Iceland, quốc đảo xinh đẹp nằm giữa Đại Tây Dương, nổi tiếng với phong cảnh hùng vĩ, núi lửa kỳ vĩ và một điều đặc biệt khác: không có muỗi. Điều này đặt ra một câu hỏi thú vị cho giới khoa học, và nhiều giả thuyết đã được đưa ra để giải thích hiện tượng độc đáo này.
Một trong những giả thuyết phổ biến nhất cho rằng đơn giản là muỗi chưa thể đến được Iceland. Vị trí địa lý của quốc đảo, cách xa các nước láng giềng hàng trăm km đường biển, tạo thành một rào cản tự nhiên đáng kể, ngăn chặn muỗi bay đến.
Tuy nhiên, khả năng muỗi di chuyển bằng phương tiện khác, như máy bay, cũng được xem xét. Giáo sư Gisli Mar Gislason, chuyên nghiên cứu về hồ và nước ngọt tại Đại học Iceland, chia sẻ rằng ông từng bắt được muỗi trên một chuyến bay từ Greenland đến Iceland. Muỗi thậm chí có thể sống sót trong điều kiện khắc nghiệt, kể cả nhiệt độ đóng băng trên càng đáp máy bay trong nhiều giờ.
Vậy, nếu muỗi đã xuất hiện ở Iceland, tại sao chúng không thể hình thành quần thể? Giáo sư Gislason cho rằng, Iceland không thiếu môi trường sinh sản phù hợp cho muỗi. Quốc đảo này có nhiều ao, hồ và đầm lầy gần các sân bay, những địa điểm lý tưởng để muỗi đẻ trứng. Thay vào đó, yếu tố khí hậu khắc nghiệt có thể là nguyên nhân chính.
Vòng đời của muỗi bao gồm bốn giai đoạn: trứng, ấu trùng, nhộng và muỗi trưởng thành. Muỗi trưởng thành đẻ trứng trong nước, trứng nở thành ấu trùng, sau đó phát triển thành nhộng và cuối cùng trở thành muỗi trưởng thành.
Nhà côn trùng học Robert Jones, phó giáo sư tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London, giải thích rằng ấu trùng muỗi cần phát triển trong môi trường nước lỏng. Ở những vùng lạnh giá như Bắc Cực của Canada, một số loài muỗi có thể sống sót nhờ “ngủ đông” ở giai đoạn trứng, chịu đựng nhiều tháng trong nước đóng băng. Trong khi đó, ở những khu vực ấm hơn như một số vùng Trung Âu, trứng và ấu trùng có thể vượt qua mùa đông trong các vùng nước tương đối kín không bị đóng băng, còn muỗi trưởng thành thì ẩn náu trong hang và những nơi trú ẩn an toàn khác.
Khí hậu Iceland nằm giữa hai thái cực này. Mùa đông kéo dài và chu kỳ đóng băng – tan băng liên tục trong mùa thu và mùa xuân khiến các vùng nước liên tục đóng băng rồi lại tan chảy. Theo giáo sư Jones, “những chu kỳ này làm gián đoạn quá trình phát triển, tiêu diệt trứng và ấu trùng muỗi trước khi chúng kịp trưởng thành, khiến việc hình thành quần thể trở nên khó khăn.”
Mặc dù các hồ địa nhiệt ở Iceland không đóng băng vào mùa đông, nhiệt độ của chúng có thể quá cao đối với ấu trùng của bất kỳ loài muỗi nào thích nghi với vĩ độ cao. Giáo sư Jones cho biết thêm: “Thành phần hóa học của nước địa nhiệt cũng có thể không phù hợp cho sự phát triển của muỗi.”
Tuy nhiên, tình trạng “không muỗi” ở Iceland có thể không kéo dài mãi mãi do biến đổi khí hậu. Phó giáo sư Jones lo ngại rằng mùa xuân và mùa thu ấm hơn sẽ tạo ra thời gian dài hơn cho nước đọng không đóng băng, tạo điều kiện cho muỗi hình thành các quần thể ổn định.
Giáo sư sinh học Immo Hansen tại Đại học Bang New Mexico cũng đồng tình với quan điểm này. Ông cho biết muỗi nhiệt đới đang mở rộng phạm vi hoạt động lên phía bắc nước Mỹ, chủ yếu là do mùa đông ở đó ấm lên.
Hawaii, một quần đảo biệt lập nhất trên thế giới, từng không có muỗi cho đến năm 1826, khi các tàu châu Âu và Mỹ vô tình mang chúng đến. Nhờ khí hậu thuận lợi, muỗi đã sinh sôi và lan rộng nhanh chóng khắp quần đảo.
Trong trường hợp muỗi xâm nhập vào Iceland, nguy cơ các loài muỗi mang mầm bệnh như chi Aedes (thủ phạm truyền bệnh sốt xuất huyết và chikungunya) phát triển vẫn còn thấp, vì chúng cần khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Mặc dù Nam Âu đang đối mặt với nguy cơ bùng phát dịch bệnh gia tăng do biến đổi khí hậu và giao thông hiện đại, các nghiên cứu cho thấy Bắc Âu khó có khả năng thích hợp cho việc lây truyền sốt xuất huyết, ngay cả vào năm 2080.
Admin
Nguồn: VnExpress
