nature, được chuyên trang khoa học Phys dẫn lại, cảnh báo về những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu do tình trạng tan băng và sự chậm lại của dòng hải lưu quan trọng ở Nam Cực. Các nhà khoa học lo ngại rằng băng biển Nam Cực có thể đã chạm tới “điểm bùng phát,” một ngưỡng nguy hiểm có thể gây ra những thay đổi không thể đảo ngược cho toàn bộ hệ thống Trái Đất.
“Điểm bùng phát” được định nghĩa là một ngưỡng khí hậu mà khi vượt qua, sẽ kích hoạt những biến đổi đột ngột, tự duy trì và không thể đảo ngược trong hệ thống Trái Đất. Theo nhóm nghiên cứu, tình trạng thu hẹp diện tích băng biển ở Nam Cực đang diễn ra một cách “đột ngột,” gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái, đẩy các loài như chim cánh cụt hoàng đế đến bờ vực tuyệt chủng.
Tuy nhiên, tác động của những thay đổi này không chỉ giới hạn ở Nam Cực. Các nhà khoa học cảnh báo rằng chúng có thể lan rộng, ảnh hưởng đến toàn cầu trong nhiều thế hệ tới, từ mực nước biển dâng cao đến những biến đổi khí hậu cực đoan.
Nghiên cứu này được thực hiện bởi các giáo sư từ các trường đại học ở Australia và Anh, dựa trên dữ liệu thu thập từ lõi băng và nhật ký tàu quan sát, trong bối cảnh băng tan nhanh chóng trong những năm gần đây. Họ nhấn mạnh rằng hiện tượng “đột ngột” này đặc biệt đáng lo ngại vì nó có khả năng tự khuếch đại. Ví dụ, băng biển tan làm cho đại dương ấm lên nhanh hơn, dẫn đến băng tan nhiều hơn. Một khi quá trình này được kích hoạt, nó sẽ rất khó, thậm chí không thể đảo ngược.
Đáng chú ý, hiện tượng đột ngột này đã diễn ra trong khoảng một thập kỷ ở Nam Cực, khu vực vốn được cho là ít nhạy cảm hơn với hiện tượng nóng lên toàn cầu so với Bắc Cực. Tuy nhiên, kể từ năm 2014, diện tích băng biển Nam Cực đã thu hẹp với tốc độ nhanh gấp đôi so với Bắc Cực. Nghiên cứu chỉ rõ: “Sự biến đổi này là chưa từng có, vượt xa những biến động tự nhiên trong các thế kỷ trước.”
Băng biển có vai trò quan trọng trong việc phản xạ nhiệt trở lại không gian. Khi băng biển tan chảy, nhiệt sẽ bị hấp thụ nhiều hơn vào đại dương, làm tăng tốc độ nóng lên toàn cầu. Đồng thời, chim cánh cụt hoàng đế và các loài khác phụ thuộc vào băng biển để sinh sống và sinh sản đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.
Ngoài ra, băng tan nhanh chóng còn làm chậm lại các dòng hải lưu sâu quanh Nam Cực, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu Trái Đất bằng cách hấp thụ CO2 và phân bổ nhiệt. Các nhà nghiên cứu cho biết tốc độ chậm lại của hoàn lưu đảo ngược Nam Cực có thể gấp đôi so với dòng hoàn lưu ở Bắc Đại Tây Dương, một hiện tượng từng trùng hợp với các hiện tượng khí hậu cực đoan trong quá khứ, như kỷ băng hà.
Một “điểm bùng phát” khác đang hình thành là tình trạng tan băng ở dải Tây Nam Cực. Lượng băng mất đi đã tăng gấp sáu lần so với những năm 1990. Các nhà khoa học cảnh báo rằng chúng ta có thể đang tiến gần đến điểm mà dải băng này có thể sụp đổ, ngay cả khi hiện tượng nóng lên toàn cầu được kiểm soát.
Những dải băng khổng lồ này là một tác nhân quan trọng dẫn đến điểm tới hạn toàn cầu, gây khó khăn cho việc dự báo mực nước biển dâng cao trong tương lai do tính không chắc chắn và tốc độ sụp đổ khó lường của chúng. Nếu tan hết, khối lượng băng của dải Tây Nam Cực có thể khiến mực nước biển toàn cầu dâng cao hơn 5 mét, đe dọa cơ sở hạ tầng ven biển và các cộng đồng dân cư trên toàn thế giới. Ước tính có khoảng 750 triệu người trên thế giới đang sinh sống ở các vùng thấp ven biển.
Giáo sư Abram nhấn mạnh: “Ngay cả khi chúng ta ổn định được khí hậu, chúng ta vẫn sẽ mất băng biển Nam Cực trong nhiều thế kỷ tới.” Bà cũng cho biết thêm rằng khi đó, thế giới sẽ khởi động một quá trình tự duy trì, vượt qua điểm bùng phát, nghĩa là giới tự nhiên sẽ tiếp tục thay đổi ngay cả khi các tác nhân kích hoạt đã bị loại bỏ, cho đến khi đạt được một trạng thái cân bằng mới.
Admin
Nguồn: VnExpress
