Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Trọng Tín từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM – Cơ sở 3, nhiều người gặp phải tình trạng ợ hơi liên tục kèm theo trướng bụng sau mỗi bữa ăn. Đây có thể là dấu hiệu của aerophagia, tức là việc nuốt một lượng lớn không khí vào đường tiêu hóa trong quá trình ăn uống hoặc nói chuyện. Tình trạng này thường gặp ở những người mắc các bệnh như trào ngược dạ dày – thực quản, viêm loét dạ dày – tá tràng, hoặc rối loạn tiêu hóa chức năng. Nguyên nhân chính dẫn đến aerophagia thường là do thói quen ăn quá nhanh, một thói quen có hại cho hệ tiêu hóa.
Ăn quá nhanh là hành động đưa một lượng lớn thức ăn vào miệng, nhai không kỹ và nuốt liên tục trong một thời gian ngắn. Thói quen này đặc biệt phổ biến trong môi trường đô thị, nơi nhịp sống hối hả và áp lực công việc khiến cho thời gian dành cho việc ăn uống bị rút ngắn đáng kể.
Quá trình tiêu hóa thực tế bắt đầu ngay khi chúng ta nhìn thấy hoặc ngửi thấy thức ăn. Lúc này, hệ thần kinh phó giao cảm sẽ kích thích các tuyến nước bọt, tuyến dạ dày và tuyến tụy tiết ra dịch tiêu hóa. Khi chúng ta nếm và nhai thức ăn, tuyến nước bọt sẽ tiết ra amylase để phân giải tinh bột, đồng thời động tác nhai nghiền cơ học giúp giảm kích thước của thức ăn, từ đó giảm tải cho dạ dày. Khi nuốt, nhu động thực quản phối hợp cùng với cơ thắt thực quản trên và dưới sẽ vận chuyển thức ăn xuống dạ dày.
Dạ dày tiếp nhận thức ăn và bắt đầu co bóp để trộn đều thức ăn với dịch vị, bao gồm acid clohydric và nhiều loại enzyme khác nhau, để tiêu hóa chất đạm, chất béo và tinh bột. Đồng thời, dạ dày cũng kiểm soát tốc độ tống thức ăn xuống tá tràng. Toàn bộ quá trình này đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan và cần một khoảng thời gian nhất định để đạt được hiệu quả tối ưu.
Nếu chúng ta ăn quá nhanh, cơ thể không kịp hoàn thiện các phản ứng sinh lý cần thiết, dẫn đến nhiều hệ quả tiêu cực.
Thứ nhất, giảm hiệu quả tiêu hóa cơ học. Thức ăn không được nghiền nhỏ kỹ lưỡng làm giảm diện tích tiếp xúc với enzyme tiêu hóa, khiến amylase trong nước bọt hoạt động kém hiệu quả. Điều này buộc dạ dày phải co bóp mạnh hơn để bù đắp, gây mỏi cơ trơn và làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày.
Thứ hai, gây quá tải đột ngột cho dạ dày. Một lượng lớn thức ăn dồn xuống nhanh chóng làm căng giãn mạnh thành dạ dày, kích thích tế bào G tiết ra quá nhiều gastrin, dễ gây kích ứng niêm mạc, đặc biệt là ở những người đã có sẵn tình trạng viêm loét, khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.
Thứ ba, gây rối loạn sự phối hợp giữa thực quản và dạ dày. Khi nuốt liên tục, cơ thắt thực quản dưới phải mở và đóng nhanh chóng, làm tăng nguy cơ trào ngược do áp lực trong dạ dày tăng cao đẩy acid ngược lên thực quản.
Thứ tư, làm giảm tín hiệu báo no. Trung tâm no ở vùng dưới đồi cần khoảng 15-20 phút để nhận đủ tín hiệu từ các hormone như cholecystokinin và leptin. Ăn quá nhanh khiến lượng calo nạp vào cơ thể vượt quá nhu cầu, dẫn đến tăng cân và béo phì.
Cuối cùng, tăng nguy cơ đầy hơi và khó tiêu. Việc nuốt vội vàng thường đi kèm với việc nuốt nhiều không khí (aerophagia), kết hợp với quá trình tiêu hóa chậm, gây ra tình trạng sinh hơi trong dạ dày và ruột, dẫn đến chướng bụng và ợ hơi.
Do đó, để có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, việc ăn uống đúng cách là vô cùng quan trọng. Khi ăn, hãy sử dụng tất cả các giác quan để cảm nhận món ăn, từ việc nhìn màu sắc, ngửi hương thơm, cảm nhận hương vị cho đến lắng nghe âm thanh khi nhai. Điều này giúp kích thích tối đa phản xạ tiết dịch tiêu hóa.
Chúng ta nên tập thói quen nhai kỹ và nuốt chậm. Mỗi miếng ăn nên được nhai từ 20 đến 50 lần để nghiền nhỏ và trộn đều với nước bọt trước khi nuốt. Sau khi nuốt xong, hãy chờ vài giây trước khi đưa miếng ăn tiếp theo vào miệng, giúp dạ dày có thời gian xử lý từng phần nhỏ thức ăn.
Ngoài ra, cần tránh vừa ăn vừa làm việc, xem điện thoại hoặc suy nghĩ căng thẳng. Một bữa ăn chính nên kéo dài khoảng 20-30 phút để đảm bảo tín hiệu no phát huy tác dụng.
Thói quen ăn uống đúng cách không chỉ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tối ưu mà còn cải thiện khả năng kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tiêu hóa về lâu dài.
Admin
Nguồn: VnExpress
