Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO) vừa công bố một báo cáo đánh giá cho thấy tập đoàn Lockheed Martin đã bàn giao 110 máy bay chiến đấu tàng hình F-35 cho quân đội Mỹ trong năm 2024, tuy nhiên tiến độ giao hàng đã bị chậm trễ đáng kể.
Theo báo cáo của GAO, trung bình mỗi chiếc F-35 bị giao chậm 238 ngày, một con số tăng đột biến so với mức 61 ngày của năm 2023. Điều đáng nói là, mặc dù việc giao máy bay bị chậm trễ, các tập đoàn tham gia dự án F-35 vẫn nhận được các khoản tiền thưởng, vốn được thiết kế để khuyến khích việc đẩy nhanh tốc độ giao hàng.
GAO cho biết, Văn phòng quản lý Chương trình F-35 (JPO) đã điều chỉnh các điều khoản chi trả, cho phép các nhà thầu có thêm cơ hội nhận thưởng ngay cả khi không đáp ứng được thời hạn giao hàng ban đầu. Điều này xảy ra do JPO nhận thấy Lockheed Martin không thể giao bất kỳ máy bay nào đúng hạn.
Nhờ những điều chỉnh này, JPO đã chi trả hàng trăm triệu USD tiền thưởng hiệu suất cho Lockheed Martin, mặc dù tỷ lệ máy bay bị giao chậm và số ngày chậm trễ trung bình ngày càng tăng. Hợp đồng cho các lô thứ 12-14 cho phép Lockheed Martin nhận một phần tiền thưởng ngay cả khi giao máy bay chậm đến 60 ngày. Tập đoàn này đã nhận phần lớn tiền thưởng đúng hạn cho lô thứ 13 và 14, được giao trong giai đoạn 2021-2024, mặc dù tất cả máy bay trong số này đều bị giao chậm.
Các quan chức thuộc Cơ quan Quản lý Hợp đồng Quốc phòng Mỹ (DCMA) dự đoán rằng Lockheed Martin sẽ không nhận được phần lớn tiền thưởng đúng hạn của lô 15-17 do sự chậm trễ liên quan đến Gói nâng cấp công nghệ thứ 3 (TR-3), một phần quan trọng trong việc nâng cấp phần cứng và phần mềm của tiêm kích F-35.
Để giải quyết vấn đề này, JPO đã chuyển khoản thưởng sang khắc phục những nguyên nhân gây chậm trễ trong việc giao lô 15-17. Cụ thể, 100 triệu USD đã được chi cho Lockheed Martin để nâng cấp năng lực phòng thí nghiệm phần mềm, và 100 triệu USD khác dành cho phần cứng, hoạt động sửa chữa và thiết bị thử nghiệm liên quan đến TR-3.
Không chỉ Lockheed Martin, Pratt & Whitney, nhà cung cấp động cơ cho tiêm kích F-35, cũng nhận được hàng chục triệu USD tiền thưởng đúng hạn sau khi bị phạt 10 triệu USD vì giao hàng ngày càng chậm trễ.
GAO cảnh báo rằng cơ chế thưởng phạt hiện tại không mang lại hiệu quả trong việc cải thiện tiến độ giao hàng. Tổ chức này khuyến nghị cần đánh giá lại cơ chế thưởng đúng hạn và áp dụng các mục tiêu tiến độ hợp lý hơn. Nếu không, chương trình F-35 sẽ tiếp tục thưởng cho các nhà thầu ngay cả khi họ giao máy bay và động cơ trễ hạn.
F-35 là chương trình phát triển vũ khí đắt đỏ nhất của Lầu Năm Góc. Dự án này đã bị đội giá thêm 10% trong năm 2024 do cần cải thiện khả năng làm mát của động cơ. Dự kiến có khoảng 3.000 máy bay F-35 sẽ được chế tạo trong toàn bộ chương trình, với 1.000 chiếc đã xuất xưởng và bàn giao cho quân đội Mỹ cùng các đồng minh. Các tiêm kích F-35 dự kiến sẽ hoạt động đến năm 2088, và chương trình này sẽ tiêu tốn hơn 2.000 tỷ USD để chế tạo và duy trì hoạt động của máy bay.
Admin
Nguồn: VnExpress
