Tại hội thảo về quản lý chất lượng mỹ phẩm do Báo Tiền Phong tổ chức ngày 25/8, Cục phó Quản lý Dược Tạ Mạnh Hùng cảnh báo về tình trạng mỹ phẩm giả, nhái tràn lan do lợi nhuận cao và sự thiếu cảnh giác của người tiêu dùng trước những nguy cơ tiềm ẩn từ các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không được cấp phép.
Thị trường mỹ phẩm Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Đến năm 2024, quy mô thị trường ước tính đạt 2,4 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm từ 10-15%. Sự phát triển này không chỉ tập trung ở các thành phố lớn mà còn lan rộng ra khu vực nông thôn, đồng bằng và miền núi.
Theo Cục Quản lý Dược, sự tăng trưởng này thúc đẩy nhiều lĩnh vực liên quan như bán lẻ, sản xuất, quảng cáo và logistics, tạo ra hàng trăm nghìn việc làm. Tuy nhiên, nguồn cung vẫn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu, trong khi sản xuất trong nước chủ yếu dừng lại ở gia công đơn giản. Tình trạng mỹ phẩm tự chế (handmade) và mỹ phẩm nhà làm (homemade) ngày càng phổ biến, gây thêm khó khăn cho công tác quản lý chất lượng.
Nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ chưa tuân thủ các nguyên tắc thực hành tốt, chưa đáp ứng các quy định về công bố sản phẩm, quảng cáo và ghi nhãn. Lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý nhiều vụ sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm giả, nhái cao cấp. Trong tháng cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (15/5-15/6/2025), nhiều đường dây sản xuất, buôn bán mỹ phẩm giả đã bị triệt phá.
Một thực tế đáng lo ngại là nhiều người tiêu dùng vẫn chấp nhận mua mỹ phẩm không rõ nguồn gốc vì giá rẻ, vô tình tiếp tay cho vấn nạn hàng giả lan tràn.
Sự bùng nổ của thị trường mỹ phẩm kéo theo sự phát triển mạnh mẽ của mua sắm trực tuyến. Bà Lê Thị Hà, Trưởng Phòng Quản lý Hoạt động thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), cho biết mỹ phẩm là một trong những nhóm sản phẩm có doanh thu và tần suất giao dịch hàng đầu trên các sàn thương mại điện tử.
Tuy nhiên, mua sắm trực tuyến cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro như hàng giả, quảng cáo sai sự thật và lợi dụng livestream để bán hàng kém chất lượng. Một trong những nguyên nhân là do trách nhiệm xác minh chủ yếu thuộc về người bán, trong khi các sàn thương mại điện tử chưa kết nối dữ liệu với cơ quan quản lý, tạo kẽ hở cho hàng giả.
Các quy định hiện hành chủ yếu tập trung vào khâu sản xuất, chưa bao quát hoạt động kinh doanh mỹ phẩm trên môi trường số. Điều này tạo điều kiện cho người bán chỉnh sửa phiếu công bố để hợp thức hóa hàng giả. Chế tài xử phạt hiện nay cũng chưa theo kịp các mô hình kinh doanh mới như livestream, tiếp thị liên kết và bán hàng xuyên biên giới. Dữ liệu quản lý mỹ phẩm còn phân tán và thiếu sự liên thông giữa các cơ quan.
Để giải quyết vấn đề này, bà Hà cho biết các cơ quan quản lý đang hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường trách nhiệm của người bán và chủ sàn, áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, xây dựng cơ sở dữ liệu đồng bộ và sửa đổi Luật Thương mại điện tử theo hướng xác thực danh tính và tăng chế tài xử phạt.
Ông Nguyễn Tấn Phong, Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Hiệp Hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), cho rằng hậu kiểm là tuyến phòng vệ cuối cùng để bảo vệ người tiêu dùng, nhưng hiện còn nhiều lỗ hổng. Ông đề xuất sửa luật, tăng mức phạt, áp dụng truy xuất nguồn gốc và tăng cường phối hợp liên ngành để kiểm soát hiệu quả hơn.
Hậu quả của việc sử dụng mỹ phẩm giả, kém chất lượng đã ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Trong năm 2024, Bệnh viện Da liễu TPHCM đã tiếp nhận hơn 80.000 lượt khám, trong đó viêm da tiếp xúc dị ứng (phần lớn do mỹ phẩm kém chất lượng) là một trong những bệnh da liễu phổ biến nhất. Số lượng bệnh nhân nhập viện do biến chứng từ mỹ phẩm không rõ nguồn gốc đang gia tăng.
Cục phó Quản lý Dược Tạ Mạnh Hùng cho biết, trong thời gian tới, công tác quản lý sẽ tập trung vào tăng cường hậu kiểm, siết chặt chế tài, xây dựng cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc, hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu phát triển, đầu tư công nghệ, xây dựng thương hiệu và mở rộng xuất khẩu. Đồng thời, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng thông qua truyền thông, hướng dẫn kiểm tra thông tin sản phẩm và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong nước và quốc tế.
Bộ Y tế đang xây dựng Nghị định quy định về quản lý mỹ phẩm, tuân thủ Hiệp định hòa hợp mỹ phẩm ASEAN và tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Nghị định này sẽ cải cách thủ tục hành chính, tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo cơ chế kiểm soát chặt chẽ. Dự thảo dự kiến sẽ được trình Chính phủ trong tháng 9.
Admin
Nguồn: VnExpress
