Theo tiết lộ từ tờ Wall Street Journal, chính quyền Mỹ đã âm thầm áp dụng một cơ chế đặc biệt từ giữa năm nay, theo đó Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth phải phê duyệt mọi đòn tấn công bằng tên lửa đạn đạo ATACMS của Ukraine vào lãnh thổ Nga.
Cơ chế này, được cho là nỗ lực của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm bảo đảm tiến trình hòa đàm không bị gián đoạn bởi các cuộc tấn công bằng tên lửa Mỹ vào sâu trong lãnh thổ Nga, đã hạn chế khả năng sử dụng ATACMS của Kiev. Đồng thời, nó cũng gián tiếp kiểm soát việc sử dụng tên lửa Storm Shadow/SCALP-EG do Anh và Pháp sản xuất, do chúng phụ thuộc vào dữ liệu tình báo từ Mỹ.
Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định rằng biện pháp này có thể không còn hiệu quả như trước, đặc biệt khi Ukraine gần đây liên tục tập kích các mục tiêu hạ tầng dầu khí nằm sâu trong lãnh thổ Nga.
Bình luận viên Audrey MacAlpine của trang Telegraph cho rằng không nên đánh giá quá cao tầm ảnh hưởng của tên lửa ATACMS hay Storm Shadow đối với cục diện chiến sự, nhất là khi Ukraine đang đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng nội địa.
Thực tế, khi chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden “gỡ rào” cho phép Ukraine dùng ATACMS tập kích lãnh thổ Nga vào cuối năm ngoái, Nga đã chủ động di dời phần lớn cơ sở hậu cần và máy bay ra xa tiền tuyến, đến những khu vực nằm ngoài tầm bắn 300 km của tên lửa Mỹ.
Dù vậy, Đô đốc Rob Bauer, cựu chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO, khẳng định ATACMS đã gây thiệt hại đáng kể cho một số nhà máy sản xuất vũ khí và kho đạn trên đất Nga. Vấn đề lớn nhất là Kiev không có đủ số lượng tên lửa để duy trì các cuộc tấn công liên tục. Theo các quan chức Mỹ giấu tên, Mỹ đã chuyển giao khoảng 500 tên lửa ATACMS cho Ukraine từ tháng 10/2023, nhưng Kiev chỉ còn gần 50 quả vào thời điểm lệnh hạn chế được dỡ bỏ. Số lượng tên lửa Storm Shadow trong kho của Ukraine cũng đã giảm đáng kể so với con số ban đầu từ 100-200 quả.
Việc Mỹ và Anh viện trợ thêm các loại tên lửa này gặp nhiều khó khăn do kho dự trữ của cả hai nước đều hạn chế. Đồng thời, các hệ thống phòng không hiện đại của Nga hoàn toàn có khả năng đánh chặn ATACMS và Storm Shadow nếu được triển khai hợp lý. Nga đã tăng cường đáng kể lưới phòng thủ sau khi Ukraine được phép sử dụng vũ khí phương Tây, làm giảm hiệu quả của chúng.
MacAlpine nhận định Ukraine vẫn mong muốn được tự do sử dụng ATACMS, đặc biệt khi Nga đang tiến hành chiến dịch tấn công mùa hè. Mọi cuộc tập kích vào các trung tâm hậu cần phục vụ chiến dịch của Nga ở vùng Donbass đều rất quan trọng.
Tuy nhiên, biện pháp hạn chế của chính quyền ông Trump không đồng nghĩa với việc Ukraine mất khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Ukraine vẫn thường xuyên sử dụng máy bay không người lái (UAV) tầm xa cho các nhiệm vụ này.
Nhà phân tích Anders Puck Nielsen thuộc Học viện Quốc phòng Đan Mạch cho rằng Ukraine đang tăng cường các cuộc tập kích sâu vào đất Nga, và biện pháp hạn chế của Mỹ dường như không phải là vấn đề lớn. Ông cũng nhận định chính quyền ông Trump đã luôn đánh giá quá cao tầm ảnh hưởng của mình đối với Ukraine.
Mặc dù vậy, UAV tầm xa của Ukraine có nhược điểm là sức sát thương hạn chế và dễ bị đánh chặn. Do đó, Ukraine đang tích cực phát triển các loại tên lửa tầm xa nội địa, trong đó có dòng Flamingo dự kiến triển khai trong năm nay.
Flamingo được quảng cáo là có tầm bắn lên tới 3.000km và mang đầu đạn gần 1,2 tấn, có khả năng đe dọa mọi mục tiêu ở miền trung Nga, bao gồm cả thủ đô Moskva, thành phố St. Petersburg và thậm chí vươn tới một phần Siberia.
Biên tập viên Joseph Trevithick của chuyên trang quân sự War Zone nhận định động cơ phản lực giúp tên lửa đạt tốc độ cao và khả năng sống sót tốt hơn khi bay sâu vào lãnh thổ đối phương, đặc biệt so với phi cơ hạng nhẹ hoán cải và các loại UAV tầm xa trước đây. Đầu đạn lớn và vận tốc cao cũng giúp quả đạn xuyên thủng các vật thể kiên cố, mở rộng danh sách mục tiêu.
So với Storm Shadow và ATACMS, Flamingo có thể thua kém về tốc độ và khả năng tàng hình, khiến nó dễ bị đánh chặn hơn. Tuy nhiên, ưu điểm lớn nhất là Ukraine có thể tự chủ sản xuất và sử dụng, không phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài.
Công ty Fire Point, nhà phát triển Flamingo, cho biết đang sản xuất khoảng một quả mỗi ngày và đặt mục tiêu tăng gấp 7 sản lượng từ giờ đến tháng 10, tương đương hơn 2.500 quả một năm. MacAlpine nhận định nếu Ukraine sản xuất đủ số lượng Flamingo cần thiết, giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến sẽ trở nên khốc liệt hơn rất nhiều đối với Nga.
Ukraine gần đây cũng đã công khai phiên bản nâng cấp của tên lửa R-360 Neptune, loại từng được sử dụng để đánh chìm soái hạm Moskva. Phiên bản “Neptune tăng tầm” được cho là có tầm bắn lên tới 1.000 km, gấp ba lần so với ATACMS.
Những vũ khí như Flamingo hay Neptune tăng tầm được cho là lý do khiến Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine đã tự chủ năng lực tiến công tầm xa, không cần sự chấp thuận của Mỹ khi tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Ông khẳng định Ukraine đang sử dụng các vũ khí tầm xa do chính nước này sản xuất và gần đây không tham vấn Mỹ về vấn đề này.
Admin
Nguồn: VnExpress
