Những cáo buộc về việc Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cố tình nhắm mục tiêu vào các nhà báo ở Gaza đang làm dấy lên làn sóng phẫn nộ trên toàn cầu. Gần đây nhất, vụ tấn công ngày 10/8 vào một căn lều truyền thông ở Gaza City đã cướp đi sinh mạng của 5 nhà báo, trong đó có phóng viên Anas al-Sharif của Al Jazeera.
Sau sự việc này, IDF đã đưa ra những lời biện minh gây tranh cãi, tương tự như khi họ hạ sát nhà báo Ismail al-Ghoul trước đó, cáo buộc các nhà báo này là thành viên của Hamas.
Nhà báo điều tra người Israel, Yuval Abraham, tiết lộ rằng tình báo quân đội Israel đã thành lập một đơn vị đặc biệt mang tên “Tổ hợp thức hóa” với mục đích biện minh cho các cuộc tấn công ở Gaza, đặc biệt là các vụ nhắm vào nhà báo. Theo Abraham, đơn vị này thuộc Tổng cục Tình báo Quân đội (AMAN) và có nhiệm vụ tìm kiếm thông tin để “hợp thức hóa” các hành động quân sự, đặc biệt là việc “tìm ra các nhà báo Gaza có thể bị mô tả trên truyền thông là đặc vụ của Hamas”.
Giới phân tích cho rằng đây có thể là một chiến lược có chủ đích của Israel nhằm “hình sự hóa” hoạt động báo chí của người Palestine. Abraham nhận định rằng việc sát hại Anas al-Sharif có thể chỉ vì anh là một nhà báo, và đây cũng có thể là lý do Israel ngăn cản truyền thông quốc tế tiếp cận Gaza, nhằm che giấu những hành động của mình.
Theo trang tin độc lập +972 Magazine của Israel, “Tổ hợp thức hóa” được thành lập sau sự kiện ngày 7/10/2023, khi Hamas tấn công Israel. Mục tiêu ban đầu của Israel khi mở chiến dịch đáp trả là xóa bỏ hoàn toàn Hamas và giải cứu con tin.
Động lực thúc đẩy việc thành lập “Tổ hợp thức hóa” được cho là xuất phát từ nhu cầu truyền thông, chứ không chỉ là vấn đề an ninh. IDF coi truyền thông là một phần quan trọng của chiến trường, giúp họ truyền tải thông tin đến công chúng. Một số quan chức Israel cho rằng các nhà báo ở Gaza đang “bôi nhọ hình ảnh Israel trước thế giới” và cần phải bị xử lý.
Do đó, nhiệm vụ chính của “Tổ hợp thức hóa” là thu thập thông tin tình báo từ Gaza để củng cố hình ảnh của Israel trên trường quốc tế, thường là về việc Hamas sử dụng cơ sở dân sự cho mục đích quân sự hoặc những lần phóng rocket thất bại gây hại cho dân thường.
Nhà khoa học chính trị Ahron Bregman nhận định rằng nhiệm vụ chính của “Tổ hợp thức hóa” là phá hoại công việc của các nhà báo Palestine và tạo cớ để sát hại họ. Những thông tin mà đơn vị này thu thập được thường xuyên được chuyển cho phía Mỹ, nhằm đảm bảo rằng IDF có thể tiếp tục hoạt động mà không gặp phải áp lực quốc tế, và các đồng minh như Mỹ sẽ không ngừng cung cấp vũ khí.
Đơn vị này cũng theo dõi các bản tin từ Gaza và đưa ra phản bác trên mạng xã hội và truyền thông quốc tế. Một nguồn tin tình báo cho biết, nếu truyền thông quốc tế đưa tin về việc Israel sát hại nhà báo, họ sẽ nỗ lực tìm ra một người “có tội” và bằng cách nào đó, khiến việc sát hại những người khác trở nên có thể chấp nhận được.
Mặc dù IDF không bình luận về những thông tin liên quan đến “Tổ hợp thức hóa”, nhưng trong trường hợp của al-Sharif, họ đã công bố tài liệu cho rằng nhà báo này là thành viên Hamas từ năm 2013. Tuy nhiên, ngay cả khi tài liệu này là thật, nó cũng chỉ cho thấy lần liên hệ cuối cùng của al-Sharif với Hamas là từ năm 2017, nhiều năm trước khi xảy ra chiến sự ở Gaza.
Al-Sharif, 28 tuổi, đã đưa tin nhiều tháng ở miền bắc Gaza về tình trạng đói khát và các cuộc tấn công liên tục của Israel. Anh từng viết rằng mình chưa bao giờ do dự trong việc truyền tải sự thật, không bóp méo hay xuyên tạc.
Đối với al-Ghoul, IDF dẫn các tài liệu được cho là thu thập từ máy tính của Hamas, ghi nhận al-Ghoul là thành viên đặc nhiệm của nhóm vũ trang từ năm 2007, khi nhà báo này mới 10 tuổi.
Bregman lý giải rằng những bằng chứng mà Israel đưa ra thường rất lỏng lẻo, nhưng trong chiến dịch truyền thông (Hasbara), như vậy là đủ để biện minh cho hành động của họ.
Tổ chức Forbidden Stories, tập hợp nhiều nhà báo trên thế giới, đã mở cuộc điều tra sau khi gần 100 nhà báo Palestine bị IDF sát hại. Laurent Richard, giám đốc điều hành của Forbidden Stories, cho biết Israel đã tung tin rằng tất cả nhà báo tác nghiệp ở Gaza đều là thành viên Hamas. Mọi thứ bắt đầu từ những tin đồn và bài viết trên các trang tin thân chính phủ Israel, cáo buộc nhà báo nào đó là khủng bố, và sau đó nhà báo đó trở thành mục tiêu của máy bay không người lái.
Các nguồn tin cho biết “Tổ hợp thức hóa” ít nhất một lần đã đưa ra những thông tin sai lệch khiến một nhà báo bị hiểu nhầm là thành viên Hamas.
Israel còn siết chặt kiểm soát thông tin về Gaza từ bên ngoài, chỉ cho phép nhà báo quốc tế vào dải đất nếu họ đi cùng lực lượng của Tel Aviv. Richard cho rằng đây là trường hợp hiếm hoi trong lịch sử hiện đại, khi một cuộc xung đột với quy mô lớn như vậy lại không thể đưa tin trực tiếp từ hiện trường, và việc một quốc gia từ chối cho phóng viên nước ngoài tiếp cận vùng chiến sự tạo ra vấn đề nghiêm trọng về dân chủ và quyền tiếp cận thông tin.
Một nhà báo ẩn danh ở Gaza cho biết chiến thuật của “Tổ hợp thức hóa” là “đáng lo ngại”, bởi họ phải làm việc với nỗi lo thường trực là bị không kích hoặc mất đồng nghiệp, và giờ đây còn phải đối mặt với nguy cơ mất danh dự và sự ủng hộ từ quốc tế.
Nhà báo này chia sẻ rằng đây là một nỗ lực có hệ thống nhằm tước bỏ tính chính danh của họ và ngăn chặn sự thật về Gaza đến với thế giới, biến họ thành mục tiêu thay vì những nhà báo chuyên nghiệp đang đưa tin sự thật.
Ngày 25/8, IDF tiếp tục gây phẫn nộ khi tập kích kép bằng đạn pháo xe tăng vào bệnh viện Nasser ở Khan Younis, khiến ít nhất 20 người thiệt mạng, trong đó có 5 nhà báo đang đưa tin tại hiện trường. IDF tuyên bố rằng xe tăng của họ đã nhắm mục tiêu vào “camera do Hamas lắp đặt để giám sát hoạt động và ra lệnh tấn công binh sĩ Israel” từ bệnh viện Nasser. Họ cũng công bố danh tính 6 người được cho là thành viên của Hamas và tổ chức Jihad Hồi giáo Palestine thiệt mạng, nhưng danh sách này đã bị Hamas và truyền thông quốc tế phản bác.
Văn phòng Thủ tướng Benjamin Netanyahu sau đó bày tỏ sự “vô cùng tiếc nuối” về sự cố tại bệnh viện Nasser và khẳng định Israel “trân trọng công việc của nhà báo, nhân viên y tế và dân thường”, đồng thời tuyên bố sẽ mở một cuộc điều tra toàn diện.
Bassem Naim, thành viên cánh chính trị của Hamas, nhấn mạnh rằng nếu thật sự có camera được gắn ở bệnh viện Nasser, thì có nhiều cách để vô hiệu hóa mà không cần dùng xe tăng bắn phá cơ sở y tế.
Những cáo buộc và sự việc gần đây đã làm dấy lên những lo ngại sâu sắc về sự an toàn của các nhà báo ở Gaza và quyền tự do báo chí trong khu vực xung đột.
Admin
Nguồn: VnExpress
