Testosterone, một loại hormone androgen chủ yếu được sản xuất tại tinh hoàn của nam giới, đóng vai trò then chốt trong nhiều chức năng quan trọng của cơ thể. Hormone này ảnh hưởng đến ham muốn tình dục, duy trì mật độ xương, phân bố mỡ, phát triển kích thước và sức mạnh cơ bắp, cũng như quá trình sản xuất hồng cầu và tinh trùng trưởng thành. Sự thiếu hụt testosterone có thể dẫn đến vô sinh ở nam giới.
Ở phụ nữ, cơ thể cũng sản xuất testosterone, mặc dù với lượng nhỏ hơn đáng kể. Hormone này vẫn đóng góp vào ham muốn tình dục, mật độ xương và sức mạnh cơ bắp.
**Mất Cân Bằng Testosterone: Nguyên Nhân và Hậu Quả**
Nồng độ testosterone được kiểm soát bởi não bộ và tuyến yên. Sau khi được sản xuất, testosterone di chuyển trong máu để thực hiện các chức năng thiết yếu. Sự mất cân bằng, tức là nồng độ testosterone quá cao hoặc quá thấp, có thể gây ra rối loạn chức năng ở các bộ phận cơ thể chịu ảnh hưởng bởi hormone này.
Ở nam giới, tình trạng thiếu hụt testosterone, còn gọi là suy sinh dục, có thể biểu hiện qua các triệu chứng như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, số lượng tinh trùng thấp và sự phát triển mô vú. Về lâu dài, các triệu chứng này có thể tiến triển thành rụng lông trên cơ thể, mất khối lượng cơ bắp, tăng mỡ, suy giảm sức mạnh, loãng xương, thay đổi tâm trạng, giảm năng lượng và teo tinh hoàn.
Nguyên nhân gây giảm testosterone có thể bao gồm chấn thương hoặc nhiễm trùng tinh hoàn, tác dụng phụ của một số loại thuốc (ví dụ: thuốc giảm đau opioid), các rối loạn hormone như khối u tuyến yên hoặc nồng độ prolactin cao. Ngoài ra, các bệnh mãn tính như tiểu đường type 2, bệnh thận và gan, béo phì, HIV/AIDS và các bệnh di truyền như hội chứng Klinefelter, hội chứng Prader-Willi, bệnh thừa sắt, hội chứng Kallman và loạn dưỡng cơ cũng có thể gây ra tình trạng này.
Ngược lại, nồng độ testosterone quá cao có thể dẫn đến dậy thì sớm ở nam giới (trước 9 tuổi), mặc dù tình trạng này ít phổ biến hơn so với thiếu hụt testosterone. Ở phụ nữ, nồng độ testosterone cao có thể gây ra rụng tóc, giọng nói trầm, kinh nguyệt không đều, giảm kích thước ngực, mụn trứng cá và mọc nhiều lông trên cơ thể.
Việc phát hiện mất cân bằng testosterone có thể thực hiện thông qua xét nghiệm máu, và phương pháp điều trị sẽ được chỉ định dựa trên nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng.
**Testosterone và Quá Trình Lão Hóa**
Nồng độ testosterone tự nhiên giảm dần theo tuổi tác ở nam giới, một hiện tượng được gọi là suy sinh dục khởi phát muộn. Mức độ suy giảm này khác nhau ở mỗi người, nhưng nhìn chung, sau tuổi 40, nồng độ testosterone giảm khoảng 1,6% mỗi năm.
Suy sinh dục khởi phát muộn có thể gây ra các triệu chứng như giảm khả năng cương dương, giảm ham muốn tình dục, thay đổi tâm trạng, suy giảm chức năng nhận thức, mệt mỏi, trầm cảm, dễ cáu gắt, giảm khối lượng cơ và sức mạnh. Tình trạng này cũng liên quan đến các bệnh chuyển hóa và tim mạch.
**Duy Trì Mức Testosterone Khỏe Mạnh**
Để duy trì mức testosterone khỏe mạnh, nam giới nên áp dụng chế độ ăn uống cân bằng, giàu protein, chất béo lành mạnh và các vi chất dinh dưỡng (vitamin D, kẽm). Bên cạnh đó, việc vận động thường xuyên, tập thể dục, ngủ đủ giấc (6-8 tiếng mỗi ngày) và kiểm soát căng thẳng cũng rất quan trọng.
Nếu gặp phải các dấu hiệu như ham muốn tình dục thấp, khó cương cứng, rụng tóc, mệt mỏi, mất cơ, nam giới nên đi khám để được bác sĩ kiểm tra, chẩn đoán nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Liệu pháp testosterone thay thế (TRT) có thể được chỉ định dưới dạng gel, miếng dán trên da, tiêm hoặc viên nén, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân và theo hướng dẫn của bác sĩ.
Admin
Nguồn: VnExpress
