Ngay sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, chính quyền non trẻ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đứng trước nhu cầu cấp thiết về tem bưu chính riêng, thay thế cho các mẫu tem “INDOCHINE” do chính quyền thuộc địa phát hành, vốn được sử dụng chung cho cả ba nước Đông Dương.
Trong bối cảnh nguồn lực quốc gia còn hạn chế, việc in ấn tem mới chưa thể thực hiện ngay. Giải pháp được đưa ra là sử dụng lại các mẫu tem Đông Dương cũ, bằng cách in đè lên đó dòng chữ khẳng định chủ quyền và độc lập của quốc gia.
Theo nhà nghiên cứu Phạm Tuệ (81 tuổi, Hải Phòng), người sở hữu bộ sưu tập 12.000 tem trong và ngoài nước, có tổng cộng 57 mẫu tem Đông Dương cũ đã được sử dụng. Dòng chữ “INDOCHINE” bị xóa, thay vào đó là dòng chữ “VIET NAM DAN CHU CONG HOA” hoặc “VIET NAM DOC LAP TU DO HANH PHUC” in bằng mực đỏ. Những con tem này không chỉ được sử dụng trong nước mà còn được gửi ra nước ngoài, như một lời tuyên bố về sự ra đời của một quốc gia độc lập.
Đến ngày 28/7/1946, nhân dịp kỷ niệm một năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh, Chủ tịch Chính phủ đã ký sắc lệnh cho phép Nha Bưu điện Việt Nam phát hành bộ tem chính thức đầu tiên của nước Việt Nam độc lập.
Bộ tem đặc biệt này in hình Chủ tịch Hồ Chí Minh do họa sĩ Nguyễn Sáng thiết kế, được in tại Việt Nam Ấn thư cục với 5 màu: xanh lá mạ, đỏ, vàng, lam và tím. Ba mẫu xanh lá mạ, đỏ, vàng có mệnh giá lần lượt là 1, 3 và 9 hào. Hai mẫu lam 4 hào và tím 6 hào có thêm phụ thu cứu quốc lần lượt là 6 và 9 hào.
Ông Tuệ nhấn mạnh, bộ tem đầu tiên mang ý nghĩa to lớn về chính trị, văn hóa, nghệ thuật, kinh tế và xã hội, bởi nó đánh dấu sự ra đời của con tem thuần Việt, mang trên mình tên nước và hình ảnh vị lãnh tụ sáng lập.
Bộ tem thứ hai ra mắt vào tháng 5/1949, kỷ niệm 59 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, vẫn do họa sĩ Nguyễn Sáng thiết kế và được in tại Nhà in Trung ương Việt Bắc (Phú Thọ).
Năm 1951, bộ tem thứ ba được phát hành nhân dịp kỷ niệm 61 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Họa sĩ Bùi Trang Chước đã vẽ hình ảnh Hồ Chủ tịch cùng bản đồ Việt Nam và ngôi sao 5 cánh trên ba mẫu tem màu xanh lá cây, nâu và đỏ, mệnh giá lần lượt là 100, 100 và 200 đồng. Điều đáng chú ý là bộ tem này được in trên giấy dó, một loại giấy truyền thống của Việt Nam, mỏng nhưng rất bền. Đến nay, sau 74 năm, chất lượng giấy vẫn còn rất tốt. Có lẽ đây là bộ tem duy nhất trên thế giới được làm bằng giấy dó.
Trong bộ tem số 11, phát hành tháng 10/1954 để kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ, bên cạnh các mệnh giá 10, 50, 150 đồng, còn có một tem sự vụ đặc biệt với mệnh giá 0,6 kg thóc. Theo ông Tuệ, đây có thể là con tem duy nhất trên thế giới có mệnh giá độc đáo như vậy.
Nhà nghiên cứu Phạm Tuệ, người sở hữu gần như đầy đủ các bộ tem của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (1945-1975) và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (từ 1975 đến nay), cho biết mỗi con tem không chỉ là phương tiện thanh toán cước phí bưu chính mà còn là một kho thông tin phong phú. Tem thư thể hiện tên quốc gia phát hành, cùng với hình ảnh về sự kiện lịch sử, địa lý, chính trị, con người, tổ chức, xã hội, danh lam thắng cảnh, thiên nhiên…, tất cả đều là biểu tượng cho truyền thống và giá trị của mỗi quốc gia.
Mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với các ban ngành liên quan đã phát hành bộ tem bưu chính kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm một mẫu tem và một block. Mẫu tem khắc họa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng phong cách đồ họa hiện đại, trang nghiêm mà gần gũi. Block tem thể hiện Quốc huy nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và bản đồ Tổ quốc, trên nền trống đồng, biểu tượng của cội nguồn lịch sử và văn hóa dân tộc.
Admin
Nguồn: VnExpress
