Trong bối cảnh thị trường xe máy điện tại Việt Nam ngày càng sôi động, bên cạnh các hình thức sạc pin truyền thống như sạc tại nhà, trạm sạc công cộng, hoặc sử dụng pin có thiết kế tháo rời, mô hình trạm đổi pin đang nổi lên như một giải pháp đầy tiềm năng, thu hút sự đầu tư của nhiều hãng xe. Đây được xem là lựa chọn tối ưu cho những người dùng có nhu cầu di chuyển quãng đường dài hoặc không có điều kiện sạc tại nhà.
**Cuộc đua xây dựng trạm đổi pin**
Thực tế, trạm đổi pin không phải là một khái niệm hoàn toàn mới tại Việt Nam. VinFast đã từng tiên phong triển khai mô hình này từ tháng 4/2020 cho các dòng xe Ludo, Impes và Klara S. Khách hàng mua xe kèm gói thuê pin có thể đổi pin tại các showroom, xưởng dịch vụ, hoặc chuỗi cửa hàng Vinmart (hiện đã ngừng) với mức phí 25.000 đồng cho mỗi pin. Tuy nhiên, sau hơn hai năm triển khai, VinFast đã tạm ngừng dịch vụ này vào tháng 11/2022 do nhu cầu sử dụng quá thấp.
Gần đây, nhận thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường xe máy điện và nhu cầu sạc pin nhanh của các khách hàng kinh doanh dịch vụ, VinFast (thông qua đối tác phát triển trạm sạc V-Green) đã quyết định quay trở lại mô hình trạm đổi pin. Hãng xe Việt dự kiến sẽ lắp đặt 1.000 trạm đầu tiên trong tháng 10 và nâng tổng số lên 50.000 trạm vào cuối năm nay. Mục tiêu đến năm 2027 là hoàn thiện mạng lưới trạm đổi pin trên toàn quốc với khoảng 150.000 trạm. VinFast cũng giới thiệu dòng xe Max, tích hợp chức năng đổi pin, với mẫu xe đầu tiên là Evo Max (giá 20 triệu đồng), tiếp theo là Feliz, Verox và Drift.
Pin trên xe VinFast Max có dung lượng 1,5 kWh, cho phép di chuyển khoảng 85 km sau mỗi lần sạc đầy. Chi phí đổi pin là 9.000 đồng (bao gồm phí sạc điện), cùng với gói thuê pin 200.000 đồng/pin/tháng. Người dùng có thể lựa chọn thuê một hoặc hai pin, sạc tại nhà hoặc đổi tại trạm tùy theo nhu cầu.
Ngoài việc tự đầu tư xây dựng, VinFast còn hợp tác với FPT Retail (dưới hình thức biên bản ghi nhớ) để nhượng quyền hoặc thuê địa điểm, mở rộng mạng lưới trạm đổi pin. Sự hợp tác này giúp VinFast tận dụng được các vị trí đắc địa trên các trục đường lớn, tạo thuận lợi cho người dùng.
Bên cạnh VinFast, Selex Motor, một hãng xe máy điện Việt Nam khác, cũng đang đầu tư mạnh vào hệ thống trạm đổi pin. Khác với VinFast, Selex đã triển khai mô hình này từ năm 2023 và duy trì hoạt động liên tục cho đến nay. Tính đến cuối tháng 8, Selex đã có khoảng 100 trạm đổi pin trên toàn quốc và ghi nhận hơn 523.000 lượt đổi pin. Mục tiêu của hãng trong 3 năm tới là xây dựng 10.000 trạm đổi pin, tập trung vào phục vụ khách hàng chạy dịch vụ, những người cần tối ưu thời gian sạc để di chuyển liên tục. Selex cũng đang đàm phán hợp tác với Petrolimex để mở rộng mạng lưới trạm đổi pin tại các cây xăng.
Hiện tại, người dùng xe Camel 1 và Camel 2 của Selex có thể đổi pin với chi phí 8.000 đồng/lần. Mỗi pin có dung lượng 20 Ah, nặng khoảng 7,5 kg và cho phép di chuyển 50 km. Selex cung cấp nhiều gói thuê pin khác nhau, phù hợp với từng đối tượng sử dụng, với mức giá dao động từ 135.000 đến gần 3,2 triệu đồng/tháng.
Honda Việt Nam cũng đã bắt đầu triển khai dịch vụ đổi pin từ giữa tháng 7, tuy nhiên quy mô còn khá nhỏ. Hiện tại, chỉ có mẫu xe Honda CUV e: được hỗ trợ đổi pin tại 18 đại lý ở Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM. Dù chậm chân hơn các đối thủ, Honda đã chuẩn hóa công nghệ pin với tên gọi Mobile Power Pack e: (MPP), cho phép nhiều sản phẩm dùng chung pin, tạo nền tảng để mở rộng nhanh chóng mạng lưới đổi pin trong tương lai.
Một hãng xe khác là TMT cũng đã công bố kế hoạch tham gia thị trường trạm đổi pin, dự kiến giới thiệu 5 mẫu xe máy điện vào cuối năm 2025, đi kèm với việc đầu tư hệ thống trạm sạc, đổi pin công cộng. Các trạm đổi pin của TMT sẽ có từ 5 đến 72 viên pin/trạm và được đặt tại các cây xăng để thuận tiện cho người dùng.
**Giải pháp thúc đẩy nhu cầu xe máy điện**
Các hãng xe đều nhận định rằng, trạm đổi pin đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của thị trường xe máy điện. Mô hình này giúp giải quyết các vấn đề về thời gian sạc, hiệu suất pin và quãng đường di chuyển, vốn là những trở ngại lớn đối với người dùng.
Với hệ thống trạm đổi pin, người dùng có thể nhanh chóng thay pin đã hết bằng pin đầy chỉ trong vài phút thông qua ứng dụng trên điện thoại. Điều này giúp tiết kiệm thời gian so với việc sạc pin tại nhà, vốn mất khoảng 4-6 giờ.
Ngoài ra, việc đổi pin tại trạm còn giúp các hãng xe kiểm soát chất lượng pin, đảm bảo hiệu suất hoạt động tối ưu. Ông Phước Nguyên, CEO của Selex Motor, cho biết, việc đổi pin nhanh chóng và liên tục giúp người dùng tối ưu hóa nhu cầu di chuyển hàng ngày.
Trạm đổi pin đặc biệt phù hợp với những khách hàng có nhu cầu di chuyển nhiều, như các doanh nghiệp vận tải, giao hàng hoặc những người không có điều kiện sạc tại nhà. Tuy nhiên, đối với những người di chuyển ít, sạc tại nhà vẫn là một lựa chọn phù hợp hơn.
Mô hình trạm đổi pin đã được triển khai thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới, như Ấn Độ, Đài Loan và Trung Quốc. Các chuyên gia nhận định rằng, mô hình này sẽ giúp gia tăng nhu cầu sử dụng xe điện tại Việt Nam. Tuy nhiên, một vấn đề cần được quan tâm là việc chuẩn hóa pin dùng chung cho nhiều hãng xe, tạo sự linh hoạt và thuận tiện cho người dùng.
Tại Nhật Bản, các hãng xe lớn như Honda, Yamaha, Suzuki và Kawasaki đã hợp tác phát triển pin xe điện dùng chung và thành lập công ty Gachaco để xây dựng, mở rộng các trạm đổi pin. Tại Việt Nam, Selex Motor là một trong số ít các công ty sản xuất pin dùng cho các hãng xe khác, mở ra cơ hội hợp tác và phát triển một hệ sinh thái xe máy điện bền vững.
Admin
Nguồn: VnExpress
