Năm 2019, tại Basel, Thụy Sĩ, Roger Federer đứng giữa sân đấu trong màn mưa kim tuyến, những giọt nước mắt hạnh phúc lăn dài trên má. Khoảnh khắc ấy đến sau chiến thắng vang dội tại chung kết giải Swiss Indoors, giải đấu trên quê nhà, nơi anh từng là cậu bé nhặt bóng. Ở tuổi 38, dường như anh cũng ý thức được rằng những khoảnh khắc như vậy trong sự nghiệp quần vợt đỉnh cao có thể không còn nhiều.
Thực tế, chiếc cúp vô địch đó là danh hiệu cuối cùng mà Federer giành được. Ba năm cuối sự nghiệp của anh bị ảnh hưởng nặng nề bởi chấn thương, trước khi anh chính thức tuyên bố giải nghệ vào tháng 9/2022.
Dù không bổ sung thêm bất kỳ danh hiệu nào vào bộ sưu tập đồ sộ gồm 20 Grand Slam đơn và hai huy chương Olympic, Federer, nay đã 44 tuổi, vẫn là tay vợt kiếm tiền hàng đầu thế giới, ngay cả sau khi đã giải nghệ. Theo thống kê của Forbes vào tháng 8, Federer hiện là tỷ phú với khối tài sản ròng ước tính 1,1 tỷ USD. Phần lớn tài sản này đến từ cổ phần đáng kể của anh trong thương hiệu giày và trang phục thể thao Thụy Sĩ On, một công ty đã niêm yết trên sàn chứng khoán.
Sinh ra trong gia đình có truyền thống tại Thụy Sĩ, với mẹ lớn lên ở Nam Phi, cả hai đều làm việc trong ngành dược phẩm, Federer bắt đầu chơi quần vợt từ năm ba tuổi và nhanh chóng vươn lên vị trí số một thế giới ở cấp độ trẻ. Sau khi chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp vào năm 1998, anh tạo nên bước đột phá lớn vào năm 2003 với chức vô địch đơn nam Wimbledon. Trong suốt 24 năm thi đấu chuyên nghiệp, Federer đã có tổng cộng 310 tuần giữ vị trí số một thế giới ở nội dung đơn nam, giành được 103 danh hiệu và thu về gần 131 triệu USD tiền thưởng – con số cao thứ ba trong lịch sử quần vợt, chỉ sau Novak Djokovic (189 triệu USD) và Rafael Nadal (135 triệu USD).
Tuy nhiên, thành công ngoài sân đấu của Federer thậm chí còn ấn tượng hơn. Anh đã kiếm được khoảng 1 tỷ USD (trước thuế và phí đại diện) từ các hợp đồng quảng cáo, sự kiện và hoạt động kinh doanh khác trong suốt sự nghiệp. Theo ước tính của Forbes, con số này cao gấp đôi so với thu nhập của Djokovic hay Nadal. Với danh mục nhà tài trợ hùng hậu, bao gồm nhiều thương hiệu đã đồng hành cùng anh trong hơn một thập kỷ, Federer đã liên tục giữ vị trí tay vợt kiếm tiền hàng đầu thế giới trong 16 năm liên tiếp. Vào năm 2020, anh thậm chí còn dẫn đầu toàn bộ giới thể thao với tổng thu nhập trước thuế ước tính 106,3 triệu USD.
Federer là một trong số ít những vận động viên đạt được cột mốc thu nhập trước thuế 1 tỷ USD trong sự nghiệp khi còn thi đấu, cùng với những tên tuổi lớn như ngôi sao bóng rổ LeBron James, các golfer Tiger Woods và Phil Mickelson, các cầu thủ bóng đá Cristiano Ronaldo và Lionel Messi, và võ sĩ quyền Anh Floyd Mayweather.
Gần ba năm sau khi giải nghệ, Federer lại gia nhập một nhóm tinh hoa khác – trở thành một trong số ít vận động viên đạt đẳng cấp tỷ phú với tài sản ròng sau thuế và trừ đi các khoản nợ đạt ít nhất 1 tỷ USD. Người đầu tiên trong nhóm này cũng là một tay vợt, Ion Tiriac, nhà vô địch đôi nam Pháp Mở rộng năm 1970, người từng thi đấu khúc côn cầu cho đội tuyển Romania tại Thế vận hội Mùa đông 1964. Tiriac bắt đầu đầu tư sau khi Liên Xô tan rã, gia nhập danh sách tỷ phú vào năm 2007 và hiện sở hữu khối tài sản ước tính 2,3 tỷ USD, với các khoản đầu tư vào bất động sản, đại lý ô tô và dịch vụ tài chính.
Tiếp theo là huyền thoại bóng rổ Michael Jordan vào năm 2014, hiện có tài sản ước tính 3,8 tỷ USD. Sau đó là huyền thoại Lakers Magic Johnson, với tài sản trị giá khoảng 1,5 tỷ USD, cùng cựu cầu thủ dự bị của Milwaukee Bucks là Junior Bridgeman, người sở hữu khối tài sản 1,4 tỷ USD khi qua đời vào tháng 3. LeBron James (1,2 tỷ USD) và Tiger Woods (1,3 tỷ USD) là hai vận động viên duy nhất gia nhập câu lạc bộ tỷ phú khi vẫn còn thi đấu.
Thành công kinh doanh của Federer bắt nguồn từ sức hút thương mại mạnh mẽ của anh. Danh mục nhà tài trợ được xây dựng một cách cẩn thận, bao gồm các thương hiệu lâu đời như Lindt, Mercedes-Benz, Rolex và Moet & Chandon, đã giúp anh trở thành biểu tượng của sự sang trọng, kết hợp hoàn hảo với phong cách quần vợt thanh lịch và danh tiếng безупречный.
Lisa Delpy Neirotti, Giám đốc Chương trình quản lý thể thao tại Đại học George Washington, nhận xét: “Tính cách và sự dễ mến của Federer chính là những điểm cộng lớn. Bạn có thể là một vận động viên xuất sắc trên sân, nhưng không phải ai cũng thích bạn. Federer có phong thái lịch lãm, ngoại hình ưa nhìn, rất lịch sự, tinh tế, và các thương hiệu của anh phản ánh điều đó”.
Federer đã tận dụng sức hút đó vào năm 2018 khi quyết định chia tay Nike – nơi đã trả anh khoảng 150 triệu USD trong hai thập kỷ – để ký hợp đồng trang phục với thương hiệu Nhật Bản Uniqlo với giá trị được cho là 300 triệu USD trong 10 năm. Trước đây, khi còn hợp đồng với Nike, anh chỉ được phép quảng bá, sử dụng và nhận tài trợ từ hãng này cho cả quần áo lẫn giày thi đấu. Vì Uniqlo không sản xuất giày quần vợt, điều này đã tạo ra một “khoảng trống tài trợ” cho Federer. Anh nhanh chóng nắm bắt cơ hội này, hợp tác với On, một công ty có trụ sở tại Zurich.
Federer biết đến On khi vợ anh bắt đầu sử dụng giày của hãng, và anh đã nhanh chóng liên hệ với những người sáng lập David Allemann, Olivier Bernhard và Caspar Coppetti. Năm 2019, Federer bắt đầu đầu tư vào công ty đang phát triển mạnh mẽ này, vốn tập trung vào giày chạy bộ. Anh không chỉ là một nhà đầu tư thụ động mà còn đồng ý giúp thương hiệu phát triển dòng giày quần vợt và trang phục phong cách sống. Canh bạc này đã thành công chỉ sau hai năm khi On niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán New York vào năm 2021, trong đó Federer sở hữu khoảng 3% cổ phần. Hiện tại, công ty có vốn hóa thị trường gần 15 tỷ USD, và cổ phiếu đã tăng 86% so với giá IPO, giúp giá trị cổ phần của Federer vượt quá 375 triệu USD.
Marc Maurer, đồng CEO của On vào thời điểm đó, chia sẻ với Forbes vào năm 2023: “Roger là chất xúc tác. Chúng tôi muốn mở rộng và rõ ràng quần vợt là môn thể thao tiếp theo. Chúng tôi rất may mắn khi Roger cùng tham gia sứ mệnh đó với chúng tôi”.
Federer cũng thu được lợi nhuận đáng kể từ các khoản đầu tư khác. Năm 2013, anh đồng sáng lập công ty quản lý Team8 cùng với người đại diện lâu năm Tony Godsick. Bốn năm sau, họ tạo ra Laver Cup, giải quần vợt đồng đội hàng năm giữa 6 tay vợt nam châu Âu và 6 tay vợt từ phần còn lại của thế giới. Sự kiện này, hiện là một phần của lịch ATP và thu hút các tay vợt hàng đầu, liên tục mang lại lợi nhuận, ngoại trừ năm 2023 khi có sự nâng cấp cơ sở hạ tầng, theo Sports Business Journal. Laver Cup năm nay, dự kiến diễn ra tại San Francisco, Mỹ vào tháng 9, được kỳ vọng sẽ vượt quá 20 triệu USD doanh thu từ tài trợ và bán vé.
Federer có thể sớm gặt hái thêm một thành công khác. Năm 2021, anh tham gia vòng gọi vốn Series D trị giá 235 triệu USD cho NotCo, một công ty Chile chuyên phát triển thực phẩm từ thực vật. Vòng gọi vốn này, với sự tham gia của các nhà đầu tư nổi tiếng như tay đua F1 Lewis Hamilton và tay trống Questlove của nhóm The Roots, đã định giá công ty khởi nghiệp này ở mức 1,5 tỷ USD. Một năm sau, NotCo huy động thêm 70 triệu USD khi ra mắt một đơn vị cấp phép công cụ trí tuệ nhân tạo cho các nhà sản xuất thực phẩm khác theo mô hình kinh doanh B2B.
Đến nay, Federer đã đầu tư cổ phần vào hơn 10 đối tác từ thời còn thi đấu, bao gồm hãng máy bay tư nhân NetJets, thương hiệu kính mắt Oliver Peoples và ngân hàng UBS – đơn vị đã mua lại nhà tài trợ Credit Suisse của anh vào năm 2023. Về sức hút quảng cáo, anh vẫn phổ biến hơn hầu hết các tay vợt khác, với 43,5 triệu người theo dõi trên Facebook, Instagram và X – chỉ đứng sau Rafael Nadal với 51,6 triệu, theo cơ quan tiếp thị Two Circles. Trong ba năm qua, Federer đạt tỷ lệ tương tác 2,3% trên các nền tảng mạng xã hội, gần gấp đôi so với Djokovic (1,2%) và hơn gấp bốn lần Nadal (0,5%).
Giáo sư Delpy Neirotti từ Đại học George Washington kết luận về giá trị thương hiệu của Federer: “Tôi nghĩ đế chế này sẽ trường tồn. Tôi nghĩ anh ấy sẽ có thể duy trì điều này”.
Admin
Nguồn: VnExpress
