Một bé gái bắt đầu có những biểu hiện dậy thì từ năm 7 tuổi, như nổi mụn và cơ thể có mùi. Gia đình cho rằng điều này là do bé hoạt động nhiều. Tuy nhiên, trong nửa năm gần đây, bé tăng chiều cao một cách bất thường. Khi đến khám tại Phòng khám Đa khoa Tâm Anh quận 7, bé được Thạc sĩ, Bác sĩ chuyên khoa I Hạp Tiến Lộc, khoa Nhi, chẩn đoán dậy thì sớm.
Dậy thì sớm là tình trạng các đặc điểm thể chất và thay đổi hormone của tuổi dậy thì xuất hiện ở trẻ trước độ tuổi bình thường. Ở bé gái, dậy thì sớm được xác định khi các dấu hiệu này xuất hiện trước 8 tuổi, còn ở bé trai là trước 9 tuổi. Các dấu hiệu dậy thì ở bé gái bao gồm ngực phát triển, mọc lông, bắt đầu có kinh nguyệt, tăng trưởng chiều cao nhanh, nổi mụn trứng cá và thay đổi mùi cơ thể. Ở bé trai, các biểu hiện bao gồm tinh hoàn và dương vật to lên, mọc lông ở nách và mặt, vỡ giọng, tăng chiều cao nhanh, phát triển cơ bắp, nổi mụn và thay đổi mùi cơ thể.
Trong trường hợp của bé Hằng, bác sĩ Lộc giải thích rằng sự phát triển ngực là do tác động của hormone estrogen, còn mùi cơ thể là do các tuyến mồ hôi hoạt động mạnh dưới ảnh hưởng của hormone sinh dục. Việc bé tăng 8 cm chiều cao trong nửa năm là tốc độ tăng trưởng điển hình ở giai đoạn đỉnh điểm của dậy thì.
Bác sĩ Lộc cho biết, tốc độ tăng chiều cao trung bình của một bé gái 8 tuổi là khoảng 5-6 cm mỗi năm. Nếu tăng trên 1 cm mỗi tháng thì được coi là bất thường. Kết quả xét nghiệm nồng độ hormone LH trong máu của bé Hằng là 1.8 IU/L (trong khi mức bình thường là dưới 0.3 IU/L). Xét nghiệm LH giúp đánh giá chức năng sinh sản ở cả nam và nữ, đồng thời giúp chẩn đoán các bệnh liên quan đến buồng trứng, tinh hoàn, tuyến yên hoặc vùng dưới đồi. Bé Hằng được xác định thuộc trường hợp dậy thì sớm trung ương, nghĩa là có nguồn gốc từ não bộ. Cụ thể, vùng dưới đồi và tuyến yên đã gửi tín hiệu dậy thì đến cơ quan sinh dục quá sớm. Tử cung của bé cũng phát triển bất thường do nồng độ hormone estrogen tăng cao để chuẩn bị cho chu kỳ kinh nguyệt.
Kết quả chụp X-quang cho thấy tuổi xương của bé lớn hơn tuổi thật 3 tuổi, tương đương khoảng 11 tuổi. Dậy thì sớm có thể khiến các đầu xương (sụn tăng trưởng) bị cứng lại nhanh chóng, dẫn đến chậm tăng trưởng chiều cao khi trưởng thành, mặc dù hiện tại bé đang cao vọt.
Bé Hằng đã được điều trị bằng thuốc ức chế dậy thì sớm để tuyến yên ngừng tiết hormone LH và FSH. Khi không có tín hiệu từ tuyến yên, buồng trứng sẽ ngừng sản xuất estrogen, từ đó kìm hãm sự phát triển của các đặc tính sinh dục phụ và làm chậm tốc độ cốt hóa xương, giúp bé phát triển chậm lại gần với tốc độ của tuổi thật.
Bệnh lý này đòi hỏi quá trình điều trị lâu dài. Trong 6 tháng đầu, bé sẽ được tiêm thuốc ức chế dậy thì mỗi tháng một lần để đảm bảo cơ thể đáp ứng tốt với thuốc và liều lượng phù hợp. Sau đó, bé sẽ được tiêm 3 tháng một lần và kéo dài đến năm 11 tuổi, để quá trình dậy thì diễn ra tự nhiên. Bé cũng cần tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá tốc độ tăng trưởng và tuổi xương.
Dậy thì sớm được chia thành hai loại chính với các nguyên nhân khác nhau. Trong đó, dậy thì sớm trung ương từ não bộ, như trường hợp của bé Hằng, là phổ biến nhất, theo bác sĩ Lộc. Đa số các trường hợp ở bé gái không tìm thấy nguyên nhân cụ thể (gọi là vô căn), nhưng một số ít có thể do các vấn đề ở não bộ như khối u, chấn thương, nhiễm trùng hoặc bất thường bẩm sinh.
Dậy thì sớm ngoại biên là do tuyến sinh dục (buồng trứng, tinh hoàn) hoặc tuyến thượng thận tự sản xuất hormone sinh dục bất thường. Nguyên nhân có thể là do u nang buồng trứng, khối u ở tinh hoàn hoặc tuyến thượng thận, hoặc do trẻ tiếp xúc với nguồn hormone bên ngoài như mỹ phẩm, hóa chất…
Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ đánh giá các dấu hiệu dậy thì, xét nghiệm máu để đo nồng độ các hormone sinh dục như LH, FSH, chụp X-quang để xác định tuổi xương, siêu âm hoặc chụp MRI để tìm nguyên nhân. Trẻ có dấu hiệu dậy thì sớm cần được đưa đến bệnh viện kiểm tra kịp thời. Nếu là dậy thì sớm trung ương, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc để giúp trẻ đạt được chiều cao tối đa khi trưởng thành và giảm căng thẳng về tâm lý. Nếu là dậy thì sớm ngoại biên, việc điều trị sẽ tập trung vào giải quyết nguyên nhân gốc rễ, chẳng hạn như phẫu thuật cắt bỏ khối u, nang…
*Tên nhân vật đã được thay đổi.
Admin
Nguồn: VnExpress
